با آغاز مدرنیسم و شکل‌گیری هنرنوگرا، بسیاری از نقاشان به کشیدن انواع درخت در سبک‌های مختلف پرداختند. دامنه کشیدن درخت به عنوان یک سوژه پر تکرار در نقاشی مدرن و معاصر در صورت‌ها و معناهای گوناگون پیوسته ادامه یافت تا اینکه حالا در چند سال اخیر مورد توجه هنرمندان عرصه نقاشیخط قرار گرفته است.
نقاشیخط‌های تازه امید خاکباز از نظر شکل حروف و رنگ در ادامه مسیر قبلی آثار هنرمند قابل مطالعه هستند، ولی فرم و سوژه اینجا کاملا متفاوت شده. آن‌چنان‌که نشانه‌های روشنی از کوشش صادقانه خاکباز در جهت رشد و پرورده‌تر کردن جهان اندیشه‌ورزی‌اش می‌توان مشاهده کرد. تغییر آشکار کارهای این مجموعه در نخستین نگاه مربوط به دغدغه هنرمند در نمایش مفهوم تنهایی در روزگار معاصر است. همانطور که در استیتمنت نمایشگاه که از متن کتاب «نام من سرخ» اورهان پاموک (نویسنده شهیر ترک) آمده، درخت در اینجا به مثابه عنصری آشنا، تجسمی از ایستادگی و در نهایت استعاره‌ای از تنهایی است.
در مجموعه حاضر نقاش از پالت محدود در رنگ‌آمیزی در کارهای اولیه‌اش بیرون آمده و با حال و هوایی تازه رنگ‌های پر انرژی و درخشانی را با نیرویی فزاینده و گاه با رنگ‌پاشی‌های بداهه در نقاشی‌هایش وارد کرده است. او در میانه جهان شکل‌های آزاد درخت‌مانند و نامنظم، به دنبال ظهور زبانی‌نو از حروف‌نگاری و برهمنشینی خطوط ضخیم، باریک و کشیده (همچون تنه درختان) بر بستر ترکیب‌بندی‌های ساختارمند است.
این خطوط درخت مانند، عنصر شکلی و مفهومی درختانی هستند که در حیات هنری نقاش یکی پس از دیگری در این چند سال ظاهر شده‌اند، و حالا پس از تغییرات ساختاری، بنیاد کارهای تازه او را سامان داده‌اند. در اینجا شکوه و هماهنگی نقوش و رنگ‌ها، در کنار تاکید هنرمند بر شکستن تقارن ذاتی موجود در طبیعت و هندسه خوشنویسی ایرانی، حرکت و پویایی سماع‌گونه‌ای را تداعی می‌کند. این ساختار در یکی از تابلوهای مربع شکل این مجموعه که با حالتی مرکزگرا نیز ترسیم شده و کاملا حالتی دایره‌وار را به نمایش می‌گذارد.
خاکباز به مدد مطالعه و تامل بر ساختار درخت، به کاربستی تازه در خلق آثارش رسیده است. موقعیتی از نقاشی با خط که در آن عناصر خطاطی و کنتراست رنگی، با اتکا به نظمی پویا، شکل‌هایی اتفاقی و چشم نواز را پدید می‌آورند. حرکت قلم هنرمند با هیجانی بیشتر از گذشته به سیلابی می‌ماند که سراسر بوم را فرا گرفته و با تلاطم شگفت‌انگیزی از زوایای مختلف وارد صحنه می‌شود. شاید به همین خاطر است که ساختار نقاشی و نوع سامان دهی رنگ‌ها در آثار تازه امید خاکباز پخته‌تر از گذشته به چشم می‌آیند.
او در این مسیر واژه‌ای خاص را دستمایه کار خود قرار داده؛ «هو» که علاوه بر ارزش معنایی و ارجاعات عرفانی دارای فرمی دوار و پر انرژی می‌باشد. خاکباز در این مجموعه با انتخاب هوشمندانه رنگ سیاه برای پس‌زمینه بیشتر کارها و حرکات بداهه و سریع قلم در اجرای کلمه «هو» با تغییرات آنی زاویه دست و قلم، سرشتی معمارگونه از طبیعت پیرامونش را ترجمه بصری و به نمایش می‌گذارد.
درخت‌ها اینجا مصداقی از فیگور انسان است که از ترکیب‌های مستقیم و عمودی خود خارج شده و شکلی مواج و سیال به خود گرفته‌اند؛ تلاشی هنرمندانه برای ایجاد رابطه‌ای دیالکتیک، میان تصویر واقعی و اشکال انتزاعی بر گستر بوم. گرایش خاکباز در اینجا با انتخاب عنصر درخت، تصویری به ظاهر ساده را برای انتقال احساس برمی‌گزیند و در عین حال کنکاشی هستی‌شناسانه در مفهوم تنهایی و ارزش آن را در مقابل به ما یادآور می‌شود.
درختان که در مواردی بصورت تنها و یا نیمه به‌نمایش در آمده، به مثابه موجودیت صرفاً ذهنی در تخیل ما کامل می‌شود. به همین دلیل فهم هنر در این فرآیند بیشتر محصول یک ارتباط نظری مرتبط با کنایه‌ّها، اشارات و دلالت‌های زیبایی‌شناسانه است، تا بازنمایی شکل معمول یک درخت در طبیعت.
تماشای درختان رنگارنگ در نمایشگاه «نام من درخت» یادآور این نکته است که همچنان طبیعت منشا همه زیبایی‌هاست و اگر کار هنرمند همچون مجموعه حاضر دارای جهان‌بینی خاصی باشد به مفهوم هنر شخصی نزدیک خواهد شد که معنایی جهان‌شمول نیز به ارمغان می‌اورد.
۵۷۵۷
نظر شما