سالها از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ و پایان جنگ تحمیلی گذشته است اما همچنان پرسش هایی درباره علت و چرایی جنگ، تعویق پذیرش قطعنامه های بین المللی و... باقی مانده است که در این مجال به مناسبت فرا رسیدن چهلمین سال دفاع مقدس برآنیم تا به برخی از این پرسش ها، پاسخی درخور دهیم. از پرسش های دیگری که در این میان مطرح است، وضعیت اقتصادی کشور در دوره هشت ساله جنگ است که با تامل در کتاب پرسش ها و پاسخ ها (جنگ ایران و عراق) پاسخ را اینگونه یافته ایم:
پس از قطع رابطه امریکا با ایران در فروردین 1359، تحریم اقتصادی امریکا علیه ایران شروع و اموال و دارایی‌های ایران در بانک‌های امریکا بلوکه شد. علاوه بر آن، از چند ماه قبل از سقوط رژیم پهلوی، سرمایه زیادی به دست سرمایه‌داران طاغوتی و وابستگان به رژیم پهلوی از کشور خارج شد. مسائلی نظیر ضعف تکنولوژی و نیاز کارخانجات به مواد اولیه نیز در ضعف اقتصادی کشور تأثیر زیادی داشت و به تشدید مشکلات ایران منجر شده بود. پس از آغاز جنگ نیز بسیاری از کارخانه‌ها آسیب دیدند که به دلیل آسیب‌دیدگی، کمبود مواد اولیه و کمبود تکنولوژی، پایین‌تر از ظرفیت کار می‌کردند. به علت اشغال و تخریب زمین‍های کشاورزی استان‌هایی مثل خوزستان، کرمانشاه و ایلام، که تولیدکننده گندم و ذرت بودند، تولید این محصولات نیز کاهش یافت و کشور ناچار به افزایش واردات این محصولاتشد.
در بسیاری از مواد غذایی و خوراکی دیگر نیز که ایران از قبل وارد کننده بود به علت کاهش درآمد ارزی، به ویژه در سال‌های آخر جنگ، کشور با کمبود ارزاق عمومی مواجه شده بود. گزارش‌های منتشر شده، نشان دهنده افزایش مشکلات و سختی‌های روزافزون در زندگی قشرهای وسیعی از جامعه بود که عمدتاً درآمدی ثابت داشتند و در تأمین مایحتاج خود به ارزاق کوپنی و ارزان متکی بودند.
البته دولت به تأسی از رهنمودهای حضرت امام خمینی مجدّانه تلاش می‌کرد تا از فشار بیشتر به اقشار مستضعف جامعه جلوگیری شود و در این راه تا اندازه زیادی نیز موفق بود، طوری‌که با وجود فشارها و تنگناهای متعدد اقتصادی، مردم ایران کماکان خاطره خوشی از آن دوران دارند و از دولت زمان جنگ به عنوان دولت خدمتگزار و طرفدار مستضعفین یاد می‌کنند.
برشی از کتاب پرسشها و پاسخها (جنگ ایران و عراق)؛ مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ؛ فرهاد درویشی؛ ص ۲۱۴-۲۱۵
2323
نظر شما