طبیعت‌گردی از نگاه نهج‌البلاغه؛ سیزده‌بدر با تأمل در آیات خلقت

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، بهار، آغازی دوباره برای زمین است؛ هنگامه‌ای که طبیعت جامه سبز بر تن می‌کند و شاخه‌های خشک، سرشار از حیات می‌شوند. در میان روزهای پرطراوت این فصل، سیزده‌بدر فرصتی است تا انسان بار دیگر با طبیعت پیوندی عمیق برقرار کند. روزی که خانواده‌ها از دیوارهای سیمانی شهر فاصله می‌گیرند و در آغوش سبز دشت‌ها و سایه‌سار درختان آرام می‌گیرند.

بنابر روایت شبستان، اما آیا این پیوند تنها به تفریح و سرگرمی خلاصه می‌شود؟ نگاهی ژرف‌تر به آموزه‌های دینی و تعالیم بزرگان نشان می‌دهد که طبیعت، کتابی گشوده از نشانه‌های الهی است که انسان را به تأمل و اندیشه فرا می‌خواند. از نسیم ملایم بهاری گرفته تا آسمان بیکران، از شکفتن یک غنچه تا جوشش چشمه‌های زلال، همه و همه زبان بی‌زبانی‌اند که عظمت خالق را به تصویر می‌کشند.

سیزده‌بدر، گذشته از سنتی دیرینه، می‌تواند دریچه‌ای باشد برای دیدن جهان با نگاهی تازه. نگاهی که نه فقط زیبایی‌های طبیعت را می‌ستاید، بلکه در پس آن‌ها نشانه‌های خداوند را می‌بیند و از هر برگ و هر نسیم، درسی برای زندگی می‌گیرد.

سیزده‌بدر، رسمی دیرینه در میان ایرانیان، فرصتی برای انس با طبیعت و بهره‌بردن از طراوت بهار است، اما این سنت تنها به تفریح و سرگرمی محدود نمی‌شود. آن‌گونه که آیت‌الله لطف‌الله دژکام، نماینده ولی فقیه در استان فارس و امام جمعه شیراز بیان می‌کند، طبیعت‌گردی می‌تواند هدفی والاتر داشته باشد؛ نگاهی معرفتی به جلوه‌های خلقت خداوند.

در میان روزهای جشن و سرور ایرانیان، سیزده‌بدر جایگاهی خاص دارد. روزی که خانواده‌ها به دل طبیعت می‌روند، سفره‌هایشان را بر چمنزارها پهن می‌کنند و ساعات خوشی را در کنار یکدیگر سپری می‌کنند. اما آیا این روز می‌تواند مفهومی فراتر از یک گردهمایی خانوادگی داشته باشد؟

اگر کسی برای نشاط و تجدید روحیه به دل طبیعت می‌رود، همین قدر هم ارزشمند است. اما آنچه در این مراسم نکوهیده است، انجام کارهای حرام است. اگر از گناه دوری کنیم، طبیعت‌گردی نه‌تنها منعی ندارد، بلکه از جهاتی پسندیده است.

آیت‌الله دژکام به همین نکته اشاره کرده و تأکید می‌کند که هدف از طبیعت‌گردی مهم است. او می‌گوید: "اگر کسی برای نشاط و تجدید روحیه به دل طبیعت می‌رود، همین قدر هم ارزشمند است. اما آنچه در این مراسم نکوهیده است، انجام کارهای حرام است. اگر از گناه دوری کنیم، طبیعت‌گردی نه‌تنها منعی ندارد، بلکه از جهاتی پسندیده است."

طبیعت‌گردی در نگاه امیرالمؤمنین(ع)

امام جمعه شیراز به خطبه ۱۸۵ نهج‌البلاغه اشاره می‌کند؛ جایی که امیرالمؤمنین علی(ع) خود به گردش در طبیعت پرداخته و آن را فرصتی برای تعمق در نشانه‌های خداوند دانسته است.

او در این زمینه می‌گوید: "حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه می‌فرمایند: به انواع موجوداتی که خداوند در دامن طبیعت آفریده است، بنگرید و از آن‌ها به قدرت لایزال الهی پی ببرید. چنین نگاهی به طبیعت، ارزشی فراتر از تفریح دارد و انسان را به تأمل در عظمت خلقت سوق می‌دهد."

تأمل در آیات آفرینش

قرآن کریم نیز بارها انسان را به اندیشیدن در مظاهر طبیعت دعوت کرده است. آیت‌الله دژکام به آیات سوره غاشیه اشاره کرده و می‌افزاید: "در قرآن آمده است: «أَفَلَا یَنْظُرُونَ إِلَی الْإِبِلِ کَیْفَ خُلِقَتْ وَإِلَی السَّمَاءِ کَیْفَ رُفِعَتْ»، یعنی آیا به شتر نمی‌نگرند که چگونه آفریده شده است؟ و به آسمان که چگونه برافراشته شده؟ این نگاه، نگاهی معرفتی و تفکربرانگیز است که باید در جامعه ما توسعه یابد."

سیزده‌بدر، گذشته از سنتی دیرینه، می‌تواند فرصتی برای بازاندیشی در نحوه مواجهه انسان با طبیعت باشد. تفریح و شادی، بخشی از این روز است، اما نگاهی معرفتی به آفرینش، انسان را به مقام بالاتری از ادراک و شناخت سوق می‌دهد. آنگونه که نهج‌البلاغه و قرآن کریم توصیه کرده‌اند، تأمل در مظاهر خلقت، فرصتی است تا از گردش در طبیعت، چراغی برای راه زندگی خود بیفروزیم.