عراقچی برای چه به مسکو سفر کرد؟

درباره اهمیت و چرایی این سفر می توان به موضوعات مهمی همانند مذاکرات اخیر ایران و آمریکا، پیگیری مذاکرات سه جانبه ایران روسیه و چین، قرارداد راهبردی ایران و روسیه ، روابط دو جانبه و موضوعات مهم منطقه ای همانند تحولات خاورمیانه، بازار نفت و بحران اوکراین اشاره کرد.

ولی همانگونه که از اهمیت تحولات اخیر پیداست بطور حتم محور اصلی این سفر می تواند تحولات هسته ای بویژه مذاکرات سه جانبه اخیر در پکن و مذاکرات اخیر ایران و امریکا در عمان باشد که در هفته گذشته دور اول آن برگزار شد و دور دوم آن هم روز شنبه آینده برگزار خواهد شد.

در خصوص اهمیت این سفر و موضوعات مهم آن می توان به چند عامل مهم اشاره کرد:

_ همانگونه که عراقچی خود قبلا اعلام کرده، او در این سفر حامل پیام کتبی رهبر انقلاب به پوتین است که با توجه به تحولات اخیر در مسائل مختلف این موضوع حائز اهمیت بسیار بالایی است.

_ یکی از اهداف اصلی سفر اقای عراقچی به مسکو می تواند ادامه مذاکرات ایران با روسیه و چین برای ایجاد هماهنگی در موضوع هسته ای باشد چراکه ایران رویکرد جدیدی اتخاذ کرده و برای پیش برد مذاکرات در سه جهت در تلاش است اول باطرف اروپایی یعنی آلمان و انگلیس و فرانسه برای جلوگیری از فعال شدن مکانیزم ماشه دوم انجام مذاکرات با روسیه و چین برای ایجاد هماهنگی در موضع سه کشور در برابر اقدام های اروپا و آمریکا در آینده و سوم گفتگوی غیر مستقیم با طرف آمریکایی به منظور کاهش خطر درگیری و خنثی کردن توطئه اسرائیلی ها برای تحمیل جنگ به ایران و منطقه و درنهایت فراهم کردن زمینه برای پایان دادن به تحریم ها از طریق مذاکره دست یابد.

_ از دیگر اهداف سفر دکتر عراقچی می تواند ارائه گزارشی از مذاکرات اخیر ایران وآمریکا باشد چرا که روسیه شریک مهم سیاسی و تجاری ایران در دوران اخیر بوده و در جریان مذاکرات هسته ای حتما مانند گذشته در صورت نقش آفرینی مثبت، کمک بیشتری در تسهیل گفتگوها خواهد داشت.

_ در عین حال باید توجه داشت که این دور از مذاکرات ایران و آمریکا بدون حضور پنج عضو 5+1 صورت می گیرد، لذا در جریان قرار گرفتن هر یک از آنها بویژه بازیگری مانند روسیه می تواند به قوام بیشتر در روند مذاکرات بیانجامد.

_ همچنین با توجه به بحران اوکراین و رویکردهای سه کشور اروپایی در مناسبات اخیر خود با تهران و اختلافات اخیر آمریکا با اروپا به نظر می رسد که مسکو می تواند در گفتگوها بر خلاف اروپاییها نقش موثرتری داشته باشد.

_ نظر به ارتباطات و مراودات گسترده سیاسی و اقتصادی بین تهران و مسکو، می توان گفت که کرملین نشینان انتظار دارند که شریک راهبردی آنها در موضوعات اساسی، آنان را در جریان امور بگذارند تا به طرف مقابل مذاکرات، عمق این روابط اثبات گردد.

_ با توجه به روحیات ترامپ در مواجهه با کشورهای مختلف به نظر می رسد در میان رهبران کشورهای طرف مذاکره با ایران شاید پوتین مقبول ترین آنها باشد که در این صورت می تواند در منازعه ایران و آمریکا نقش پلیس خوب را بازی کند.

حال با توجه به تاثیر بسیار مذاکرات هسته ای بر تحولات منطقه ای و جهانی به نظر می رسد سفر آقای عراقچی به مسکو در شرایط فعلی بسیار منطقی بوده و می طلبد که دستگاه دیپلماسی بعنوان موتور محرکه مذاکرات با تمامی بازیگران موثر بر پرونده هسته ای به گفتگو و تبادل نظر بپردازند و از تمام ظرفیت عناصر دخیل در موضوع هسته ای خود استفاده نموده تا بتواند این مرحله از تحولات را به سلامت بگذراند.

نکته حائز اهمیت اینکه وزن سنگین موضوع مذاکرات در توازن بین المللی آنقدر بالاست که ویتکاف نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه هفته قبل پیش از انجام مذاکرات با ایران به دیدار پوتین رفت تا هماهنگی لازم در موضوعات فیمابین از جمله جنگ اوکراین و مذاکراتش با ایران را با مقامات کرملین در میان بگذارد و با خیال راحت پشت میز گفتگوها بنشیند.

با لحاظ کردن نوع رفتار اخیر ترامپ در صحنه بین المللی و تلاش برای یکه تازی در حل موضوعات جهانی، سفر وزیر خارجه کشورمان به روسیه اهمیت دوچندان یافته و پیچیدگی های احتمالی گفتگو های آینده می تواند به ابعاد پیدا و پنهان این سفر صحه بگذارد.

نکته بسیار اساسی این سفر که شاید در پیچ و تاب تحولات آتی در منطقه خود را بیشتر نشان دهد پیام رهبر انقلاب به رییس جمهور روسیه است که با توجه به رویکرد کشورمان به نقش آفرینی مسکو در تحولات مربوط با ایران و نیر نگاه روسیه به کارت ایران در چالش های خود با غرب می تواند نقطه ثقل این سفر دیپلماتیک باشد که در آینده آثار بیشتری از خود بروز دهد.