فاطمه محمدی‌نژاد: دانشمندان اغلب با بررسی حرکات و فعالیت‌های گسل‌ها در کنار صفحات زمین‌شناسی به خطر زمین‌لرزه پی می‌برند. اما میان لیو، ژئوفیزیکدان دانشگاه میسوری کلمبیا می‌گوید: «ما اصلا نمی‌دانیم گسستگی بعدی کجا ممکن است اتفاق بیفتد! هر زمین‌لرزه‌ای برای ما غیرمنتظره است.»
زلزله با بزرگی 7.9 ریشتر که در سال 2008 / 1387 در سیچوان چین رخ داد، دانشمندان را غافل‌گیر کرد، زیرا این زمین‌لرزه در جایی رخ داد که دچار کمترین تحرکات زمینی بود؛ در حالی که حوالی یومادرید در میسوری دائما تحت تاثیر فعالیت‌های زمین‌شناسی قرار دارد.
به گزارش نیچر، لیو و ست اشتاین از دانشگاه نورث‌وست ایلی‌نوی متوجه شدند که بزرگی و فرکانس زمین‌لرزه‌های نیومادرید از سال‌های 1811 و 1812 تاکنون کاهش یافته است. در آن زمان چهار زمین‌لرزه به بزرگی 7 تا 7.5 درجه این شهر را لرزاند. به‌نظر می‌رسید که این پدیده، الگوهایی از پس لرزه‌ها باشد، اما باور عموم دانشمندان این بود که پس‌لرزه‌ها بعد از گذشت یک دهه از وقوع زلزله اصلی دیگر حس نمی‌شوند.
با این حال اشتاین و لیو فرض کردند که ماندگاری پس‌لرزه‌ها که در حوالی صفحات زمینی زلزله اصلی رخ می‌دهند، به سرعت حرکت گسل‌ها مربوط می‌شود. در گسل‌های پرسرعت، مثل گسل سن،آندرس، پس‌لرزه‌ها به سرعت از میان می‌روند. اما در مورد گسل نیومادرید، که حدود 100 بار آرامتر از گسل سن‌آندرس حرکت می‌کند، ممکن است صدها سال طول بکشد تا تاثیرات زمین‌لرزه اصلی از میان برود. آنان با استفاده از یک مدل ساده برای بررسی تغییرات یک گسل پس از زمین‌لرزه، این ارتباط را تایید کردند و علاوه بر آن، متوجه شدند داده‌های جمع‌آوری شده از 16 زلزله در سراسر دنیا با تحقیقات آنها همخوانی دارد.
راس اشتاین، زمین‌شناس موسسه زمین‌شناسی منلوپارک در کالیفرنیا معتقد است:« جالب است که با وجود تاریخچه بسیار مشابه در مورد ارتعاشات، با مکان‌های کاملا متفاوتی دررابطه با زلزله‌های بعدی مواجه می‌شویم. مثل اینکه این فعالیت‌های ارتعاشی ما را به سخره گرفته‌اند.»
با این حال لیو معتقد است که این تحقیقات تنها به یک جنبه هر مشکل پیچیده‌ای پرداخته است: «ما تنها تلاش می‌کنیم که بخشی از مسئله را که درست نمی‌شود، اصلاح کنیم. فعالیت‌های ارتعاشی اخیر ممکن است برای ارزیابی خطرات زلزله ما را به اشتباه اندازند.»
تله‌موش را کجا نصب کنیم؟
مطالعات نشان می‌دهند که مدل‌های ارتعاشی بر مبنای مطالعه بر روی حاشیه صفحات ممکن است در مورد داخل صفحات صدق نکند. در حواشی، فشارهای ساختمانی با سرعتی ثابت ساخته شده که منجر به چرخه‌های زمین‌لرزه‌ای منظمی می‌شوند. در بخش‌های داخلی، چنین فشارسازی منظمی رخ نمی‌دهد.
ست اشتاین این موضوع را به‌این شکل توضیح می‌دهد: «پیش‌بینی زمین‌لرزه‌های بزرگ مثل بازی موش‌گیری است. شما منتظر می‌مانید تا موشی که درون سوراخ رفته دوباره بیرون آید. اما حالا ما می‌دانیم زلزله‌های عظیم می‌توانند در مکان‌های دیگری بیرون بیایند.»
فهرست جزئیات زمین‌لرزه‌های چین که به دوهزار سال قبل بازمی‌گردد، نشان می‌دهد که زمین‌لرزه‌های بزرگ هرگز دو بار در یک محل رخ نداده‌اند! این بدان معنی است که موش هرگز دوبار از یک سوراخ بیرون نمی‌آید.
برای آزمایش بیشتر این فرضیه، لیو رهبری یک تیم آمریکایی-چینی را برای مطالعه زلزله‌ها در شمال چین بر عهده گرفته است. در 700 سال گذشته، سه زلزله به بزرگی 8 درجه یا بیشتر و دوازده زمین لرزه به بزرگی 7 درجه بوقوع پیوسته‌اند. در میان این زمین‌لرزه‌ها، فوران آتشفشان شانگهای و زلزله هواشیان در سال 1556 که با از بین بردن 830هزار نفر، مرگبارترین زلزله تاریخ بشر به حساب می‌آید نیز دیده می‌شود.
آتشفشان شانگهای در 200 سال گذشته آرام بوده، در حالی‌که به نظر می‌رسد فعالیت‌های ارتعاشی در صفحات شمالی چین رو به افزایش است و در سال 1976 باعث زلزله‌ای به بزرگی 7.8 ریشتر شده است.
لیو و همکارانش قصد دارند از روش‌های لرزه‌شناسی برای تشخیص مناطق پر خطر استفاده کنند. آنها از ایستگا‌های جی.پی.اس برای تعیین فشارهای انباشته شده در صفحات استفاده خواهند کرد.آنها امیدوارند با این روش‌ها بتوانند فرضیه پس‌لرزه‌های خود را آزمایش و درک خود را از زمین‌لرزه‌ها گسترش دهند.
نظر شما