مرکز آمار: تهران در حال انفجار است/ مهم ترین انگیزه های مهاجران به تهران چیست؟

محمدحسین نجاتی: تهران در حال انفجار است. تهران به سیاه چالی تبدیل شده که تمامی امکانات کشور را در خود جا داده و روزی به ساکنان اش رحم نمی کند؟ پاسخ به این سوالات می تواند رگه هایی از واقعیت عریان کلانشهر و پایتختی باشد که حالا شاهد رشد روز افزون جمعیت است.

سالهاست که برنامه ریزان شهری، اقتصاد دانان و جامعه شناسان نسبت آینده این کلانشهر ابراز نگرانی کرده اند. حتی برخی از آنان در پیش بینی ها خود می گویند بحرانی طبیعی در این شهر مانند تبعات زلزله احتمالی می تواند شهر را به لبه پرتگاه نابودی بکشاند. با این حال رشد و تراکم بی رویه جمعیت در این کلانشهر تمامی این احتمالات را تقویت کرده است. به طوریکه مرکز آمار ایران در آخرین گزارش خود در بهمن و اسفند ۱۳۹۳، تحت عنوان «چشم اندازی به سیمای مهاجرت استان تهران» پیش بینی کرده است با این وضعیت بازهم شاهد تشدید تراکم بی رویه جمعیت در تهران خواهیم بود.

براساس اطلاعات مندرج در گزارش مرکز آمار ایران، شهر تهران بزرگترین مبدا و مقصد مهاجران در کل کشور است.به طوریکه در فاصله سال های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰ در مجموع رقمی معادل ۹۷۸ هزار  ۸۱۱ نفر به تهران مهاجرت کرده اند. از این تعداد ۵۰۳ هزار ۷۱۳ نفر معادل با ۵۲ درصد مردان و ۴۷۵ هزار ۹۸ نفر معادل با ۴۸ درصد زنان هستند.

اما نکته جالب تر در این آمار متوسط سنی مهاجران است. بررسی مرکز آمار ایران نشان می دهد بیش از نیمی از مهاجران به استان تهران را گروه سنی ۲۰ تا ۳۹ سال تشکیل می دهند که جمعیت بالقوه ای برای اشتغال است.

در نمودار زیر هرم سنی مهاجران به تهران قابل رویت است؛

انگیزه مهاجران برای حضور در تهران چیست؟

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، در فاصله زمانی پنج ساله و براساس آخرین جابجایی ها به استان تهران یا داخل استان تهران، از مجموع ۹۷۸ هزار و ۸۱۱ نفر، ۵۰۵ هزار نفر معادل ۵۲ درصد علت مهاجرتشان را پیروی از خانوار اعلام کرده اند که به صورت مهاجرت های جمعی خانواری بوده است. از این تعداد ۱۵۱ هزار و ۹۷۵ نفر مرد و بیشترین حجم آن در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال بوده است.

همچنین نتایج نشان می دهد که از مجموع مهاجران تعداد ۴۷۵ هزار و ۹۸ نفر زن بوده که عمده ترین دلیل مهاجرت آنها نیز پیروی از خانوار و بیشترین حجم آن در گروه سنی ۲۵ تا ۲۹ سال بوده است. این در حالی است که بعد از پیروی از خانوار، دستیابی به مسکن بهتر، جستجوی شغل مناسب تر و تحصیل از دیگر علل مهم و عمده ی مهاجرت در استان در سال ۱۳۹۰ بوده است و بیش از ۱۸ درصد دیکر مربوط به سایر موارد است که شامل موارد اظهار نشده است. در جدول زیر مهاجران وارد شده طی ۵ سال گذشته بر حسب جنس،علت عمده مهاجرت براساس آخرین جابجایی انجام شده را بخوانید؛

تراکم بی رویه جمعیت در کلانشهر تهران 

از آنجایی که مهاجرت یکی از اساسی ترین عواملی است که سیاست گذاران و برنامه ریزان اقتصادی و اجتماعی جامعه برای کنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی های جمعیتی به آن توجه دارند، شناخت الگوی مهاجرتی این زمینه را برای برنامه ریزی های جمعیتی هرچه بیشتر و کار آمد تر می کند.

با این حال مرکز آمار ایران ادامه روند افزایش جمعیت را برای کلانشهر تهران مخرب می داند. این مرکز در گزارش خود می نویسد: «در صورت افزایش بی رویه جمعیت و عدم برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های مناسب و توزیع متعادل آن در سراسر نقاط کشور شاهد تراکم بی رویه جمعیت در پایتخت کشور و چند کلانشهر بزرگ خواهیم بود. در این حالت حرکت به سمت توسعه اقتصادی و شکوفایی آن غیر ممگن خواهد بود.

۴۷۴۷