نسیبه خانلرزاده: نقاشی‌های کشیده شده در غاری در سوالسی اندونزی که دست‌کم 40هزار سال پیش رسم شده، در رقابت بر سر عنوان قدیمی‌ترین نشانه‌های شناخته‌شده هنر غارنشینان، آسیا را هم‌عرض اروپا قرار می‌دهد.
این نقاشی‌ها 50 سال پیش کشف شده‌اند، اما قدمت آنها تاکنون اندازه‌گیری نشده بود. اکنون مشخص‌شده که یکی از این نقاشی‌ها که اثر دست یک انسان است، 39,900 سال عمر دارد و احتمالا قدیمی‌ترین نقاشی از این دست در جهان است.
شرح عکس: نقاشی‌های کشف شده در غار لینگ تیمپوسنگ در سوالسی اندونزی. برای مشاهده عکس در ابعاد بزرگ‌تر اینجا را کلیک کنید.
آلیستر پایک، باستان‌شناس دانشگاه ساوث‌همپتون انگلیس، رهبری گروهی را بر عهده داشته که برای قدمت سنجی رادیواکتیوی یافته‌های این غار پیش‌قدم شده‌اند. در سال 2012 / 1391 او کشف قدیمی‌ترین غار نقاشی شده‌ای را که تابه‌حال شناخته‌شده بود گزارش داد، آن نقاشی که در غار آل‌کستیلو واقع در اسپانیا بود، شامل یک صفحه قرمز نقاشی شده بود که دست‌کم 40800 سال قدمت داشت.
اعضای گروهی که نقاشی غار اندونزی را قدمت‌سنجی کرده‌اند نیز از همان شیوه پایک استفاده کرده‌اند، که شامل قدمت‌سنجی عناصر کمیاب موجود در مواد معدنی محلول در آب را از لایه‌های زیر و روی نقاشی غار است. با این شیوه ثابت شد که این نقاشی‌ها، قدیمی‌ترین نقاشی‌های کشف‌شده در غاری خارج از قاره اروپا هستند.
نشنال جئوگرافیک در مصاحبه‌ای با پایک از او در مورد نقاشی‌های اندونزیایی و معانی‌شان برای یافتن اولین هنرمندان پرسیده است:
یافتن این غار حاوی نقاشی‌های قدیمی در بیرون از اروپا چقدر تعجب‌برانگیز است؟
این کشف کاملاً دیدگاه‌های ما را تغییر می‌دهد و ما را وا می‌دارد که پرسش‌های زیادی را درباره دلایل خاستگاه‌های نقاشی در غارها از خود بپرسیم. این شابلون‌های دستی اغلب با آن‌هایی که در اروپا و جاهای دیگر جهان وجود دارند، یکسان هستند و واقعاً جالب هستند.
ما اینجا نشان داده‌ایم که دیدگاه‌های فعلی درباره خاستگاه‌های نقاشی غار بیش‌ازحد «اروپازده» است. جای تعجب نیست که مردم برای سال‌ها فکر می‌کردند که فرانسه و اسپانیا اولین خاستگاه این هنرها بوده‌اند، چراکه باستانی‌ترین نقاشی‌ها در غارهای آن نواحی کشف می‌شدند؛ اما حالا ما مدرک جدیدی داریم که این تصور غلط است.
قبل از این یافته، گمان می‌شد که تاریخچه نقاشی غارها به چه زمانی برمی‌گردد؟
خوب یک استدلال وجود داشت که تا حد زیادی به این دلیل بود که همه نقاشی‌ها را در اروپا می‌یافتیم، و آن‌هم این بود که وقتی انسان‌های مدرن به اروپا مهاجرت کردند، بین آنها و نئاندرتال‌ها رقابتی بر سر غارها شک گرفت که منجر به این تغییر فرهنگی شد.
البته شکل‌های نشانه‌گذاری دیگری نیز وجود داشت، اما مردم ساکن خارج از اروپا نیازی به نقاشی کردن غارها نداشتند. چیزی که حالا روشن است این است که این پدیده در جای دیگری هم رخ داده است.
افرادی که در غارهای اندونزی نقاشی می‌کردند، چه کسانی بودند؟
ما فکر می‌کنیم که در حدود 60 هزار سال پیش انسان‌های مدرن به خارج از آفریقا مهاجرت کردند. برخی از آنها بر روی یک مسیر ساحلی در امتداد عربستان جنوبی مسافرت کردند که آنها را به جنوب شرقی آسیا و درنهایت به اندونزی و استرالیا رساند.
پس از آنها گروه دیگری به اروپا مهاجرت کردند. سخت است که بگوییم چه ارتباطی باهم داشتند، البته اصلاً اگر هیچ ارتباطی بین این دو وجود داشته باشد. تعداد آنها چندان زیاد نبود، ضمن اینکه 20 هزار سال زمان برای ترک شرق آفریقا داشتند و به بخش‌های متفاوت اروپا و آسیا حرکت کردند.
این انسان‌های مهاجر گروه‌های شکارچی- گردآورنده بودند و ابزارهای سنگی داشتند. ما فکر می‌کنیم که در آن دوران، مسیرهای ساحلی بیشتر باز بود و بنابراین به نسبت امروز، مهاجرت‌ها بسیار آسان‌تر انجام می‌شد!
چرا آنها در غارها نقاشی می‌کردند؟
وقتی انسان‌های مدرن آفریقا را ترک می‌کردند، احتمالاً با محیط‌های متفاوت، موقعیت اجتماعی و معماهای متفاوتی مواجه شدند. این احتمال وجود دارد که آنها مجبور شده باشند که برای تضمین بقا در گروه‌های بزرگ‌تر زندگی کنند، که این قضیه خود منجر به یک ضرورت برای تقویت روابط اجتماعی می‌شود. استفاده از نقاشی‌های غار هم‌چنین می‌تواند روشی برای تشریفات یا نشانه‌های مذهبی هم باشد؛ اما این تنها یک احتمال است.
آیا این یافته جدید، این تصور عمومی را که فرهنگ عصر حجر از اروپا به آسیا کشیده شده به زیر سؤال می‌برد؟
نه لزوماً. قطعاً به نظر می‌رسد که ساختن شابلون‌های دستی یک اقدام جهانی انسان‌ها باشد. حتی امروزه نیز بچه‌ها دوست دارند با دست نقاشی بکشند. ما چنین آثاری را در غارهای متعلق به زمان‌ها و مکان‌های متفاوت در هر جا حتی در آرژانتین می‌بینیم، و ما می‌دانیم که رنگ‌دانه‌های نقاشی خیلی زودتر از این‌ها نیز وجود داشتند.
شاید هم این آثار هنری باستانی صرفاً نشان‌دهنده علاقه به خلق هنر در غار جهانی است؛ و اگر شما رنگ‌دانه‌ها را داشته باشید، این چیزی است که شما می‌کشید. البته قطعاً شما می‌توانید بحث کنید که شباهت‌هایی بین نقاشی غار سولاوسی در اندونزی و آنچه در غارهای اروپا دیده‌شده، عمیق‌تر از این است که چنین توضیحی را بتوان برایش پذیرفت؛ و به همین دلیل است که ما باید نقاشی‌های غار بیشتری را پیدا کنیم.
در چه جاهای دیگری ممکن است نقاشی غار پیدا شود؟
ما برای یافتن نقاشی‌های غار باید بیشتر به دنبال نواحی بین این دو بگردیم. شاید خیلی از شواهد به دلیل اینکه سطوح دریا از زمان مهاجرت انسان از آفریقا به مسیرهای ساحلی جنوبی بالاتر آمده، به زیر آب رفته و ناپدید شده باشند؛ اما وقتی در خشکی بگردیم، می‌توانیم چیزهایی پیدا کنیم. من فکر می‌کنم این یافته منجر به تحریک پژوهش‌گران و انجام تعداد زیادی تحقیق در غارها در جاهای مختلف دنیا شود.
53271
نظر شما