زنانی که بر صندلی شهرداری و ریاست شوراها نشستند

فهیمه حسن‌میری: همزمان با آغاز ثبت نام برای پنجمین دوره شوراهای شهر و روستا، در شبكه‌های اجتماعی موجی به راه افتاد كه از سهم‌خواهی زنان در اداره شهر خبر می‌داد. كاربران فضاهای مجازی با هشتگ #سهم_زنان_از_شورا از مطالبات زنان می‌نوشتند، از لزوم ثبت نام بیشتر زنان برای در معرض انتخاب قرار گرفتن، از درخواست افزایش سهم زنان در صندلی‌های شورای شهر و روستا و قرار گرفتن آنها در لیست‌های مختلف انتخاباتی، از آنچه زنان در شهر به آن نیاز دارند مثل تامین امنیت، افزایش وسایل حمل و نقل عمومی و بهره‌مندی بیشتر از امكانات رفاهی و ورزشی، از سپردن مسئولیت‌های كلان در شهرداری‌ها به زنان و بسیاری خواسته‌های دیگر كه نه تنها از سوی زنان، بلكه از سوی مردان هم دنبال می‌شد.

با شروع رقابت‌های انتخاباتی و روزهای بعد از آن، بعضی از این خواسته‌ها محقق شد، سهمیه‌هایی به زنان در لیست‌ها تعلق گرفت و آنها توانستند وارد شورای شهر و روستا شوند، هرچند شهرهایی هم بودند که نتوانستند زنی را به شورای شهر راه بدهند؛ ارومیه، سنندج، یاسوج، سمنان، قم، زنجان و کرمانشاه جزو شهرهایی بودند که شوراهایشان قرار است چهار سال مردانه اداره شود و این در حالی است كه مراکز استان بدون زن در دوره قبل شوراها فقط شامل ساری و کرمانشاه می‌شد.

جدول زنان راه‌یافته به شورای شهر مراکز استان‌های کشور

اما با وجود مشكلاتی كه زنان در كلانشهرها برای گذشتن از موانع مختلف و رسیدن به صندلی‌های سیساستگذاری شهرشان با آن مواجهند، به نظر می‌رسد سقف‌های شیشه‌ای در شهرهای كوچكتر، برای زنان بلندتر است، آنها برای فعالیتشان با موانع كمتری مواجهند و به زنان اعتماد بیشتری برای تصدی مسئولیت‌هایی مثل عضویت و حتی ریاست شورا می‌شود.

 این اعتماد اگرچه در زمان رقابت‌های انتخاباتی شورای شهر هم دیده می‌شد و شهرهایی بودند که حتی تمام کاندیداهای آن برای شورای شهر و روستا را زنان تشکیل می‌دادند، بعد از این انتخابات شهری، با انتخاب زنان به عنوان رییس شورا نمود بیشتری پیدا كرد. رباط کریم، گرگان، سردشت و کنگاور، از شهرهای کوچکی بودند که زنان را به ریاست شورا برگزیدند و نشان دادند بر خلاف بعضی شهرهای بزرگ، موانع و محدودیت‌های کمتری برای فعالیت زنان قائلند. این اتفاق در مورد زنان بلوچ هم پررنگ‌تر جلوه کرد و گفته می‌شود 22 زن در روستاهای توانسته‌اند به ریاست شورا برسند.

بعضی از زنانی كه به ریاست پنجمین دوره شورای شهر و روستا رسیدند

شهرداری‌، منطقه ممنوعه

اما چه در شهرهای بزرگ و چه در شهرهای کوچک، با این که به نظر می‌رسد نقش زنان در اداره شهر بیشتر شده، اما هنوز نقاط ممنوعه‌ای وجود دارد؛ شهردار شدن یکی از همان ممنوعه‌هاست که اگرچه جایی ثبت نشده، اما سال‌های طولانی است که همچنان ادامه دارد.

در تهران، الهه كولایی به عنوان اولین زنی كه قرار بود این سمت را عهده‌دار شود ناكام ماند و به جای او، محمدعلی نجفی عهده‌دار این مسئولیت شد. کولایی با امید پیروزی وارد این کارزار شده بود همانطور که در نشست خبری‌اش گفت: «وقتی وارد این عرصه شدم برای باخت نیامده‌ام، به امید پیروز شدن آمده‌ام، برای انجام وظیفه. به عنوان نامزد شهرداری برنامه‌هایم را ارائه می‌دهم و آماده‌ام آبروی چهل‌ساله‌ فعالیتم را در این زمینه خرج كنم.» با این حال، قدرت‌هایی وجود داشت تا او نتواند به این جایگاه برسد و در دقایق پایانی از ادامه رقابت با محمدعلی نجفی و محسن مهرعلیزاده، انصراف دهد و درباره این استعفا بگوید: من برای بهبود اوضاع و برآورده شدن خواسته‌های مردم پا به این عرصه گذاشتم، اما گویا برآوردهای آرا نشان از انتخاب فرد دیگری داشت و بر همین اساس طی نامه‌ای انصراف دادم.

در زنجان هم اتفاق عجیبی افتاد. با این که خبرها از انتخاب سمانه شاددل به عنوان اولین شهردار زنجان برای یکی از مناطق این شهر حکایت داشتند، در کمتر از یک هفته، خبر عزل او بود که خبرساز شد. شاددل، با روی کار آمدن سرپرست شهرداری جدید و شورای پنجم، در حالی که کمتر از یک هفته از عمر فعالیتش در این سمت نمی‌گذشت، شخص دیگری را جایگزین خودش دید. با این حال، این عزل با مخالفت‌هایی مواجه شده و مدیرکل امور شهری و شوراهای اسلامی استان زنجان اعلام کرده شاددل همچنان شهردار منطقه بوده و معرفی شخص دیگری برای این سمت وجاهت قانونی ندارد چون باید استعلام و مراحل قانونی برای معرفی و عزل و نصب‌ها در شهرداری انجام شود اما این مراحل قانونی انجام نشده است.

بعضی از زنانی كه به عنوان شهردار انتخاب شدند

با این اوصاف، هنوز این امید وجود دارد که در انتخاب شهرداران و حتی شهرداران مناطق، به شایستگی‌ها و توانایی‌های زنان هم توجه شود و این اتفاق نه تنها برای تهران و کلانشهرها بیفتد، بلکه با رویه‌ای که در ریاست شوراها در شهرهای کوچک به وجود آمده، شامل شهرهای کوچک هم بشود تا روزی که انتخاب زنان به عنوان شهرداران اصلی شهر چندان غریب نباشد و رویه نانوشته انتخاب مردان به عنوان تنها مسئولان اداره شهر، از شکل و شمایل یک قانون همیشگی و لازم‌الاجرا دربیاید.

47234