هزاره سوم هزاره IT است. عصر اطلاعات و ارتباطات و دانایی‌محوری است. باید این عصر را بشناسیم. سرنوشت زندگی بشر امروز به این فناوری وابسته است. دیگر IT یک موضوع لوکس و تجملی در زندگی نیست. بلکه نیاز اساسی امروز جوامع است. فناوری اطلاعات یک زیرساخت اساسی در قرن بیست و یک است. در دنیای امروز اگر به توسعه الکترونیک و شهر الکترونیک نپردازیم دیگر با شهر سروکار نداریم و شهرهای ما روستاهای عقب‌مانده به شمار خواهند آمد. اگر بانک ما الکترونیکی نباشد، دیگر بانک نیست چرتکه عصر حجر است. بنابراین بانکداری در شهر الکترونیکی یک پدیده است و این پدیده یک ضرورت زیرساختی برای جامعه امروز است. در دنیای امروز بدون الکترونیکی شدن زندگی قابل تصور نیست و معنایی ندارد و شهرها بدون پسوند الکترونیکی مفهوم خود را از دست می‌دهند.
ما در دنیای گذشته اگر از کاروان عقب می‌ماندیم با یک ساعت یا یک روز تأخیر به هدف یا مقصود خود می‌رسیدیم ولی در دنیای امروز یک کلیک یا یک لحظه توقف ممکن است ما را از هدفمان بازدارد. بنابراین دنیای امروز دنیای شتاب و عصر لحظه‌هاست. آنانی موفق هستند که صیاد لحظه‌ها هستند. خوشبختانه در کشور ما چه در داخل و چه در خارج از کشور متخصصان زیادی وجود دارند که می‌توانند برای توسعه الکترونیکی در دنیای پرشتاب الکترونیکی کمک کنند. بنابراین نیاز ما نیروی انسانی کارشناس و متخصص نیست. مهمترین نیاز ما مدیریت علمی و مدیریت دانشی و دیدگاه حاکم بر مدیریت کشور است که باید متحول شود. متأسفانه هنوز دیدگاه مدیریت کشور نسبت به پهنای باند و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات دیدگاه محدودکننده است. هنوز بسیاری از سایت‌های اینترنتی فیلتر می‌شوند و یا پهنای باند توسعه نمی‌یابد با این دیدگاه که افراد کمتر به فضای اینترنی دسترسی داشته باشند.
در حوزه بانکداری الکترونیک نیز اگرچه در مقایسه با گذشته خودمان اکنون وضعیت بهتری داریم اما نسبت به دنیا هنوز فاصله‌مان چشمگیر است.
مهمترین مسئله در حوزه بانکداری الکترونیکی این است که ما بدانیم بانکداری الکترونیکی چه مزایایی دارد. یعنی ما باید فرهنگ بانکداری الکترونیک را عمومی کنیم.
در سال اصلاح الگوی مصرف مهمترین راهکار اجرایی شدن این شعار توسعه بانکداری الکترونیکی به طور یکپارچه و همه‌جانبه است. در حال حاضر سالانه 700 میلیون قبض اعم از تلفن، آب و برق، گاز و. . . در کشور صادر می‌شود. هزینه هر قبض فقط برای بانک 5000 ریال است و اگر هزینه حضور مردم، ترافیک، مصرف بنزین و هزینه‌های پستی و صرف هزینه‌های دیگر را به آن اضافه کنیم یک قبض از مرحله قرائت در کنتور و پرداخت در بانک 10000ریال هزینه دارد. به عبارتی دیگر هزینه قبوض در کشور سالانه 700 میلیارد تومان برآورد می‌شود. اگر خواهان اصلاح الگوی مصرف هستیم با توسعه بانکداری الکترونیکی این هزینه را به راحتی می‌توانیم به یک بیستم هزینه‌های کنونی کاهش دهیم.
ما به نسبت کشورهایی مثل سنگاپور و مالزی که برنامه‌های توسعه خود را همزمان با ما شروع کردند عقب هستیم. 60درصد فضای بانک‌های ما را مراجعات فیزیکی غیرضروری تشکیل می‌دهد. مالزی یک کشور مسلمان است ولی خدمات الکترونیکی این کشور قابل مقایسه با کشور ما نیست. تجارت الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی در این کشور به طور کامل محقق شده است. شهروندان این کشور بسیاری از خرید و فروش‌های خود را به طور کاملاً الکترونیکی انجام می‌دهند و حمل‌و‌نقل پول فیزیکی (اسکناس) تا 70 درصد حذف شده است درحالی‌که 70 درصد جابه‌جایی وجوه و دریافت و پرداخت پول در کشور ما به شکل سنتی و اسکناس است.
حال این سؤال مطرح است که چرا ما نباید به این جایگاه برسیم؟ مردم مقصر هستند یا مسئولان کم کار؟
پاسخ به این سؤال کار سختی نیست. مردم به دنبال نفع خود هستند و توسعه خدمات الکترونیکی و بانکداری الکترونیکی به نفع مردم و شهروندان است. مردم از کارت هوشمند سوخت، ثبت‌نام الکترونیکی حج، ثبت‌نام الکترونیکی مسکن مهر، ثبت‌نام کنکور و. . . کاملاً استقبال کردند و این نشان می‌دهد مردم جلوتر از مسئولان هستند و این مسئولان هستند که باید در ارائه خدمات الکترونیکی بیش از پیش فعال شوند و برنامه‌های کلان الکترونیکی در توسعه خدمات الکترونیکی و شهر الکترونیکی را اجرا کنند. به نظر می‌رسد دولت دهم باید بیش از پیش به توسعه خدمات الکترونیکی و توسعه علمی بر مبنای ارائه خدمات شهر الکترونیکی همت گمارد.
مدیر کل مرکز فرهنگ‌سازی و آموزش بانکداری الکترونیک (فابا)
نظر شما