به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیت‌الله عبدالکریم عابدینی، نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه قزوین در جلسه اخلاق به شرح بخشی از خطبه اول نهج‌البلاغه در خصوص مفهوم خلق باد و آب در خلقت عالم پرداخت که در ادامه می‌خوانیم:
بنابر روایت ایکنا، در جلسات پیشین در خصوص خطبه اول نهج‌البلاغه و نحوه خلق آسمان‌ها و زمین سخن گفته شد، در ادامه صحبت‌های جلسات پیشین می‌توان گفت که در خصوص خلقت آسمان‌ها، در آیه ۴۷ سوره ذاریات آمده است «وَالسَّمَاءَ بَنَیْنَاهَا بِأَیْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُون» و آسمان را به قدرت خود برافراشتیم و بی‌گمان ما آسمان گستریم.
گویا این جمله می‌خواهد بگوید این آسمان‌ها و فیزیک عالم مثل یک درخت است، این درخت امسال به یک اندازه است اما سال آینده دیگر این اندازه نیست، رشد جدیدی پیدا می‌کند و حجمش افزایش می‌یابد، بنابراین این آیه به ما می‌گوید که این عالم دائم در حال گسترش و رشد است.
همچنین آیه ۳۰ سوره انبیاء نیز در فهم این بخش از فرمایشات امیرالمؤمنین(ع) کاربرد زیادی است، خدای متعال در این آیه می‌فرماید: «أَوَلَمْ یَرَ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ کَانَتَا رَتْقًا فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاءِ کُلَّ شَیْءٍ حَیٍّ أَفَلَا یُؤْمِنُونَ» آیا کسانی که کفر ورزیدند ندانستند که آسمان‌ها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم و هر چیز زنده‌ای را از آب پدید آوردیم آیا باز هم ایمان نمی‌آورند.
ابن‌عباس در خصوص کلمه «وَإِنَّا لَمُوسِعُون» در آیه ۴۷ سوره ذاریات گفته که این آیه می‌گوید واقعیت جهان، واقعیت در حال توسعه، گسترش و رشد است، یعنی این طور نیست که بگوییم خدا اگر بخواهد عالم دیگری بزرگ‌تر از عالم فعلی خلق می‌کند، بلکه همین عالم دائم در حال گسترش است.
امیرالمؤمنین(ع) در ادامه خطبه نخست نهج‌البلاغه فرموده است: «فَأَجْرَی فِیهَا مَاءً مُتَلَاطِماً تَیَّارُهُ مُتَرَاکِماً»، شاید منظور از «مَاءً» در این بخش، یک ماده سیال یا یک جوهر باشد، حضرت می‌فرماید خدا یک ماده سیال و جوهر روان را جاری کرد که اجزای آن بسیار متلاطم هستند. امیرالمؤمنین(ع) در ادامه فرموده است: «زَخَّارُهُ حَمَلَهُ عَلَی مَتْنِ الرِّیحِ الْعَاصِفَةِ» و آن را بر پشت بادی سخت وزنده توفان زای نهاد.
در فرمایشات حضرت کلمه «مُتَلَاطِم» آمده است، در میان عرب‌ها کلمه‌ای به نام لطمه زدن داریم که در مصیبت‌ها به سر و صورتشان ضربه می‌زنند، متلاطم یعنی خدا کاری کرده که این ماده سیال به قدری طوفانی شده که امواج به صورت هم می‌زنند و تلاطم پیدا می‌کنند. همچنین در فرمایشات حضرت کلمه «مُتَرَاکِماً زَخَّارُهُ» نیز آمده است، این یعنی امواج برخاسته بر هم انباشته و متراکم می‌شوند، در ادامه فرمایشات حضرت جمله «حَمَلَهُ عَلَی مَتْنِ الرِّیحِ الْعَاصِفَةِ» آمده است، یعنی خدا این ماده سیال را بر متن طوفان یا باد خردکننده حمل کرده است.
امیرالمؤمنین(ع) در ادامه فرموده است: «وَ الزَّعْزَعِ الْقَاصِفَةِ»، یعنی این نیروی خردکننده‌ای که هر چیز ثابتی را از میان بر می‌دارد؛ حضرت وقتی شکل‌گیری عالم را بیان می‌کند می‌فرماید آن ماده سیال اسرارآمیز و نیرومند و این باد طوفانی فعال شده‌اند و خدای متعال این طور کار را پیش برده است. امیرالمؤمنین(ع) در ادامه می‌فرماید: «فَأَمَرَهَا بِرَدِّهِ»، یعنی خدا به باد فرمان داد که آب و این ماده سیال را از این سو به آن سو ببرد، یعنی به یک سمت ببرد و مجدد به سمت دیگر برگرداند.
حضرت در ادامه فرمود: «وَ سَلَّطَهَا عَلَی شَدِّهِ وَ قَرَنَهَا إِلَی حَدِّهِ»، یعنی این باد را با نیروی شدید خردکننده بر آن ماده سیال مسلط کرد و به نیروی خردکننده فرمان داد که به این مایع و جوهر مسلط شود و بر شدت آن بیفزاید و از ترکیب آب و باد این اتفاق بیفتد، اما در عین حال این باد و مایع سیال را محاصره کند و نگذارد از حد و مرزش خارج شود.
حضرت در ادامه فرمود: «الْهَوَاءُ مِنْ تَحْتِهَا فَتِیقٌ»، رتق به معنای به هم پیوسته و فتق به معنای جدا شده است، فتیق بر وزن فعیل بوده و شدت گستردگی را بیان می‌کند، امیرالمؤمنین(ع) در این قسمت می‌فرماید ذیل آن فضای آب و بادی که درست شده، جو بسیار گسترده‌ای وجود دارد. حضرت در ادامه می‌فرماید «وَ الْمَاءُ مِنْ فَوْقِهَا دَفِیقٌ»، آن مایع و جوهری که از آن صحبت شد، به وسیله این نیرو به حرکت در می‌آید و با جهش و شتاب حرکت می‌کند.
حضرت در ادامه می‌فرماید: «ثُمَّ أَنْشَأَ سُبْحَانَهُ رِیحاً اعْتَقَمَ مَهَبَّهَا»، یکی از اسرار وزیدن باد این است که خدای متعال در آیه ۲۲ سوره حجر فرموده «وَأَرْسَلْنَا الرِّیَاحَ لَوَاقِحَ فَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَسْقَیْنَاکُمُوهُ وَمَا أَنْتُمْ لَهُ بِخَازِنِینَ»، یعنی و بادها را باردارکننده فرستادیم و از آسمان آبی نازل کردیم پس شما را به آن سیراب نمودیم و شما خزانه‌دار آن نیستید، دانشمندان می‌گویند این بادها که می‌وزند تلقیح می‌کنند، این تلقیح خیلی جاها برای درختان، حیوانات و پرندگان کاربرد دارد. یکی از چیزهایی که نقش تلقیحی دارد باد است، در این قسمت از نهج‌البلاغه امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید باد غیر از آنکه گیاهان و درختان را بارور می‌کند، ابرها را هم تلقیح می‌کند، یعنی کاری می‌کند ابرها شرایطی پیدا کنند که زایش آن‌ها تبدیل به باران شود.
این بادی که اینجا امیرالمؤمنین(ع) از آن صحبت می‌کند، غیر از آن طوفانی است که در شکل‌گیری عالم با آن ماده سیال فعال می‌شود و کهکشان‌ها و آسمان‌ها را پدید می‌آورند، حضرت در این قسمت می‌فرماید این باد عقیم است، بنابراین هیچ ابری با آن حالت بارآوری پیدا نمی‌کند.
حضرت در ادامه فرموده است: «وَ أَدَامَ مُرَبَّهَا وَ أَعْصَفَ مَجْرَاهَا وَ أَبْعَدَ مَنْشَأَهَا»، یعنی آن باد همواره در حال وزیدن بود، آن هم وزیدنی تند، آن باد را تند و سخت کرد و منبع و منشأ پیدایش آن را دور قرار داد. حضرت در ادامه می‌فرماید «فَأَمَرَهَا بِتَصْفِیقِ الْمَاءِ الزَّخَّارِ وَ إِثَارَةِ مَوْجِ الْبِحَارِ»، یعنی این باد را آورد تا اینکه این آب زخار را زیر و رو کند تا دریا را مواج کند و موج‌ها را برانگیزاند.
امیرالمؤمنین(ع) در ادامه فرمود: «فَمَخَضَتْهُ مَخْضَ السِّقَاءِ»، یعنی کاری که باد با آب می‌کند، مانند مشکی است که در آن لبنیات وجود دارد و آن را به سرعت تکان می‌دهند تا تبدیل به محصولات دیگری شود، یعنی این باد با آن مایع کاری می‌کند که تحولاتی در عالم هستی به‌وجود آید.
نظر شما