آیا یادگیری در خواب واقعا ممکن است؟

بهنوش خرم‌روز: وقتی از خواب بیدار می‌شوید،‌ می‌توانید بوی قهوه‌ای را که به مشامتان می‌رسد بشنوید. اما اگر به خوابیدن ادامه بدهید هم باز بوی قهوه به مشامتان می‌رسد. در هر دو حالت، ‌ممکن است چیزی هم یاد بگیرید. در واقع به نظر می‌رسد که افراد می‌توانند وقتی در خواب هستند هم تداعی‌های بویایی تازه بسازند، یافته‌ای که نشان می‌دهد شاید واقعا در خواب توانایی یادگیری داشته باشیم.
به گزارش نیوساینتیست، اناتی ارزی از موسسه علوم وایزمن می‌گوید: «ما می‌دانیم که می‌توانیم در حالی که خوابیم،‌ اطلاعاتی را که در طول روز به دست آورده‌ایم در مغز خود تثبیت کنیم. اما تلاش برای آموزش موارد تازه با استفاه از کلام در زمان خواب تا به حال موفقیت‌آمیز نبوده است».
اما ارزی و همکارانش این‌بار روش دیگری را امتحان کرده‌اند. آن‌ها به جای کلمات از بوها استفاده کردند. در حالی که افراد شرکت‌کننده در مطالعه خواب بودند، گروه صداهای مختلفی را پخش می‌کرد که به دنبال هر صدا،‌ بوی خاصی هم منتشر می‌شد. محققین متوجه شدند که افراد در خواب، ‌درست مثل زمانی که بیدار هستند، ‌در واکنش به بوهای خوب و دلپذیر، عمیق‌تر بو می‌کشند و در واکنش به بوهای ناخوشاند،‌ سعی می‌کنند نفس‌های سطحی‌تری بکشند.
بعد از این مرحله،‌ تنها شنیدن صداها کافی بود که افراد نفس‌های عمیق‌تر یا سطحی‌تری بکشند، بدون این که از هیچ بویی خبری باشد. جالب اینجا بود که همین اتفاق در حالت بیداری هم تکرار می‌شد و افراد در بیداری، با شنیدن صداهایی که در خواب شنیده بودند،‌ تنفس متفاوتی داشتند. ارزی در این‌باره می‌گوید: «ما در حالت خواب، توانایی انجام کارهای زیادی را داریم، بیش از آن‌چه قبلا تصور می‌کردیم. این که بدانیم واقعا محدودیت ما برای یادگیری تا کجا است،‌ خیلی خوب است».
دونالد ویلسون از مرکز پزشکی لانگون متعلق به دانشگاه نیویورک که البته از محققین این مطالعه نبوده، در مورد نتایج به دست آمده و بینش تازه در مورد پردازش بوها بسیار هیجان‌زده است. وی می‌گوید: «ما فکر می‌کردیم که سیستم بویایی در طول زمان خواب از کار می‌افتد، اما این مطالعه نشان می‌دهد که برخی از اطلاعات نه تنها به مغز می‌رسد بلکه در آن‌جا باقی می‌ماند».
البته،‌ حتی تصور این که بخواهیم مثلا جبر را به زبان بوها ترجمه کنیم،‌ خیلی دشوار است،‌ اما ویلسون در ذهن خود استفاده‌های مفیدی از ایجاد تداعی‌های بویایی در طول خواب دارد. برای مثال ممکن است از این طریق بتوانند آموزش‌هایی را به افراد دارای اختلالات تنفسی بدهند، ‌مثلا افرادی که مبتلا به آپنه خواب هستند،‌ می‌توانند یاد بگیرند که با روی دادن نشانه‌های آن،‌ عمیق نفس بکشند.

 53272