نصرت‌الله تاجیک، سفیر اسبق ایران در اردن با اشاره به اجلاس تهران و محورهای مذاکرات مطرح‌شده در آن، اظهارات اردوغان درباره ادلب را امری قابل پیش‌بینی دانست و گفت این مواضع دور از انتظار نبود. به گفته تاجیک، ترکیه به دنبال آن است تا فرصتی فراهم شود و در سایه این فرصت مسائل دیگر را با روش‌های خود ساماندهی کنند.
وی با اشاره به اینکه روس‌ها هم به دنبال ختم ماجرا هستند، گفت: «از قبل برخی تحلیلگران این پیشنهاد را داشتند شرایطی ایجاد شود که هم خسارات انسانی سنگین نباشد و هم ماجرای سوریه ادامه نیابد.»
این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه ادلب اکنون محل تمرکز همه پیچیدگی‌های صحنه سیاسی و میدانی سوریه است، ادامه داد: «تمام گروه‌هایی که در طول این هفت سال چه با هم و چه با دولت سوریه می‌جنگیدند اکنون در ادلب جمع شده‌اند و این منطقه، آخرین کانون تروریست‌ها در سوریه است.»
تاجیک خاطرنشان کرد: «فراهم کردن نوعی توازن بین کاستن از حجم خسارات انسانی و حل مسالمت‌آمیز بحران سوریه و مشخصا ادلب، نیاز به مصالحه و همکاری کشورهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای دخیل در این مساله داشت.»
وی افزود: «ناظران تحولات سوریه آگاه بودند که از سویی روس‌ها در پی هر چه سریع‌تر فیصله دادن به بحران سوریه و ادلب بودند و از دیگر سو ترکیه درصدد خریدن زمان برای خاتمه دادن به مناقشه ادلب بود.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا در توضیح علت موضع ترکیه درباره ادلب گفت: «ترک‌ها به دلیل ارتباط با گروه‌هایی که در سالهای اخیر مشغول جنگ نیابتی بودند و فراهم کردن لجستیک برای آنها و حمایت از آنها، به‌طور طبیعی برای افزایش نقش‌آفرینی خود در تحولات سیاسی و میدانی سوریه از اهرم این گروه‌ها استفاده سیاسی میکنند.»
تاجیک با بیان اینکه در مجموع بهتر است به سمت کمتر کردن خسارات انسانی برویم، ادامه داد: «اگرچه اقدامات مربوطه باید با طمأنینه کافی و به صورت حساب‌شده انجام شود، ولی علت عدم شفافیت کافی در مواضع اردوغان آن است که این کشور اهداف شفاف و مشخصی ندارد و به نظر می‌رسد ترک‌ها در پس تابلو کم کردن خسارات انسانی، بیش از هر چیز درصدد رقم زدن شرایطی هستند که منافع سیاسی درازمدت و کوتاه‌مدت و حتی منافع سرزمینی آنها را تامین کند.»
وی اضافه کرد: «اگرچه انتظار این بود که ایران بتواند نقش ایجاد توازن میان نگاه‌های یادشده را ایفا کند، اما چنانچه این اتفاق نیفتاده باشد هم نمی‌توان ناامید بود. مسیر حل گره‌های سیاسی و دیپلماتیک در عرصه بین‌الملل طولانی است و ممکن است در مقطعی لازم باشد مذاکرات ادامه یابد و ادامه آن به زمان و شرایط دیگری موکول شود.»
سفیر سابق ایران در اردن با اشاره به تفاوت دیدگاه‌ها میان طرف‌ها بر سر چگونگی حل بحران ادلب گفت: «چند موضوع را باید از هم جدا کنیم. مسائل سوریه بسیار پیچیده است و این پیچیدگی در ادلب به آخرین نقطه خود رسیده، چراکه منافع بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در مرحله تعیین‌تکلیف قرار دارد. مضاف بر آنکه باید در نظر داشت پروسه ایجاد صلح و امنیت، امری مرحله‌ای و مقطعی بوده و مشخصا آخرین مرحله آن پیچیدگی‌های زیادی را به همراه دارد، لذا به همین واسطه پیدا کردن راه‌حل بسیار دشوار است.»
تاجیک خاطرنشان کرد: «صرف اینکه اجلاس مذکور برای حل بحران سوریه آن هم در حساس‌ترین مقطع خود در تهران بوده و نقطه نظرات در این اجلاس جمع‌بندی می‌شو‌د، در نوع خود بسیار حائز اهمیت و رویدادی مثبت است.»
وی ادامه داد: «هیچ‌گاه نباید انتظار داشت مساله پیچیده‌ای که در هفت سال گذشته بازیگران مختلفی در آن دخیل بوده‌اند، به راحتی به سرمنزل مقصود برسد. ضمن آنکه نباید فراموش کرد در موضوع ادلب، مهم‌ترین مساله، دخالت خارجی و مخصوصا آمریکا ست.»
این کارشناس مسائل غرب آسیا با بیان آنکه ما فراموش نمی‌کنیم صحنه سوریه را آمریکا و هم‌پیمانان آن از جمله ترکیه به هم ریختند، گفت: «ترکیه یکی از فاکتورهای اصلی حمایت از گروه‌های مبارز جنگ‌های نیابتی در کنار عربستان و قطر بود، لذا همین شرایط ایجاب می‌کند با ملاحظات فراوانی به دنبال راه‌حل این مساله برویم.»
تاجیک با اشاره به طرح موضوع آتش‌بس از سوی رئیس‌جمهور ترکیه و تاکید وی بر یافتن راه‌حل‌های سیاسی و غیرنظامی برای ادلب تصریح کرد که این موضوع نمی‌تواند به صورت یک مساله درازمدت و بدون برنامه در یک فاصله زمانی بسیار زیاد بررسی شود، چراکه ممکن است برخی از این آتش‌بس‌ها بیشتر به دنبال گرفتن امکانات و قدرت و پیچیده کردن شرایط کنونی باشند، لذا باید با زمان‌بندی معقول و با بینش عقل‌گرایانه به دنبال حل مساله ادلب بود.
منبع: روزنامه فرهیختگان مورخ شنبه ۹۷.۶.۱۷
نظر شما