روشنفکری

سیروس علی‌نژاد در گفت‌وگو درباره آخرین کتابش

به خاطر چاپ گزارش ده شب گوته ممنوع‌القلم و اخراج شدم/ با اتوبوس ارمنستان می‌خواستند ما را ته دره بفرستند/ بخشی از روشنفکری ما دنبال آل‌احمد بودند

تاریخ ایرانبعضی سازمان‌های اداره‌کننده مملکت فکر می‌کردند چطور باید اصلاحات را زمین بزنند و برای این کار خیلی توطئه می‌کردند. ازجمله توطئه اتوبوس ارمنستان که می‌خواستند تعداد کثیری را ته دره بفرستند و بعد بگویند تصادف کردند و مردند.

برگزاری نشست تخصصی و آیین رونمایی از مستند «پژاره» در سنندج

کردستاننشست «آسیب‌شناسی فعالیت گروهک‌های تروریستی تجزیه‌طلب و تاثیرات آن در توسعه و پیشرفت استان‌های مرزی غرب کشور» در سنندج برگزار شد.

به‌ بهانه سالروز درگذشت فروغ فرخزاد

جدال زنان روشنفکر بر سر فروغ و پروین

تاریخ ایران«این همه حرف که پشت فروغ است آیا پشت پروین هم هست مسلما خیر و از نظر شعر هم در صلاحیت ما نیست اظهار نظر نماییم بلکه این با دانشکده ادبیات است و چنین خلاصه شد که پروین یک شاعر بی‌نظیر است و با فروغ مقایسه نمی‌شود کرد.»

فریدون مشیری با بغض به کیهان تلفن کرد

روی در خانه‌ام نوشته‌اند «مرگ بر شاعر خائن»!

تاریخ ایرانحسین سرشار نیز با انتشار یک آگهی در روزنامه اطلاعات ۱۷ بهمن ۱۳۵۸ انتشار نامش در کتاب فهرست ۸ هزار ساواکی را کذب توصیف کرده و همکاری‌اش را با ساواک تکذیب کرده بود.

سندی از ساواک

حضور در شب‌های شعر گوته با چادر و مقنعه

تاریخ ایرانساعت ۱۴.۰۰ روز ۲۵۳۶.۷.۲۰ [۱۳۵۶] جلسه بحث شعرا و نویسندگان در مؤسسه گوته واقع در خیابان وزرا خیابان هفتم تشکیل گردید. شعرا و نویسندگانی که در این بحث شرکت داشتند عبارت بودند از دکتر هزارخانی، صالحی و چند نفر دیگر.

دولت بختیار راه به جایی نخواهد برد

یادداشت تند غلامحسین ساعدی، یک روز پیش از پرواز انقلاب

تاریخ ایراننه شاپور بختیار و نه هم‌پالگی‌های شناخته یا نشناخته‌هایش برای مردمی که سرسختانه برای آزادی بی‌ قید و شرط می‌جنگند و می‌خواهند حکومت جمهوری را جایگزین حکومت‌های دیکتاتوری سلطنتی بکنند، ابدا مورد اعتنا نمی‌تواند باشد.

امام موسی کاظم(ع)؛ مشعل روشنگری و هدایتگری

اخبار دینکارشناس مذهبی با بیان اینکه امام موسی کاظم(ع) مشعل روشنگری و هدایتگری بودند، گفت: ایشان هیچ گاه دست از مبارزه با تفکرات انحرافی برنداشتند و حکومت عباسی به دلیل ترس از متزلزل شدن پایه های حکومت خود امام موسی کاظم(ع) را به زندان انداختند.

روشنفکری دینی در ایران: مقایسه گفتمان پیش و پس از انقلاب

اخبار اندیشهمتفکران گفتمان پیش از انقلاب عبارتند از علی شریعتی، سیدمحمود طالقانی و جلال آل‌حمد. این مقاله به‌ویژه بر این روشنفکران تمرکز می‌کند...از سوی دیگر عبدالکریم سروش، محسن کدیور و محمد مجتهد شبستری به‌عنوان معمار اصلی روند اصلاح‌طلبی پس از انقلاب به‌شمار می‌روند

نیم قرن تلاش در تاریخ اندیشه

شایگان، روشنفکری شیفته مصدق که بعدا منتقدش شد

تاریخ ایراناو در کتاب «آسیا در برابر غرب» به نیهیلیسم و تأثیر آن بر تقدیر تاریخی تمدن‌های آسیایی همچنین ارتباط نداشتن تمدن‌های آسیایی با یکدیگر و کانون‌های بزرگ فرهنگ آسیایی پرداخته است. می‌گفت، مدرنیته ما را دچار اسکیزوفرنی یا روان‌گسیختگی کرده است.

کوبیدن دولت بازرگان، و اشتباهات روشنفکران در انقلاب ۱۳۵۷ / ناتوانی روشنفکران در خروج از فضای منازعاتی / روشنفکران انقلاب 57 عقب تر روشنفکرانه مشروطه

اخبار اندیشهایران در دوران معاصر پیش از هر چیز یک کشور پیرامونی و در معرض نفوذ اندیشه‌های ناسیونالیستی، لیبرالیستی، و مارکسیستی بوده است. امری که به تعارض میان نظم گذشته و وضعیت جدید انجامیده است. وقوع سه نهضت و انقلاب نیز آشکارا از طولانی و پرهزینه شدن دوران گذار حکایت دارد. بر اساس معیارهای امروزین شاید روشنفکران دوران مشروطه نگاه دقیق‌تر و بینش عمیق‌تری از تحولات ایران معاصر در مقایسه با روشنفکران انقلاب ۵۷ داشتند.

در گفت‌وگو با تاریخ شفاهی هاروارد

غلامحسین ساعدی: از اینکه گفته بودم «مرگ بر مصدق» احساس گناه وحشتناکی کردم/ عضو فرقه دموکرات آذربایجان بودم

تاریخ ایرانبرای دیدن تخصص به تهران آمدم و رفتم قسمت روانپزشکی، مدتی در بیمارستان «روزبه» کار می‌کردم. از آن‌جا هم ساواک و این‌ها یک کاری کردند که من دیگر توی دانشگاه نباشم

در باب هتک حرمت به آرامگاه غلامحسین ساعدی

صدای کریه انسان‌ستیزی

تاریخ ایرانکسانی که در برابر چنین عمل شنیعی ساکت مانده‌اند و یا از آن ابراز انزجار نکرده‌اند به میزان همان فرد هتاک در این کار رذیلانه سهیم هستند.

روایت بهرام دبیری از ماجرای سیاهکل

ساواک در استخوان پای ساعدی میخ کوبیده بود

تاریخ ایراندر معماری کلاسیک یونان، خشونت و غرور را می‌بینی، اما در تخت‌جمشید هیچ‌کس در غل و زنجیر نیست. همه صورت‌ها در یک آرامش فاخر قرار دارند.

مناظره دو جامعه شناس و فیلسوف در باره حکمرانی

بیژن عبدالکریمی در معرض ۱۰ نقد محدثی / محدثی: عبدالکریمی یا طفره رفت یا جواب هایش قانع کننده نبود

اخبار اندیشهمحدثی: در جلسه‌ی نخست فقط موفق شدم ده نقد ام را به ایشان مطرح کنم و متأسفانه باید بگویم که ایشان در اکثر موارد از پاسخ به این نقدها طفره رفتند و در مواردی نیز که پاسخ داده اند، پاسخ‌شان برای من قانع کننده نبوده است

حسین کبیر و بررسی «راز مانایی حافظ» در کانون نواندیشان گلستان در گرگان

حافظ، روشنفکر و نواندیش، منتقد جدی جامعه و حکومت / مهمترین ادعای بزرگ حافظ / گذر از جمود به پویایی با عشق و مدارا 

اخبار اندیشهکبیر: حافظ ادعایی  می کند که البته این ادعایش را می توان راستی آزمایی کرد. حافظ مدعی است که در کل جهان بشریت از میان همه حافظان قرآن، هیچکس مثل او نتوانسته  ظرائف و لطائف حکمت‌ آمیز را  با کتاب قرآن در کنار هم گرد آوری نماید. این داعیه، داعیه بسیار بزرگی است: "ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد لطائف حکمی با کتاب قرآنی-قصیده شماره ۲

نامه اعتراضی ۵۰۰ روشنفکر جهانی به سیاست آلمان در حمایت از اسرائیل

مدیریت فرهنگیبیش از ۵۰۰ نفر از روشنفکران و دانشگاهیان آلمان و دیگر کشورهای جهان در نامه‌ای سرگشاده و شدیداللحن دولت آلمان را فراخواندند تا مواضع خود در قبال اسرائیل را بازنگری کند و سیاست خود را در برابر این کشور تغییر دهد.

ویژگی های متکبران فکری / اگر دین دار هستیم، بی دین ها را گناهکار ندانیم، و اگر بی دین هستیم دینداران را اُمّل و عقب افتاده ندانیم

اخبار اندیشه متکبرین فکری بر این باورند که خیلی می‌دانند در صورتی که واقعاً چیز زیادی نمی‌دانند،  برای متکبران فکری باورهای غلط، سوءبرداشت‌ها، تعصبات، توهم‌ها و نادانی به‌ صورت حقیقت بدیهی جلوه‌گر می‌شوند. چنین افرادی سریع قضاوت می‌کنند و به قضاوت خود اطمینان زیادی دارند. اینگونه افراد کم یاد می‌گیرند و گمان می‌کنند خیلی می‌دانند. اطلاعات محدودی به دست می‌آورند و به سرعت آن را تعمیم می‌دهند. برای این افراد تعاریف حفظی با دانش واقعی اشتباه گرفته می‌شود. 

نگاهی به کتاب «شاهرخ مسکوب» علی بزرگیان؛

حکایت «شاهرخ»؛ روشن‌فکری که نخست «استالین‌رخ» و بعد «فردوسی‌رخ» شد

تاریخ ایرانمسکوب شاهد سه نقطه ‌عطف در تاریخ معاصر ایران بود: اشغال کشور به‌ دست متفقین و از پی آن تبعید رضاشاه، وقایع ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ و انقلاب ۱۳۵۷... اولی او را از ملی‌گرایی افراطی رهانید، دومی او را از حزب توده گریزان کرد و سومی آغازی شد بر تبعید خودخواسته‌اش به پاریس.

بررسی گفتمانِ دینیِ نواندیشان در دوقرن معاصر

عزت الله سحابی و کار بزرگ آیت الله نائینی / تجلّی شرک، در استبداد سیاسی و اجتماعی / نظارت بر قدرت و ثروت با امر به معروف و نهی از منکر

اخبار اندیشهسحابی: تجربه نائینی در گفتمان دینی، یک تجربه موفق محسوب  شده و موجب گسترش دامنه معارف اسلامی می شود. افکار، عقاید، فلسفه ها در حال گسترش هستند، اسلام باید با این ها همپا باشد، اگر بخواهد عقب بماند، از صحنه حذف می شود. ولی همانطوری که عرض کردم، هضم کند، نه این که به طور مکانیکی آنان را کنار شعائر اسلامی قرار بدهند. هضم کردن هم همان کاری است که نائینی انجام داد.

 نقش روشنفکران دینی در توسعه‌یافتگی مالزی!

اخبار اندیشهمتاسفانه سیاست حذف روشنفکران دینی از عرصه عمومی ایران طی دو دهه اخیر نتایج خسارت‌باری به همراه داشته است. اگر چه ممکن است در بادی امر حاکمیت از حذف این روشنفکران به عنوان یک کانون منتقد و دردسر ساز خرسند باشد ولی در نگاهی دوراندیشانه‌تر باید پذیرفت که محو تلاش‌های نوگرایانه برای حفظ دین‌داری در عصر چیرگی سکولاریسم، برای کارآمدی یک حکومت دینی می‌تواند بسیار زیان‌بار باشد.

فراخوان بیش از ۱۰۰۰ متفکر، نویسنده، و فعال سیاسی داخل و خارج از کشور علیه اسراییل/تهدید بی سابقه اسراییل علیه ایران و تمامیت ارضی اش

اخبار اندیشهگفتارها و شواهد گویای آن است که ایران از اهداف بعدیِ تخاصم اسرائیل تحت عنوان «نظم نوین» خواهد بود. این بیانیه حامل هشداری اضطراری‌ علیه بی‌تفاوتی در قبال تبعات جنایت‌های نظام‌مند بر  هم‌زیست‌های جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی ماست.  

پاسخ به سوال چرا به دموکراسی نمی رسیم؟ در خانه اندیشمندان علوم انسانی

بیژن عبدالکریمی:جوانان دنبال آنارشیسم هستند/دموکراسی با توزیع پول نفت شکل نمی گیرد/خانم دارای کار و درآمد، در خانه هم دارای رای است

اخبار اندیشهحیات سیاسی ما مبتنی بر یک ساخت اجتماعی است. راجع به این ساخت اجتماعی باید بیندیشیم. در کشوری که درآمدش ناشی از پول نفت است، قدرت سیاسی نیز این درآمد را می گیرد و این پول را تقسیم می کند، بنابراین دموکراسی معنا پیدا نمی کند. وقتی قرار است که من سرماه دستم را دراز بکنم تا حقوق را کف دست من تف  کنند، معلوم است که من نمی توانم از حقوق شهروندی خودم دفاع کنم.

«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» منتشر شد؛

گفت‌وگوی حامد زارع با صادق زیباکلام درباره‌ی تاریخ معاصر روشنفکری

رسانهزیباکلام این کتاب را از منسجم‌ترین گفت‌وگوهایی می‌داند که در سنوات گذشته درباره‌ی جریان‌های روشنفکری در ایران داشته‌ است و در بخشی از پیشگفتار خود می‌نویسد: «این کتاب برای کسانی که خواهان اطلاع از نظر نویسنده درباره‌ی جریان‌های روشنفکری در ایران هستند منبع مناسبی است...»