خودتان را برای افزایش بلایای طبیعی آماده کنید

بهنوش خرم‌روز: تجربه انواع آب‌وهوای غیرعادی، مانند موج گرمای روسیه در سال 2010/ 1389 یا خشکسالی در شاخ آفریقا، تجربه‌ای ناخوشایند و حتی هولناک است که جان افراد بسیاری را هم گرفته و می‌گیرد. خبر بد این که به نظر می‌رسد باید نگران بدتر از اینها هم باشیم.
به گزارش نیچر،‌ هیئت بین‌المللی تغییرات آب‌وهوایی یا به اختصار آی.پی.سی.سی در گزارش جدید خود در مورد احتمال شدیدتر و فراوان‌تر شدن این‌گونه آب‌و‌هواهای غیرعادی در صورت گرم‌تر شدن زمین، هشدار داده است. در این گزارش به مناطقی اشاره شده است که ممکن است از این پس دیگر زیاد برای زندگی مناسب نباشند.
همچنین در این گزارش آمده که با اطمینان مجازی (که در ادبیات آی.پی.سی.سی به معنای احتمال 99 تا 100 درصد است)، در قرن 21 شاهد افزایش گستردگی و فراوانی آب‌وهوای بسیار گرم و کاهش آب‌وهوای بسیار سرد خواهیم بود. البته این که گرمایش زمین چه تاثیری بر میزان بارندگی،‌ خطر سیل یا توفان‌ها خواهد داشت،‌ هنوز مشخص نیست.
دیروز، نسخه‌ای خلاصه‌‌ای از گزارش آی.پی.سی.سی برای سیاست‌گزاران منتشر شد. متن کامل این گزارش،‌ نتیجه بررسی‌های بیش از 100 دانشمند طی دو و نیم سال گذشته است و هزاران مقاله منتشر شده در مورد تغییر فیزیکی آب‌وهوا، مدیریت خطر و سازگاری با تغییر آب‌وهوا را در بر می‌گیرد و طبق برنامه، اوائل سال آینده منتشر خواهد شد.
توماس استوک، دانشمند علوم آب‌وهوایی از دانشگاه برن واقع در سوییس می‌گوید: «ما اکنون بیشتر اطمینان داریم که تغییرات آب‌وهوایی باعث افزایش تعداد روزهایی خواهد شد که دمای بیش از حد بالایی دارند. همچنین در بسیاری مناطق روی الگوهای بارش تاثیر خواهد گذاشت. اما میزان اطمینان در سایر موارد مانند رویدادهای مقیاس کوچک‌تر، مانند رانش زمین یا توفان‌های گرمسیری بیشتر نشده است. به گفته استوک،‌ در این موارد جای بسیاری از مطالعات بسیار خالی است و هنوز نیاز به بررسی های فراوانی وجود دارد.
آیا توفان در پیش داریم؟
در مورد این که در آینده نزدیک دقیقا چه اتفاقی می‌افتد،‌ اختلاف نظر فراوان است. برای همه سطوح ممکن انتشار گازهای گلخانه‌ای طی دو یا سه دهه آینده، تغییرات پیش‌بینی شده، به نسبت، از تغییرات طبیعی آب‌وهوا کمتر است. در مورد برخی رویدادها،‌ مانند سیل‌های محلی، حتی معلوم نیست که بیشتر خواهند شد یا کم‌تر.
به گفته پیتر استات، دانشمند علوم آب‌وهوایی در مرکز مت‌آفیس انگلستان که جزء دانشمندان نویسنده این گزارش نیست، بسیار بعید است که تغییرات آب‌وهوایی روی برخی از سرحدهای آب‌وهوایی تاثیر نگذارد. اما برای این که بفهمیم این تغییرات چه‌طور از طریق تغییر دما یا الگوی بارش، احتمال وقوع هر سرحد آب‌وهوایی را تغییر خواهد داد،‌ نیاز به زمان و تلاش بیشتری داریم.
این عدم اطمینان بیشتر به وجود محدودیت‌ها، حتی در پیشرفته‌ترین مدل‌های آب‌وهوایی، مدت کوتاه مشاهدات و در برخی مناطق،‌ نامطمئن بودن اطلاعات ثبت‌شده برمی‌گردد.
به اعتقاد برخی محققین از جمله راجر پیلکه از دانشگاه کلرادو،‌ گزارش جدید آی.پی.سی.سی بیشتر به عدم اطمینان موجود می‌پردازد و با دقت بیشتری، مطالعات مختلف را با هم مقایسه می‌کند. وی می‌گوید: «خیلی خوب است که جامعه دانشمندان علوم آب‌وهوایی در چنین مسیری قرار گرفته‌اند که ممکن است بالاخره به نتیجه برسد».
خط به خط
این که باید گزارش خلاصه‌ای برای سیاست‌گزاران ارائه می‌شد و فاصله آن تا ارائه متن کامل گزارش،‌ خود می‌تواند مسائلی را به دنبال داشته باشد. برخی معتقدند خلاصه کردن چنین گزارشی، دست محققین را بسته است. نوشتن 29 صفحه خلاصه که باید در مورد هر جمله آن توافق نظر وجود داشته باشد، کاری بسیار طولانی و البته طاقت‌فرسا است.
جملاتی که در نهایت به این خلاصه گزارش راه یافته‌اند،‌ راهنمایی‌های مهمی برای ملت‌ها و جوامعی هستند که تغییرات‌ آب‌وهوایی می‌تواند بدان‌ها آسیب برساند. نتایج به طور خاص برای افزایش سازگاری کشورهای در حال توسعه که به طور کل در مقایسه با کشورهای غنی، از آب‌وهوای غیرمعمول، بیشتر و شدیدتر آسیب خواهند دید، نگاشته شده‌اند.
طی 30 سال گذشته، 95 درصد مرگ‌های ناشی از توفان‌ها، سیل‌ها و سایر بلایای مرتبط با آب‌وهوا، در کشورهای درحال توسعه رخ داده است. این گزارش طیفی از راهبردهای سازگاری از جمله سیستم‌های هشدار، ارتقای ساختمان‌ها، سیستم‌های زهکشی و راهکارهای حفظ گیاه و خاک را در بر می‌گیرد که می‌تواند از آسیب‌ها و مرگ‌های بیشتر در آینده پیشگیری کند.
در نهایت، ‌با وجود همه عدم اطمینان‌‌ها، باید سیاست‌گزاران نسبت به واقعیت علمی تغییرات آب‌وهوایی آگاه باشند. اما به گفته دانشمندان،‌ اگر به علم، اولویتی که باید داده نشود، هیچکدام از راهبردهایی که در این گزارش بدان‌ها اشاره شده است، در واقعیت تاثیری نخواهند داشت. 
 53272