محمود حاج‌زمان: از میان تمام محدودیت‌های روی زمین، یکی هست که هیچ موجود زندهای نمی‌تواند از دست آن فرار کند: مرگ. اما برخی از گونه‌های حیات هستند که با زرنگی و در دست گرفتن تقدیر خود، حیاتی طولانی‌تر از دیگران به دست می‌آورند.
به گزارش نیوساینتیست، بنا به دلایلی که به درستی شناخته نشده، حیوانات به ندرت به صد سالگی می‌رسند. اما همیشه استثنا‌‌ئاتی وجود دارد. پیرترین موجود زندهای که تاکنون شناخته شده، یک صدف خوراکی دریایی از گونه Arctica Islandica است که در سواحل ایسلند صید شده است. بر اساس برخی از تخمین‌ها، این موجود که نام مینگ برای آن انتخاب شده، حدود 400 سال عمر دارد. اما نتایج تحقیقات اخیر پل باتلر، متخصص رشد حیوانات دانشگاه بنگور انگلستان نشان می‌دهد که مینگ ممکن است حتی پیرتر از این هم باشد.
هیچ کس نمی‌داند این صدف‌ها چطور می‌توانند تا این حد بیش از سایر جانوران عمر کنند. تنها این معلوم است که در نقطه‌ای از طول عمر این صدف‌ها، نرخ مرگ و میر به شدت کاهش می‌یابد. در نتیجه این سوال پیش می‌آید که آیا آنها اصولا پیری را آن‌گونه که ما می‌شناسیم تجربه می‌کنند؟
گیاهان برای حل مشکل افزایش سن، در عین حالی که به تولید بخش‌های جدید ادامه می دهند، به سلول‌های بخش‌های پیرتر اجازه می‌دهند که بمیرند. بهترین مثال در این خصوص، درختان کولونی (Clonal Tree، گیاهانی که دارای تولیدمثل غیرجنسی هستند) است. این درختان جوانه‌هایی را که از نظر ژنتیکی دقیقا یکسان هستند، در ناحیه وسیعی تکثیر می‌کنند و جالب اینجاست که همگی از یک سیستم ریشه‌ای واحد استفاده می‌کنند.
درخت صنوبر لرزانی از خانواده Populus Tremuloides در ایالت یوتای آمریکا (تصویر بالا) یکی از پیرترین نمونه‌های این درختان است. در حالی‌که تنه‌های درختان موجود به نظر نمی‌رسد که بیش از 130 سال سن داشته باشند، بخش‌هایی از ریشه‌های این درخت بیش از 800 هزار سال سن دارند!
پیرترین درخت منفردی که تاکنون به ثبت رسیده، (تصویر بالا) یک کاج بریستول به نام پرومتئوس است که هنگام قطع کردنش در سال 1964 / 1333، حدود 5هزار سال عمر داشت. البته مدت‌ها از مرگ قدیمی‌ترین بخش‌های این درخت می‌گذشت و قسمت‌های زنده آن تنها چند ده یا چند صد سال عمر داشت.
پیرترین موجودات زنده روی سیاره زمین احتمالا باکتری‌هایی هستند که در سرزمین‌های یخ‌زده سیبری، کانادا و قطب جنوب پیدا شده‌اند. این آکتینوباکتری‌ها حدود 500هزار سال سن دارند که احتمالا به دلیل سوخت‌وساز بسیار کند و مکانیزم بازسازی فوق‌العاده موثر دی‌ان‌ای آن‌هاست. چیزی که به آنها کمک می‌کند در مقابل کمبود غذای شدید مقاومت کرده و برای مدت‌های بسیار بسیار طولانی به حیات خود ادامه دهند.
اما شاید هیچ موجودی نتواند عروس دریایی فناناپذیر، Turritopsis Nutricula را شکست دهد که قادر است پس از رسیدن به بلوغ جنسی مجددا به مرحله نابالغی خود بازگردد. در نتیجه از نظر تئوری می‌تواند چرخه پیر شدن و جوان شدن را تا ابد ادامه دهد. البته هیچ چیز نمی‌تواند مانع از خورده شدن این عروس‌های دریایی یا رسیدن آنها به سن بلوغ شود، گرچه راهی هم برای اندازه‌گیری سن آنها وجود ندارد.
/د
نظر شما