روشنفکری

در گفت‌وگو با تاریخ شفاهی هاروارد

غلامحسین ساعدی: از اینکه گفته بودم «مرگ بر مصدق» احساس گناه وحشتناکی کردم/ عضو فرقه دموکرات آذربایجان بودم

تاریخ ایرانبرای دیدن تخصص به تهران آمدم و رفتم قسمت روانپزشکی، مدتی در بیمارستان «روزبه» کار می‌کردم. از آن‌جا هم ساواک و این‌ها یک کاری کردند که من دیگر توی دانشگاه نباشم

در باب هتک حرمت به آرامگاه غلامحسین ساعدی

صدای کریه انسان‌ستیزی

تاریخ ایرانکسانی که در برابر چنین عمل شنیعی ساکت مانده‌اند و یا از آن ابراز انزجار نکرده‌اند به میزان همان فرد هتاک در این کار رذیلانه سهیم هستند.

روایت بهرام دبیری از ماجرای سیاهکل

ساواک در استخوان پای ساعدی میخ کوبیده بود

تاریخ ایراندر معماری کلاسیک یونان، خشونت و غرور را می‌بینی، اما در تخت‌جمشید هیچ‌کس در غل و زنجیر نیست. همه صورت‌ها در یک آرامش فاخر قرار دارند.

مناظره دو جامعه شناس و فیلسوف در باره حکمرانی

بیژن عبدالکریمی در معرض ۱۰ نقد محدثی / محدثی: عبدالکریمی یا طفره رفت یا جواب هایش قانع کننده نبود

اخبار اندیشهمحدثی: در جلسه‌ی نخست فقط موفق شدم ده نقد ام را به ایشان مطرح کنم و متأسفانه باید بگویم که ایشان در اکثر موارد از پاسخ به این نقدها طفره رفتند و در مواردی نیز که پاسخ داده اند، پاسخ‌شان برای من قانع کننده نبوده است

حسین کبیر و بررسی «راز مانایی حافظ» در کانون نواندیشان گلستان در گرگان

حافظ، روشنفکر و نواندیش، منتقد جدی جامعه و حکومت / مهمترین ادعای بزرگ حافظ / گذر از جمود به پویایی با عشق و مدارا 

اخبار اندیشهکبیر: حافظ ادعایی  می کند که البته این ادعایش را می توان راستی آزمایی کرد. حافظ مدعی است که در کل جهان بشریت از میان همه حافظان قرآن، هیچکس مثل او نتوانسته  ظرائف و لطائف حکمت‌ آمیز را  با کتاب قرآن در کنار هم گرد آوری نماید. این داعیه، داعیه بسیار بزرگی است: "ز حافظان جهان کس چو بنده جمع نکرد لطائف حکمی با کتاب قرآنی-قصیده شماره ۲

نامه اعتراضی ۵۰۰ روشنفکر جهانی به سیاست آلمان در حمایت از اسرائیل

مدیریت فرهنگیبیش از ۵۰۰ نفر از روشنفکران و دانشگاهیان آلمان و دیگر کشورهای جهان در نامه‌ای سرگشاده و شدیداللحن دولت آلمان را فراخواندند تا مواضع خود در قبال اسرائیل را بازنگری کند و سیاست خود را در برابر این کشور تغییر دهد.

ویژگی های متکبران فکری / اگر دین دار هستیم، بی دین ها را گناهکار ندانیم، و اگر بی دین هستیم دینداران را اُمّل و عقب افتاده ندانیم

اخبار اندیشه متکبرین فکری بر این باورند که خیلی می‌دانند در صورتی که واقعاً چیز زیادی نمی‌دانند،  برای متکبران فکری باورهای غلط، سوءبرداشت‌ها، تعصبات، توهم‌ها و نادانی به‌ صورت حقیقت بدیهی جلوه‌گر می‌شوند. چنین افرادی سریع قضاوت می‌کنند و به قضاوت خود اطمینان زیادی دارند. اینگونه افراد کم یاد می‌گیرند و گمان می‌کنند خیلی می‌دانند. اطلاعات محدودی به دست می‌آورند و به سرعت آن را تعمیم می‌دهند. برای این افراد تعاریف حفظی با دانش واقعی اشتباه گرفته می‌شود. 

نگاهی به کتاب «شاهرخ مسکوب» علی بزرگیان؛

حکایت «شاهرخ»؛ روشن‌فکری که نخست «استالین‌رخ» و بعد «فردوسی‌رخ» شد

تاریخ ایرانمسکوب شاهد سه نقطه ‌عطف در تاریخ معاصر ایران بود: اشغال کشور به‌ دست متفقین و از پی آن تبعید رضاشاه، وقایع ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ و انقلاب ۱۳۵۷... اولی او را از ملی‌گرایی افراطی رهانید، دومی او را از حزب توده گریزان کرد و سومی آغازی شد بر تبعید خودخواسته‌اش به پاریس.

بررسی گفتمانِ دینیِ نواندیشان در دوقرن معاصر

عزت الله سحابی و کار بزرگ آیت الله نائینی / تجلّی شرک، در استبداد سیاسی و اجتماعی / نظارت بر قدرت و ثروت با امر به معروف و نهی از منکر

اخبار اندیشهسحابی: تجربه نائینی در گفتمان دینی، یک تجربه موفق محسوب  شده و موجب گسترش دامنه معارف اسلامی می شود. افکار، عقاید، فلسفه ها در حال گسترش هستند، اسلام باید با این ها همپا باشد، اگر بخواهد عقب بماند، از صحنه حذف می شود. ولی همانطوری که عرض کردم، هضم کند، نه این که به طور مکانیکی آنان را کنار شعائر اسلامی قرار بدهند. هضم کردن هم همان کاری است که نائینی انجام داد.

 نقش روشنفکران دینی در توسعه‌یافتگی مالزی!

اخبار اندیشهمتاسفانه سیاست حذف روشنفکران دینی از عرصه عمومی ایران طی دو دهه اخیر نتایج خسارت‌باری به همراه داشته است. اگر چه ممکن است در بادی امر حاکمیت از حذف این روشنفکران به عنوان یک کانون منتقد و دردسر ساز خرسند باشد ولی در نگاهی دوراندیشانه‌تر باید پذیرفت که محو تلاش‌های نوگرایانه برای حفظ دین‌داری در عصر چیرگی سکولاریسم، برای کارآمدی یک حکومت دینی می‌تواند بسیار زیان‌بار باشد.

فراخوان بیش از ۱۰۰۰ متفکر، نویسنده، و فعال سیاسی داخل و خارج از کشور علیه اسراییل/تهدید بی سابقه اسراییل علیه ایران و تمامیت ارضی اش

اخبار اندیشهگفتارها و شواهد گویای آن است که ایران از اهداف بعدیِ تخاصم اسرائیل تحت عنوان «نظم نوین» خواهد بود. این بیانیه حامل هشداری اضطراری‌ علیه بی‌تفاوتی در قبال تبعات جنایت‌های نظام‌مند بر  هم‌زیست‌های جغرافیایی، فرهنگی و تاریخی ماست.  

پاسخ به سوال چرا به دموکراسی نمی رسیم؟ در خانه اندیشمندان علوم انسانی

بیژن عبدالکریمی:جوانان دنبال آنارشیسم هستند/دموکراسی با توزیع پول نفت شکل نمی گیرد/خانم دارای کار و درآمد، در خانه هم دارای رای است

اخبار اندیشهحیات سیاسی ما مبتنی بر یک ساخت اجتماعی است. راجع به این ساخت اجتماعی باید بیندیشیم. در کشوری که درآمدش ناشی از پول نفت است، قدرت سیاسی نیز این درآمد را می گیرد و این پول را تقسیم می کند، بنابراین دموکراسی معنا پیدا نمی کند. وقتی قرار است که من سرماه دستم را دراز بکنم تا حقوق را کف دست من تف  کنند، معلوم است که من نمی توانم از حقوق شهروندی خودم دفاع کنم.

«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» منتشر شد؛

گفت‌وگوی حامد زارع با صادق زیباکلام درباره‌ی تاریخ معاصر روشنفکری

رسانهزیباکلام این کتاب را از منسجم‌ترین گفت‌وگوهایی می‌داند که در سنوات گذشته درباره‌ی جریان‌های روشنفکری در ایران داشته‌ است و در بخشی از پیشگفتار خود می‌نویسد: «این کتاب برای کسانی که خواهان اطلاع از نظر نویسنده درباره‌ی جریان‌های روشنفکری در ایران هستند منبع مناسبی است...»

ما و میراث فکری جلال آل احمد

همزمان با صدمین سالگرد تولد جلال آل‌احمد همایش ما و میراث فکری جلال آل‌احمد برگزار می‌شود.

حسن انصاری: هر نواندیشی دینی در اسلام باید از فقه آغاز شود

مبلغ نوشت: برخی روشنفکران عرب تمدن اسلامی را «تمدن فقه» توصیف کرده‌اند. این سخن از جنبه‌های مختلف سخن درستی است. از فقه در این تعبیر، طبیعی است که تعبد شخصی به فروع فقهی مراد نیست، بلکه جنبه تمدنی فقه در اسلام است که مقصود است. روشنفکری دینی در ایران چند دهه‌ای است که در برابر توجه به جنبه‌های معنوی دین اهمیت فقه را کم جلوه می‌دهد.

احسان نراقی و سرابِ بومی‌گرایی

زارع، حامداگر احسان نراقی زنده بود، امروز ۱۲ آذر ماه جشن تولد۱۱۰ سالگی‌اش را جشن می‌گرفت! احسان نراقی در خانواده ای دامنه دار از شهر شهیرپرور کاشان متولد شد. نسبت خانوادگی اش به ملااحمد نراقی می رسد و با توجه به اعیانی محیط زیست و رشدش، از همان ابتدا از بهترین موهبت های خانوادگی و تحصیلی برخوردار شد.