پشت پرده تغییر استانداران چیست؟ / کدام استانداران در صف احتمالی تغییر قرار گرفته اند؟/ پرونده

زینب صفری: چه آن زمان که رحمانی فضلی وزیر کشور با دقت زیاد بازه ای 9 ماهه را برای تغییر همه استانداران صرف کرد و چه حالا که در دو سالگی دولت با ارزیابی علمکرد آنها دست به تغییراتی در ترکیب استانداران زده، همیشه موافقان و مخالفانی داشته است. موافقانی که می خواهند تغییرات در راستای اجرای سیاست های دولت باشد و مخالفانی که معتقدند این تغییرات سیاسی کاری و انتخاباتی است. به هر روی اما عزم وزارت کشور برای پیگیری سیاست های دولت جزم است و به همین دلیل در پایان دوسالگی دولت تغییراتی در ترکیب استانداران آغاز شده است.

 کدام استانداران و فرمانداران برکنار می شوند؟

بیستم مردادماه  سخنگوی وزارت کشور کاملا صریح گفت که دولت اصراری به حضور فرمانداران و استاندارانی که نتوانستند سیاست‌های ابلاغی را اجرا کنند، ندارد. حسینعلی امیری در رابطه با کارنامه فعالیت فرمانداران و استانداران کشور از سوی وزارت کشور، اظهارات مهمی داشت. او گفت: پس از دو سال از عمر دولت، شرایط اقتضا می‌کند که کارنامه مدیرانی که از سوی دولت منصوب شده‌اند، مورد بررسی و ارزیابی قرار بگیرد. وی با بیان این‌که «بیش از دو سه ماه از آغاز طرح ارزیابی کارنامه فرمانداران و استانداران می‌گذرد»، این را هم گفت که: دولت در پایان این طرح و پس از طی مراحل مختلف، دیگر اصراری به حضور کسانی که نمره لازم را کسب نکرده‌اند و نتوانستند سیاست‌های اعلامی را اجرا کنند، ندارد.(اینجا)

فردای آن روز هم وزیر کشور گفت که اگرچه فعلا برنامه ای برای تغییر استانداران ندارد اما اگر در ارزیابی ها رضایتمندی وجود نداشته باشد این تغییرات ایجاد می‌شود. (اینجا) تغییراتی که چندی بعد پای وزیر کشور را به مجلس باز کرد تا به سوال نمایندگان مخالف با عزل و نصب ها پاسخ دهد. (اینجا) اما این باعث نشد تا رحمانی فضلی از مواضع خود عقب نشینی کند. او این بار صریح تر از قبل تاکید کرد که اگر لازم باشد در روز انتخابات هم استانداری تغییر کند این کار را انجام خواهد داد. آنجا که گفت: " پرونده انتخاب استانداران بسته شده اما بالاخره در هر دستگاهی باید کار نظارتی صورت بگیرد. در ارزیابی هایمان شاید به این نتیجه برسیم که باید جابجایی هایی صورت بگیرد. ممکن است ما در روز انتخابات تصمیم به تغییر استانداری بگیریم، اگر چه این کار برایمان هزینه زیادی دارد اما اگر لازم باشد، حتما این کار را می کنیم.(اینجا)

قم مقصد اولین تغییر

اولین استانی که در دو سالگی دولت و در موج جدید تغییر استانداران تغییر مدیریت کلان استانی را به خود دید استان قم بود. تغییر استاندار قم اما از مدتی قبل نقل رسانه ها بود و گمانه زنی های مختلفی درباره آن مطرح می شد. از جمله آنکه هفته نامه صدا تغییر استاندار قم را مربوط به اختلافات میان استاندار و معاون سیاسی او اعلام کرد. به نوشته این هفته نامه محمدصادق صالحی منش از جمله روحانیون نزدیک به سیدحسن خمینی و گزینه اصلاح طلبان برای استانداری قم بوده است. این در حالی بود که علی بنایی گزینه اصولگرایان برای این سمت در نظر گرفته شده بود. وزارت کشور اما در انتخابی میانه، صالحی منش را استاندار و بنایی را معاون سیاسی کرد. آنطور که هفته نامه صدا عنوان کرده اختلاف نظرها میان این دو نفر از بدو کار اغاز و عدم هماهنگی در برنامه ها و اختلاف در شیوه مدیریتی روندی فرسایشی را در این استان موجب شد. حاصل آن هم پیش نرفتن طرح های سیاسی و عمرانی در استان قم بود.

همچنین صالحی منش در آخرین عزل و نصب های خود در استانداری قم، با برکناری دو مدیر کل زیر مجموعه معاونت سیاسی خود، دو سرپرست را به جای آن ها منصوب کرد، اقدامی که روزنامه 19 دی که نزدیک ترین رسانه به علی بنایی معاون سیاسی استانداری قم است، آن را مخالف نظر علی بنایی می دانست. (اینجا)

به هر تقدیر با ادامه این اختلافات وزارت کشور به این نتیجه رسید که تغییراتی در استانداری قم ایجاد کند. بنابراین  دوم تیرماه اعلام شد که محمد صادق صالحی منش که در 18 ماه گذشته استاندار قم بود، از این سمت استعفا کرده است. اودر متن استعفانامه دلیل این تصمیم را شرکت در انتخابات مجلس دهم عنوان کرد. (اینجا) پس از آن هم در 24 تیرماه "سیدصادقی"، با تصویب هیئت دولت، به عنوان استاندار قم تعیین شد. (اینجا)

فارس؛ پرحاشیه ترین استان

دومین استانداری که رفتنی شد، احمدی استاندار فارس بود. حضور او در استانداری فارس و بعد رفتنش با حاشیه های زیادی همراه بود. ماجرای برکناری استاندار فارس از اسفندماه سال گذشته جدی شد. زمانی که علی مطهری برای سخنرانی به شیراز رفت اما با ضرب و شتم عده ای جلسه سخنرانی او لغو شد. اگرچه پیش از علی مطهری نیز برنامه های مجوزدار متعددی که سخنرانان آن از چهره های دولتی (همچون علی یونسی یا معصومه ابتکار)  و یا چهره های سیاسی حامی دولت (مانند حسین مرعشی) بودند لغو شده بود اما این بار به دستور رییس جمهور هیاتی برای بررسی ابعاد مسئله راهی شیراز شد(اینجا). در این میان توضیحات استاندار فارس درباره اتفاقاتی که در شیراز برای مطهری افتاده بود و از جمله این ادعا که از قبل به وی گفته شده بود که در این سخنرانی حاضر نشود از سوی علی مطهری رد شد و با اعتراض حامیان دولت همراه شد . (اینجا)  در ادامه نیز خبر برکناری فرماندار جهرم توسط احمدی استاندار فارس آن هم به دلیل کمک به علی مطهری منتشر شد. کار به آنجا رسید که جمشیدی رییس ستاد انتخاباتی روحانی در فارس در نامه ای به رییس جمهور نسبت به عملکرد استاندار هشدار داد.(اینجا)

هرچه بود بالاخره نهم تیرماه خبر استعفای استاندار فارس به دلیل کاندیداتوری در انتخابات مجلس دهم منتشر شد. (اینجا)  هرچند از آنجا که آخرین مهلت برای استعفا و کاندیداتوری در مجلس از سوی وزیر کشور سوم تیرماه اعلام شده بود، اما تحلیل ها حاکی از آن بودند که این استعفا به ماجرای لغو سلسله وار برنامه های مجوز دار در استان فارس و افزایش دامنه نارضایتی حامیان دولت از عملکرد استاندار در استان فارس مرتبط است. به هر حال همانطور که انتظار می رفت این استعفا پذیرفته شد (اینجا)  و سیدمحمدعلی افشانی به عنوان استاندار جدید فارس معرفی شد. (اینجا) گزینه ای که به مذاق نمایندگان استان خوش نیامد و در اعتراض به آن حتی از نمایندگی استعفا کردند. (اینجا) با وجود فشارها اما دولت از گزینه مورد نظر خود کوتاه نیامد و رحمانی فضلی در اين مراسم، انتخاب استاندار فارس را بر اساس شاخص های هماهنگی با دولت، مشی اعتدال، تجربه مناسب، کار جمعی و شناخت کامل منطقه دانست و گفت: بنای ما در این انتخاب بر مصلحت و خیراندیشی بوده است.(اینجا)

کرمانشاه مقصد سومین تغییر

استاندار کرمانشاه سومین استانداری بود که صابون تغییرات وزارت کشور بر تنش کشیده شد. ماجرای برکناری ابراهیم رضایی بابادی استاندار پیشین کرمانشاه از مدت ها پیش مطرح شده بود. از جمله هفته نامه صدا در شماره 20 تیرماه خود اعلام کرد که استاندار کرمانشاه در لیست تغییر قرار گرفته است. به نوشته این هفته نامه وزارت کشور از سه ماه پیش به یک ارزیابی منفی از عملکرد استاندار کرمانشاه رسیده بود. یکی از رفتارهای غیرموجه ابراهیم بابادی انتصاب رییس ستاد انتخاباتی قالیباف به عنوان مشاور خود بود که  موجی از نارضایتی در میان حامیان دولت برانگیخت. همچنین عملکرد ضعیف او در انتخاب شهردار کرمانشاه موجب شد تا به جای یکی از چهره های خوش نام، یکی از نیروهای نزدیک به احمدی نژاد شهردار کرمانشاه شود.

همچنین عدم به کارگیری نیروهای توانمند و استفاده از ظرفیت های استان از دلایل دیگری بود که عملکرد استاندار کرمانشاه را زیر سوال برده و موجب شده بود تا خیلی ها در استان خواهان تغییر او باشند .(اینجا)

اما این همه دلایل برکناری استاندار کرمانشاه نبود. آنچه موجب شد تا علاوه بر اصلاح طلبان، چهره های مذهبی و روحانیون استان نیز خواهان برکناری او شوند شوخی ای بود که رضایی بابادی در یک مراسم رسمی با روحانیون مطرح کرد. تا آنجا که حتی کار به تجمع طلاب و روحانیون کشید. رضایی بابادی اگرچه بعد از این ماجرا به دیدار نماینده ولی فقیه در استان کرمانشاه رفت و عذرخواهی کرد اما این موجب نشد تا معترضین خواستار برکناری او نشوند.  

فایل صوتی سخنان او ابتدا در وبسایت مرصاد منتشر شد. وبسایت مرصاد عنوان کرده بود که این سخنان استاندار کرمانشاه، "تکرار یک جمله سخیف و البته منسوخ" است که در "معدودی از افراد منتسب به طبقات فرهنگی پایین جامعه رواج داشته است". این سخنان استاندار کرمانشاه بیش از همه مورد اعتراض روحانیون استان قرار گرفت. از جمله محمد جواد مهری، رئیس مجمع نمایندگان استان نامه‌ای خطاب به وزیر کشور نوشت و خواستار عزل و دادگاهی رضایی بابادی شد. چندین امام جمعه از جمله امامان جمعه قصرشیرین، سنقر و کلیایی، اسلام آباد غرب، گیلان غرب، سرپل ذهاب نیز اعتراض کرده و خواستار عذرخواهی استاندار و برخورد با او شدند.

همه این اتفاقات کافی بود تا 29 شهریور ماه بی آنکه خبری از استعفای رضایی بابادی منتشر شود، اسدالله رازانی چهره اصلاح طلبی که پیش از این مسئولیت معاونت صندوق توسعه ملی را بر عهده داشته است به عنوان استاندار جدید کرمانشاه معرفی شود. (اینجا) به دنبال معرفی یکباره رازانی به عنوان استاندار جدید کرمانشاه تنها توضیحی که از سوی وزارت کشور درباره برکناری رضایی بابادی عنوان شد سخنان امیری سخنگوی وزارت کشور بود که علت تغییر استاندار کرمانشاه را سکونت خانواده وی در تهران عنوان کرد. حسینعلی امیری گفته بود: وزارت کشور همواره ارزیابی هایی از استانداران و فرمانداران سراسر کشور انجام می دهد و در جمع بندی های صورت گرفته با توجه به اینکه خانواده آقای بابادی استاندار سابق کرمانشاه در تهران سکونت داشتند تصمیم بر این شد که این تغییر صورت گیرد. (اینجا)

اگرچه سخنگوی وزارت کشور همان موقع در جمع خبرنگاران این جابه جایی های اخیر در وزارت کشور و استانداری ها را معمول و متعارف دانسته و گفته بود: سیاست وزارت کشور عدم تغییر در ترکیب استانداران است و انشاءالله دیگر تغییر خاصی در استانداران وجود نخواهد داشت.(اینجا) اما برخی خبرها حاکی از تغییر استاندار قزوین است.

استاندار قزوین رفتنی خواهد بود؟

احتمال تغییر استاندار قزوین در شرایطی تقویت شده است که برخی چهره های تندرو اصولگرا به صف حامیان مرتضی روزبه استاندار قزوین پیوسته اند. نارضایتی از عملکرد روزبه از موقعی افزایش یافت که با وجود تغییر بیش از ۹۰ درصدی فرمانداران شهرستان های کشور ، از شش شهرستان قزوین تنها فرماندار سه شهرستان تغییر کرد و تازه یکی از آنها در دولت سابق هم فرماندار بوده و تنها با طی نمودن مسیری چند هزار کیلومتری از سیستان بلوچستان به قزوین، به تاکستان رفته است و در شهرستان های آوج، البرز و آبیک نیز همچنان سکان به دست فرمانداران دولت احمدی نژاد است.

آنها با وجود گذشت نزدیک به یکسال و نیم از دوران استانداری مرتضی روزبه در دولت تدبیر و امید تغییر نکرده اند. تعلل در تصمیم گیری درباره انتصابات استانداری تا آنجا پیش رفت که مثلا در مورد شهرستان آوج وقتی، وزیر کشور از میان گزینه های معرفی شده حکم سلیمانی را به استاندار ابلاغ کرد، روزبه در معرفی او تعلل کرد و با گذشت بیش از یک ماه از ابلاغ این حکم از سوی وزیر کشور خبری از برگزاری مراسم تودیع و معارفه فرماندار جدید آوج نشد.

عدم انتصاب مدیران همسو با دولت در استان، نارضایتی حامیان دولت از عملکرد روزبه را به دنبال داشت. اما در این میان تند ترین منتقدان دولت در استان در حمایت از روزبه صف کشیدند.(اینجا)

با جدی شدن تغییر استاندار قزوین، بنا به گزارش یکی از سایت های محلی (پیام خرداد) گروهی از حامیان دولت که در نامه ای به روحانی از این تصمیم تشکر کرده بودند، تهدید به برخورد شدند. این در حالی بود که هفته گذشته روزنامه ولایت مدعی شد که در جلسه هیئت دولت در هفته جاری استاندار فزوین تغییر خواهد کرد. بنا بر گزارش این روزنامه در جلسه‌ هیات دولت در این هفته فریدون همتی مشاور وزیر کشور نماینده‌ سابق مجلس و سرپرست استاندار قم به زودی به عنوان استاندار جدید قزوین معرفی خواهد شد. (اینجا)

افزون بر این ها، شنیده ها حاکی از تغییرات احتمالی در استانداری های اصفهان، ایلام و هرمزگان است. اینکه چقدر این گمانه زنی ها دقیق است معلوم نیست اما آنچنان که وزیر کشور گفته است هیچ استانداری حتی در روز انتخابات هم مصون از تغییر نخواهد بود.

27214