به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی رضایی اصفهانی؛ رئیس مجتمع آموزش عالی قرآن و حدیث جامعه‌المصطفی، ۲ بهمن در نشست علمی «عرصه‌ها و قلمرو مرجعیت علمی قرآن» از مجموعه نشست‌های اولین همایش ملی مرجعیت قرآن کریم که از سوی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن کریم در حال برگزاری است با بیان اینکه بحث مرجعیت علمی قرآن و اسلامی‌سازی علوم انسانی گرچه با این تعابیر از زبان امام خمینی(ره) شنیده نشده بود ولی همواره مورد تاکید ایشان بود، گفت: در دوره معاصر برخی کتب عربی در مورد مرجعیت علمی قرآن نوشته شد و مقالاتی در کنگره‌ها و به خصوص کنگره قرآن و علوم انسانی و همایش مرجعیت علمی که اکنون در حال برگزاری است، نوشته شده است.
بنابر روایت ایکنا، وی با بیان اینکه مرجعیت قرآن کریم منحصر به مرجعیت علمی نیست و می‌توان انواع مرجعیت پارادایمی، مرجعیت حکمی و معرفتی، عملی و الگویی و تمدنی را هم مورد بحث قرار داد گرچه بحث ما مرجعیت در علوم انسانی و طبیعی است، افزود: مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۶ در دیدار با دست‌اندرکاران قرآن و علوم انسانی فرمودند که مسئله قرآن و مرجعیت قرآن و استفهام از قرآن در مسائل گوناگون فکری، اجتماعی و ... موضوعی لازم است.
رضایی اصفهانی با بیان اینکه مرجعیت قرآن در علوم طبیعی تفاوت مختصری با علوم انسانی دارد، تصریح کرد: اولین تأثیرگذاری قرآن در مبانی علوم اعم از هستی‌شناختی، انسان‌شناختی، معرفت‌شناختی و ارزش‌شناختی است یعنی در چهار ناحیه اثر می‌گذارد به عبارتی اگر ما در مبانی هستی‌شناسی جهان را منظم و قانونمند بدانیم چنانچه در قرآن کریم از تعابیری چون «بقدر» استفاده شده است یک نوع علم تولید خواهد شد و اگر سوفسطایی شویم و منظم ندانیم علم دیگری تولید خواهد شد؛ دانش‌پژوهی درباره پایان‌نامه با عنوان «مبانی فیزیک در قرآن» با بنده مشورت کرد و استاد راهنمای او دکتر گلشنی و همچنین آقای خسروپناه بودند، این دانش‌پژوه در هر دو رشته تسلط داشت؛ وقتی وارد پایان‌نامه شد از فراوانی مطلب در این باره متعجب بود، برخلاف ابتدای کار که تصور می‌کرد مطلبی در این زمینه وجود ندارد و خواستار محدود کردن مطلب بود و وزارت دفاع هم پایان‌نامه او را پیش‌خرید کرد.
وی با بیان اینکه اهداف هم از جمله تأثیر قرآن در علوم است، اظهار کرد: اینکه مثلا فیزیک هسته‌ای به کدام جهت حرکت کند آیا در جهت خدمت به بشر باشد یا قدرت، سلطه‌طلبی و فجایعی چون هیروشیما و ...؛ قرآن کریم فرموده است اگر علم موجب شود تا طبیعت از بین برود و نسل بشر در خطر بیفتد علم در مسیر کج‌راهه است و علم باید در مسیر سعادت و هدایت انسان قرار گیرد. قرآن در اصول حاکم بر طبیعت هم مؤثر است یعنی برخورداری انسان از طبیعت نباید موجب ایجاد فساد شود و طبیعت از بین برود و موضوع دیگر احکام طبیعت است زیرا کوه و آب و دشت و ... احکام فقهی دارند که برآمده از قرآن و حدیث است.
مفسر قرآن کریم با اشاره به اخلاق علمی برآمده از قرآن، گفت: اینکه ما چگونه باید با طبیعت و علوم زیستی برخورد کنیم در محدوده بحث مرجعیت قرار دارد؛ البته وقتی سخن از مرجعیت قرآن است مراد ما قرآن و روایات معتبر اهل بیت(ع) است زیرا ما ثقلینی هستیم.
مرجعیت قرآن در علوم انسانی
رضایی اصفهانی با تأکید بر اینکه مرجعیت قرآن در علوم انسانی مقداری گسترده‌تر است، اظهار کرد: وقتی قرار است قرآن در تربیت، سیاست و اجتماع، روان‌شناسی و ... اثر بگذارد ابتدا در مبانی مؤثر می‌افتد، اگر ما در روان‌شناسی روح را پذیرفتیم چهره روان‌شناسی موجود غربی را تغییر خواهد داد؛ زیرا روان‌شناسان می‌گویند ما ذهن و جسم و روان داریم که روان برگرفته از ذهن است و روح را وارد این مقوله نمی‌کنند ولی اگر روح وارد مباحث روان‌پزشکی و روان‌شناسی شود چهره این علوم هم تغییر می‌کند.
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص) با بیان اینکه مثلا اگر ما آیه شریفه «وَلَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکَافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلًا» را بپذیریم دیگر سلطه آمریکا و اسرائیل را نمی‌توانیم بپذیریم، گفت: قرآن بر همه اصول علوم انسانی اثر می‌گذارد؛ بر اخلاق هم مؤثر است و اینکه اخلاق معلم و شاگرد چگونه باید باشد؟ کافی است به داستان موسی و خضر در قرآن در این‌باره مراجعه کنیم. بر اهداف علم هم مؤثر است؛ یک وقت می‌گوییم هدف از تربیت دانش‌آموز آن است که دانش‌آموز خوب درس بخواند و در کنکور خوب تست بزند و در رشته‌های پردرآمد قبول شود و در نتیجه بهره‌مندی بهتری از زندگی مادی داشته باشد ولی گاهی هدف تربیت، معنوی و روحی و اقتصادی و سیاسی و در نهایت تکامل انسان برای سعادت آخرت است لذا دو نوع تربیت شکل خواهد گرفت و این مقوله در احکام تربیت و حلال و حرام بودن محدوده وظایف شاگرد و معلم هم مؤثر است.
این مترجم قرآن کریم با بیان اینکه مرجعیت قرآن در روش هم اثر می‌گذارد، افزود: به طور مثال ممنوعیت ربا در اقتصاد؛ البته ما دانش اقتصاد در قرآن و سنت نداریم ولی مکتب اقتصادی و مبانی و اهداف و اصول داریم و قرآن می‌تواند جهت به این دانش‌ها بدهد؛ بنابراین قرآن هم مرجعیت در علوم طبیعی و هم علوم انسانی دارد.
وی با بیان اینکه مرجعیت علمی قرآن باید به یک همایش محدود نشود و همایش‌های متعدد در این باره برگزار شود، گفت: محدوده این بحث بسیار گسترده‌تر از چیزی است که در این همایش به صورت کلی به آن اشاره شود.
نظر شما