ابوالفضل کریمی: دانشمندان نزدیک به 150 کیلوگرم کهربا را که در جنگل‌های بارانی دوران باستان تشکیل شده‌اند، کشف کردند که در درون آن‌ها گونه‌های زیادی از حشرات به صورت کاملا سالم حفظ شده‌اند. این کهرباها در معادن زغال‌سنگ ایالت گجرات هندوستان یافت شده‌اند و به گفته دانشمندان، بسیاری از حشرات داخل آن به گونه‌هایی تعلق دارند که در دورترین نقاط جهان زندگی می‌کردند.
به گزارش بی‌بی‌سی، این بدان معناست که با وجود آن‌که میلیون‌ها سال است این منطقه در محاصره اقیانوس قرار گرفته، تنوع زیستی آن بسیار بیشتر از آن‌چیزی است که قبلا تصور می‌شد.
بر اساس نظریه شکل‌گیری قاره‌ها، در مرحله اول فقط دو ابرقاره روی کره زمین وجود داشت، لوراسیا در شمال زمین و گندوانا در جنوب. 160 میلیون سال پیش و در اواسط دوره ژوراستیک، گندوانا به چند تکه کوچک‌تر تقسیم شد که بخش‌های زیادی از آن در نیمکره جنوبی باقی ماند، اما یکی از قسمت‌های آن حرکت به سمت شمال را آغاز کرد.
این قسمت از گندوانا به مدت بیش از 100 میلیون سال روی آب شناور بود و در هر سال با سرعت بین 15 تا 25 سانتی‌متر جابه‌جا شد تا این‌که در نهایت به آسیا برخورد کرد و هندوستان فعلی را تشکیل داد. (رشته‌کوه هیمالیا نتیجه این برخورد است) مدت‌های طولانی تصور می‌شد شناور بودن در میان اقیانوس و ایزوله شدن از تمام جهان، باعث شده که هندوستان گیاهان و جانوان بسیار منحصر به فردی داشته باشد که در دیگر نقاط کره زمین یافت نمی‌شوند. اما آب‌وهوای استوایی هندوستان نتوانسته فسیل‌ها را به‌خوبی حفظ کند و به این ترتیب، آثاری به جای نمانده تا بتوان این نظریه را اثبات کرد.
اما اکثر حشراتی که اخیرا کشف شده‌اند، با حشرات مدرنی مرتبطند که میلیون‌ها سال قبل در قسمت‌های مختلف جهان مانند آسیا، استرالیا، جنوب آمریکا زندگی می‌کردند.
جس راست از دانشگاه بن در آلمان رهبری گروهی بین‌المللی از محققان هندی، آلمانی و آمریکایی را به عهده دارد که در این منطقه مشغول به فعالیت هستند. این تیم با استفاده از این یافته‌ها توانسته است قدمت جنگل‌های بارانی را تخمین بزند.
وی در این باره به بی‌بی‌سی گفت: «این واقعه را می‌توان با احتمال اتصال بین خشکی‌ها توضیح داد. احتمالا جزایر کوچکی قبل از برخورد با آسیا در منطقه Eocene شکل گرفته و بین هندوستان و دیگر سرزمین‌ها قرار گرفته‌اند. گیاهان می‌توانستند در جریان اقیانوس تا صدها کیلومتر حرکت کنند و حشرات نیز می‌توانستند به این سرزمین‌ها پرواز کنند. بسیاری از حشرات نمی‌توانستند با پرواز کردن از میان آب عبور کنند، اما امکان انتقال آن‌ها از طریق گیاهان شناور روی آب وجود داشت. علاوه بر آن حشرات بسیار کوچکی وجود داشتند که به سادگی همراه با جریان باد در هوا منتقل می‌شدند و کیلومترها راه را می‌پیمودند».
تحقیقات نشان می‌دهد صمغی که بعدها به کهربا تبدیل شده، از جنگل‌های بارانی استوایی باستانی سرچشمه می‌گیرد و احتمالا از درخت‌هایی به نام Dipterocarpaceae تولید شده که امروزه جنوب‌غربی آسیا را فرا گرفته‌اند. برای آن‌که دانشمندان بتوانند سرچشمه این کهربا را مشخص کنند، آن را از لحاظ شیمایی بررسی و آناتومی شاخه‌ها و بوته‌های فسیل شده در این منطقه را نیز تجریه و تحلیل کردند.
پاول ناسیمبن از موسه تاریخ طبیعی نیویورک در این باره گفت: «نمونه‌هایی از چوب‌های فسیل شده در این صمغ‌ها به دست آمده که جزئیات دقیقی از ساختار میکروسکوپی گیاهان را در خود دارد و نشان می‌دهد درختان Dipterocarp ها یکی از منابع احتمالی تولید این کهرباها هستند».
تا کنون بسیاری از کارشناسان معتقد بودند این نوع از جنگل‌های بارانی استوایی که امروزه در سراسر جنوب شرق آسیا یافت می‌شوند، در اصل از دوره مینوستا در 20 تا 25 میلیون سال پیش سرچشمه گرفته‌اند. اما کشف جدید این نظریه را زیر سوال می‌برد.
دیوید گریمالدی از موسه تاریخ طبیعی آمریکا معتقد است این جنگل‌ها حداقل 60 میلیون سال قدمت دارند. او در این باره گفت: «چیزی که ما اکنون در هندوستان در اختیار داریم، فسیل‌های حاوی شواهدی از جنگل‌های بارانی استوایی و گیاهانی از خانواده Dipterocarpaceae است که در آسیا وجود دارند. در گذشته هیچ سر نخی وجود نداشت که جنگل‌های بارانی جنوب شرق آسیا چه زمانی به وجود آمده‌اند، اما اکنون با این کشف جدید می‌توان به بسیاری از سوالات پاسخ داد».
«یکی از مشکلات ما در تعین عمر این جنگل‌ها نداشتن اطلاعات کافی است، چرا که فسیل‌ها در مناطق استوایی به ندرت یافت می‌شوند. بسیاری از فسیل‌هایی که امروز پیدا می‌شوند، در مناطق خشک نیمکره شمالی و قسمت‌های جنوبی نیمکره جنوبی وجود دارند، اما در نوار استوایی فسیل‌های زیادی در دسترس نیست. برخی از فسیل‌هایی که قبلا در مناطق استوایی جنوب آمریکا به دست آمده بود، نشان می‌داد جنگل‌های بارانی در دوره مینوستا به وجود آمده‌اند که مربوط به 25 میلیون سال پیش است. اما در واقعیت، آن‌ها بسیار قدیمی‌ترند و قدمت آن‌ها حداقل دو برابر چیزی است که قبلا تصور می‌شد».
اما جدای از تخمین عمر جنگل‌های بارانی و جغرافیای زیستی هندوستان، مهم‌ترین قسمت این کشف جدید تعداد بسیار زیاد گونه‌هایی از حشرات است که به بهترین شکل ممکن در این کهرباها محافظت شده‌اند. بر خلاف بسیاری از کهرباهایی که در شمال زمین یافت می‌شوند، کهربای هندی بسیار نرم‌تر است. این موضوع به دانشمندان امکان می‌دهد تا به طور کامل این کهربا را حل کنند و حشرات، گیاهان و قارچ را از دل آن بیرون بکشند.
دکتر راست در این باره گفت: «ما نمونه‌های کامل و 3بعدی داریم که حداقل 52 میلیون سال قدمت دارند و تقریبا تفاوتی با نمونه‌های زنده ندارند».
این منبع کهربا اولین منبع مهمی است که در هندوستان یافت می‌شود. این ماده زرد و قهوه‌ای رنگ در سراسر جهان وجود دارد. مهم‌ترین منبع کهبربا در منطقه بالتیک وجود دارد که 80 درصد از کهربای جهان را در خود جای داده است.
نظر شما