اطلاعات غلط مسئولان شهرداری تهران درباره زلزله

یک جستجوی ساده در گوگل یا رجوع به سایت ها و حتی سایت زیر عمق برنامه ریزی های علمی صورت گرفته در ٣٣ سال گذشته بعد از زلزله رودبار درباره ابعاد گوناگون زلزله در تهران و کشور و مدیریت آن را نشان خواهد داد که متاسفانه از آن تا به امروز غافل بوده ایم !

دیگر مطالب اینجانب در گروه نخبگان خبرآنلاین را اینجا بخوانید.

‏https://www.khabaronline.ir/tag/فریبرز+ناطقی+الهی

چند روز پیش در خبری از مسئولان محترم شهر تهران این خبر را دیدم، خبر عینا به شرح زیر:
قرار گرفتن ۲۴ درصد از مساحت تهران در وضعیت ناپایداری زلزله | نوسازی هر هکتار بافت فرسوده چقدر هزینه دارد؟

فرازهایی از این خبر:

* ایران در بین پرخطرترین کشورهای جهان از لحاظ زلزله قرار دارد اما بعد از زلزله بم به دلیل الزاماتی که در نظام مهندسی شکل گرفت، سازه‌ها با کیفیت‌تر ساخته شده‌اند.

* گسل ری تهدید جدی برای تهران است زیرا بسیاری از بخش بافت فرسوده در این گسل وجود دارد. ۲۴ درصد از مساحت شهر تهران در ناپایداری زلزله قرار گرفته است. بر همین اساس یک چهارم شهر تهران نیازمند بازسازی، بهسازی و مناسب سازی است. ۳۷ درصد جمعیت شهر تهران در همین بافت زندگی می‌کنند.

* ۸۵ درصد بافت فرسوده تهران در جنوب شهر تهران قرار دارد و این به معنای آن است که ما باید بسته تشویقی را در نظر بگیریم تا نوسازی این بافت تحرک بیشتری داشته باشد.

* برای نوسازی هر یک هکتار بافت فرسوده به ۱۳۶ میلیارد تومان بودجه احتیاج است.

نقد و تحلیل:
متاسفانه باید بگویم اطلاعات غلط درباره زلزله و همچنین افراد فرصت طلب با تزریق آمار و داده های کاملا مردود ذهن مسئولانی هم که بعد از مدتها همت کرده تا کاری در راستای کاهش خطرات و آسیب پذیری های زلزله متحمل تهران انجام دهند را به بیراهه می کشانند. برای نمونه به پاسخ های مبتنی بر علم زلزله و مهندسی زلزله در زیر توجه بفرمایید، تماما به شخص سخنگو اطلاعات غلط و هدف مند داده شده است ؟

- شکی نیست که ایران از نظر زلزله شرایط بحرانی دارد و این موضوع بعد از زلزله رودبار و منجیل بصورت وسواس گونه ای همواره از سوی پژوهشگاه زلزله مطرح شده است ولیکن در همین سی سال گذشته شهرداری بدون توجه و کنترل سازه ای نقشه ها اجازه ساخت سازه های وحشتناکی را داده است که به آسیب پذیری شهر در برابر زلزله افزوده است تا کاهش آن. بعد از زلزله رودبار منجیل طراحی تا حدودی بهتر شد ولیکن در سالهای اخیر بدلیل گرانی لزوما ساخت و اجرا بهتر نشده است ؟ در نظام مهندسی هم هیچ کاری در این مدت صورت نگرفت الا خرابکاری پس این فرمایشات معاون محترم برداشت دقیق نیست. ساختمان با کیفیتر در مقاوم بودن معنی خاصی ندارد ساختمان یا مقاوم است یا می ریزد !

- گسل ری لزوما تهدید اصلی نیست هیچ مدرکی دال بر اولویت آن بر گسل شمال و یا گسلهای دیگر وجود ندارد و آنچه هست قابل جمع بندی نیست ! لذا با این تصور غلط برنامه ریزی کردن فاجعه بار خواهد بود متوجه نمی شوم پایداری چه ارتباطی با مساحت شهر و یا بافت های خاص مناطق دارد ؟ زلزله ها در بافت های فرسوده مخربتر هستند ولیکن لزوما با این نگاه مبادرت به برنامه ریزی کردن بسیار خطرناکتر خواهد بود. بسته به زلزله آنهم از دید کلان شهری، ممکن است بیشترین تخریب در ساختمانهای بلند مرتبه یا مثلا ٤ الی ٨ طبقه رخ دهد لذا کاهش آسیب پذیری شهری جامعتر به موضوع باید نگاه کند. ایده بسته تشویقی بسیار عالیست ولیکن نه برای انبوه سازی و ازدیاد جمعیت و تراکم شهری مجدد

- اعداد و ارقام نوسازی و بازسازی از جمله مقاوم سازی هم تابع مستقیمی از شرایط ساختمانهای موجود است نه بر اساس هکتار

امیدوارم شهرداری اکنون که به این مهم بعد از سی و اندی سال بعلاوه ریزش متروپل آبادان ؟ رسیده است برنامه جامعی ای برای کاهش آسیب پذیری شهر تهران تهیه کند و این گونه مسایل را داخل آن بصورت کامل ببیند. برنامه کاهش خطرات زلزله یک ابر شهر با تمرکز روی یک بافت خاص اصلا قابل اجرا نبست و نتایج حاصله در کاهش آسیب پذیری شهر در مقابل زلزله تاثیر بسزایی در انتهای کار نخواهد داشت ! چگونه عرض کنم نگرشی فعلی در شهرداری موضعی و بیشتر جنبه درآمد زایی و نمایشی خواهد داشت که در عمل و در آخر، هم شهر و هم مردم بی کلاه خواهند ماند. فکر می کنم با زبانی الکن اصل و عمق مطلب را تا حدودی رسانیده باشم، ان شا الله !

* استاد نمونه کشور در مهندسی سازه، زلزله و مدیریت بحران، بنیانگذار مقاوم سازی و مدیریت بحران در ایران و موسس انجمن زبدگان شهر در کشور