بهنوش خرمروز: قرار است که نانورودهای طلایی، ظرفیت نسل آینده دیسکها را بالا ببرند. نانورودها، میلههایی از ذرات در مقیاس نانو هستند که ابعادشان در بازه 1 تا 100 نانومتر است. افزایش تعداد بعدها، میتواند نسل آینده دی.وی.دیها را قادر به ذخیرهسازی حجم بسیار بالایی از اطلاعات کند. با استفادها از این تکنیک جدید میتوان تا 140 برابر ظرفیت بهترین بلور-ریهای فعلی بر روی دیسکهایی با اندازه ظاهری استاندارد، اطلاعات را ذخیره کرد.
دی.وی.دیهای قدیمی و بلو-ریها، اطلاعات را در دو بعد ذخیره میکنند. اخیرا تلاشهایی شده بود تا با استفاده از دیسکهای چندلایه، اطلاعات را در سه بعد ذخیره کنند و از این طریق، ظرفیت دیسکها را بالا ببرند؛ اما این تلاشها متوقف شد.
اما به گزارش نیچر، اکنون، جیمز چون، از دانشگاه صنعتی سویینبرن در ملبورن استرالیا و همکارانش در آستانه دستیابی به فناوری چند بعدی هستند. آنها اطلاعات را در دو بعد جدید کدگذاری میکنند و برای اینکار از طولموج و قطبیشدگی نور لیزر سود میبرند. مسئله مهم برای این گروه، پیدا کردن مادهای برای ساختن این نوع دیسکها بود که بتواند این همه اطلاعات را به این صورت در خودش جای دهد. آقای چون در این مورد میگوید: « وقتی همکارم، مینگو برای اولین بار این ایده را مطرح کرد، حتی نمیدانست چنین مادهای وجود دارد یا نه. خوشبختانه من در مورد ذرات نانو پیشزمینهای داشتم و به خوبی میدانستم که کدام ماده به درد این کار میخورد.»
ماده مناسب، نانوذرات میلهای شکل طلا در اندازهها و جهتهای مختلف است. وقتی نور قطبیده به آن بتابد، تنها میلههایی را ذوب میکند که در همان جهت قرار دارند و آنها را کروی میکند. در واقع نور قطبیده فقط میلههایی را میبیند که در جهت خودش قرار دارند. حال با تغییر قطبیدگی، میتوان روی همان دیسک، اطلاعات را ذخیره کرد، انگار که یک دیسک کاملا خالی است.
نانومیلههای ساخته شده از طلا به رنگ نور لیزر هم حساسند. طولموجهای مختلف، میلههای با طول و قطر متفاوت را ذوب میکنند. بنابراین، میزان قطبیدگی و رنگ لیزر، میتواند مسیرهای مختلفی را برای ذخیره اطلاعات فراهم کند. گروه چون نشان دادهاند که با 2 قطبیدگی و 3 رنگ لیزر، میتوان روی هر سانتیمتر مکعب از دیسک، 140 گیگابایت اطلاعات ذخیره کرد. به این ترتیب، دیسکی به اندازه یک دی.وی.دی میتواند 1.6 ترابایت اطلاعات را در خود جای دهد (ترا، پیشوند هزار میلیارد و به معنای 10 به توان 12 است). در حالی که بلو-ری تنها 50 گیگابایت ظرفیت دارد. با اضافه کردن یک قطبیدگی دیگر، میتوان ظرفیت این دیسکها را به بیش از 7.2 ترابایت رساند.
آقای چون به قابلیت دیگری از این دیسکها اشاره میکند: «شما میتوانید برای مثال 10 الگوی متفاوت از اطلاعات را ذخیره کنید و تنها کسی که قطبیدگی و طولموج درست را بداند، میتواند به الگوی صحیح دست یابد.» بنابراین، این نسل جدید دیسکها میتواند به این شکل اطلاعات را مخفی کند.
میلههای نورانی
هیسایوکی یاماتسو، در آزمایشگاه سیستمهای نوری پیشرفته در نزدیکی توکیوی ژاپن، بسیار تحت تاثیر این کار جدید و منحصر به فرد قرار گرفته و آن را رویکردی نو به حافظه نوری میداند. وی، روش گروه چون را برای بازخوانی اطلاعات بسیار جالب میداند. آنها از لیزری با شدت بالا و انرژی کم که نانورودها را ذوب نمیکند، استفاده میکنند. ذرات میلهای طلا، خیلی بیشتر از ذرات کروی به لیزر کمانرژی جواب میدهند. این پدیده، اثر میله نورانی خوانده میشود. بنابراین، لیزر کمانرژی نشان میدهد که کجاها ذوب شده و به شکل کروی درآمده و کجاها دستنخورده و میلهای باقی مانده است و بدین طریق، اطلاعات روی دیسک خوانده میشود. امتیاز استفاده از لیزر کمانرژی این است که هنگام خواندن اطلاعات لایههای عمیقتر، خطر ایجاد تغییر تصادفی در لایههای سطحیتر وجود نخواهد داشت.
تام میلستر، متخصص فیزیک نوری در دانشگاه آریزونا هم این طرح را میپسندد. وی میگوید: «این اولین باری است که کسی این همه راه را برای ذخیره اطلاعات روی یک دیسک و در یک زمان مطرح میکند.» اما وی نگران است که با این تراکم اطلاعات، خواندن آنها دشوار شود و این مسئله را یک مانع فناورانه جدی بر سر راه این طرح میداند. گروه آقای چون از لیزرهای فمتوثانیهای استفاده میکنند (فمتو، پیشوندی است که برای یک میلیونمیلیاردیم یا ده به توان 15- استفاده میشود) که بسیار گرانقیمت است. به گفته یاماتسو، استفاده از این نوع لیزر در دستگاههایی که به بازار عرضه میشوند، تقریبا غیرممکن است.
آقای چون هم قبول دارد که این مسئله مانعی بر سر راه آنهاست. وی میگوید: «ما امیدواریم که جامعه لیزرشناسان راهحلی عملیتر در اختیار ما قرار دهد.» وی امیدوار است که تا 5 سال دیگر بتوانند مدل آزمایش این طرح را ارائه کنند. ویمیگوید: «بین سالهای 2015 و 2025 / 1394 تا 1405 شاهد ترقی چشمگیر این فناوری خواهید بود. اما حالا، ما حداقل نشان دادهایم که موادی با 5 بعد نوری هم وجود دارند!»
نظر شما