دولت هشدار آفرین و نگرانی زا

تا جایی که حامیان و منتقدان را در برخی اوقات در یک جبهه قرار می دهد تا نسبت به نگرانی هایی که دارند به واکنش ها و اظهارات صریح و عیان بپردازند.

«هشدار و اظهار نگرانی» محور مشترک اظهارت مسئولان و شخصیت های شناخته شده کشور در 10 روز اخیر است، موضوعی که مخاطب آن دولت به عنوان مقام عالی اجرایی است.

اما دیگر این فقط چهره هایی که به عنوان منتقد شناخته می شوند نیستند که برخی کج گویی ها و اقدامات را برنمی تابند و حامیان نیز زنگ های هشدار را به صدا در می آورند.

رجوع به سخنان اخیر هاشمی رفسنجانی، علی لاریجانی و آیت الله مصباح یزدی و اظهارات اخیر آنان به خوبی گواه این موضوع است.

نگرانی هایی این چهره های شناخته شده را به واکنش و هشدارهایی واداشته که وجهه مشترک آنها نگرانی هایی است که دامن انقلاب اسلامی را خواهد گرفت. 

هاشمی و تکمیل یک پازل
هاشمی رفسنجانی سیاستمدار 76ساله ایرانی که در ماههای اخیر بیشتر ترجیح داده  نظرات سیاسی خود را در قالب انتشار دیدگاه های خود درباره برخی موضوعات توسط پایگاه اطلاع رسانی اش مطرح کند در دو هفته گذشته هشدارهایی را داده که از کنار هم قرار دادن آنها پازلی را کامل می کند. 

اظهار نظر درباره روز اهدای خون، عملیات مرصاد و سالروز شکست منافقین، سالگرد مشروطه و در جدیدترین آنها طرح دیدگاه درباره جهاد دانشگاهی موضوعاتی بوده که هاشمی در لابلای برخی از آنها حرف های خود را هم زده است.

هاشمی 9 مرداد ماه جاری در جلسه مجمع تشخیص با اشاره به حوادث در سطح بین‌المللی و منطقه خاورمیانه علیه کشورهای اسلامی و جمهوری اسلامی ایران لازمه عبور از این مرحله را با سه پیشنهاد مشخص بیان کرد.خویشتن‌داری، حوصله و رفتار عقلایی توسط دلسوزان در داخل کشور و در سطح بین‌المللی. اظهاراتی که مخاطب آن مسئولان دولتی بوده است. 

تفاوت نگاه به حوزه سیاسیت خارجی از جمله آشکار ترین موضوعاتی است که تفاوت نگاه دو سیاستمدار ایرانی -هاشمی و احمدی نژاد- را نشان می دهد. هاشمی در همه برهه ها بر «رفتارعقلایی» در سیاست خارجی تکیه داشته است. در مقابل سیاست خارجی ایران در دوران محمود احمدی نژاد جهت حرکتش«انقلابی تر» شد و تلاش کرد با همان ابزار حریف وارد عرصه دیپلماسی شود. رفتاری که مشخصا در حوزه پرونده هسته ای خود را نشان داد و در کنار برخی قطعنامه ها منجر به ورود ایران به باشگاه کشورهای هسته ای شد. 

هاشمی 11 مرداد هم در دیدار با دانشجویانی شیرازی که به دیدار وی رفته بودند افراط و تفریط در هر یک از دو بخش جمهوریت و اسلامیت نظام، را موجب ضربه جبران‌ناپذیری به نظام، انقلاب و آینده کشور خواند. اشاره هایی که می توان آن را نقد او از دولت های اصلاحات و عدالت تعبییر کرد. او  که در این دیدار حوادث پس از انتخابات سال 88 را جزو تلخ ترین حوادث سیاسی دوران زندگی خود عنوان کرده بود این جمله را هم به دانشجویان گفت که «نمی‌خواهم دشمن از اختلافات داخلی ما فرصت ضربه زدن به نظام و انقلاب را به دست آورد و این همواره اصلی اساسی برای من در دوران پس از انقلاب بوده است.» 

رئیس مجمع تشخیص مصلحت یک روز قبل از سالگرد صدور فرمان مشروطه هم با دیگر به طرح دیدگاه های خود درباره این حادثه تاریخ سیاسی ایران پرداخت. اظهاراتی که البته ارجاعات امروزی هم داشت. آنجا که وی در سخنان خود از گروهی سخن گفته بود که دست به کار شده‌اند تا با «سوءاستفاده» از اختلافات سلیقه‌ای داخلی و ادبیات به ظاهر ارزشی بعضی‌ها، برنامه «روحانیت‌ستیزی» خویش را کامل کنند. «حوادث تلخ و شیرین مشروطه آموزه‌های فراوانی برای احتمال تکرار دارد که رگه‌‌های آن را امروزه در برنامه پیچیده روحانیت‌ستیزی و کانون‌گریزی و مردم‌فریبی می‌بینیم. برنامه‌ای که حتی متصلبین اصول‌گرا و اصلاح‌طلب را به اعتراف و هشدار واداشته که مبادا مشروطه تکرار شود.» 

هاشمی البته هیچ اشاره ای به این گروه نکرده است اما رجوع به سخنان او در سوم مرداد ماه جاری و اظهارتی که درباره عملیات مرصاد و سرنوشت منافقین کرده است شاید نشانه های باشد برای تکمیل همان پازل. «گروهی روحانیت اصیل، مبارزین استخوان خردکرده، یادگاران جبهه و جنگ، مدیران ارزشمند سابق، مردم هوشمند و مهمتر از همه اندیشه‌های تابناک و یادگاران امام را مانع زیاده‌خواهی سیاسی خویش می‌دانند و برای انزوا و طرد آنان از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند.» 

هشدار هایی برای حفظ وحدت
اظهار نگرانی درباره برخی اظهارات و سخنان محور مشترک سخنان علی لاریجانی رئیس 53 ساله قوه مقننه است. لاریجانی که در ایام تعطیلات تابستانی مجلس در سفر بود و یا در مناسبتهایی سخنرانی داشت در اظهارات خود در کنار طرح مواضع کشورمان در حوزه سیاست خارجی برخی رفتارها و اظهارات در داخل را هم نقد کرد. سفر به فریدون کنار و شرکت در مراسم سرداران و 350 شهید این شهرستان بهانه ای بود تا او بار دیگر بعد از مدتها  به موضوع شرایط داخلی کشور بپردازد و از نیروهای سیاسی بخواهد تا به اختلافات «دامن زده نشود». 

اختلافاتی که وی از آن تعبییر به «تیراندازی سیاسی» کرد و گفت: برخی افراد در اردوگاه های مختلف همچون اردوگاه اصولگرایان این رفتارها را دارند اما باید بدانند که این رفتار اجتهادی برای حل مشکلات نیست و یک تیراندازی سیاسی است. 

وی 6 روز بعد هم در نشست خود با نمایندگان زنان بسیجی بخش های دیگری از رفتار های غلط در اردوگاه اصولگرایان را نقد کرد اما با بیان یک خاطره از شهید مطهری خطاب به حاضران گفت: شهید مطهری می فرمودند همیشه "از منهاییون دوری کنید"؛ منظور ایشان کسانی بود که از اسلام منهای روحانیت صحبت می کردند. الان نیز برخی افراد در جلسات خصوصی این موضوعات را مطرح می کنند؛ سوال من این است که بدیل شما چیست؛ باید بگویید که بدیل شما چیست که این حرفها را می زنید. 

اظهارتی که شبیه آن چندی قبل از سوی مرتضی نبوی عضو ارشد جامعه اسلامی مهندسین بیان شد و وی در تحلیلی از شکل گیری روحانیت منهای اصولگرایی در کشور خبر داد که معتقد به آن هستند که لازم نیست آدم به مبانی فقه و فقاهت اطلاع و اشراف داشته باشد. 

نبوی در تحلیل خود همچنین از کارت زردی سخن گفت که دولت از آیت الله مصباح یزدی دریافت کرده است تا به تعبییر نبوی «این جریان فکر نکند که می‌تواند بدون اتکا بر جریان اصیل انقلابی روحانیت مسیر خود را پیش برده و موفق شود. این یک کژراهه جدید است که به اصطلاح ره به ترکستان می‌برد.» 

کنایه های آیت الله مصباح یزدی
اشاره وی به اظهارات آیت الله مصباح و انتقاد های او در زمینه حجاب بود که پس از سخنان رئیس جمهور در یک برنامه تلویزیونی درباره طرح عفاف و حجاب مطرح شد و حتی تا آنجا پیش رفت که حجت الاسلام سقای بی ریا مشاور امور روحانیت رئیس جمهور بعد از دیدار با استاد خود تصمیم گرفت از این مسئولیت استعفا دهد. استعفایی که در نهایت انجام نشد اما تفاوت نگاه رئیس جمهور با بخش مهمی از حامیان روحانی وی را نشان داد. رابطه ای که در دولت نهم «حمایت» بود در دولت دهم به «حمایت همراه نقد» تبدیل شد. 

آیت الله مصباح یزدی که در روزهای گرم تابستان یا با دانشجویان دیدار کرد یا آنکه در مدرسیه معصومیه قم به تدریس «سلسله نشست‌های تبیین علمی ولایت ‌فقیه» می پرداخت در همین جلسات هم حرف های غیر مستقیم خود را خطاب به دولت مطرح کرد. 

آن چنان که وی در دیدار با برخی دانشجویان بسیجی که به قم سفر کرده بودند در لابلای مباحث فرهنگی خود به وظایف دولت اسلامی هم اشاره کرد و غیر مستقیم پاسخی به اظهارات رئیس جمهور داد. «کار فرهنگی جایگاه خودش را دارد و مسئولیتی برای دولت محسوب می‌شود. اصلاً فلسفه وجودی دولت این است که مقررات را در مقابل متخلف به زور اجرا کند. ویژگی دولت این است که قدرت قاهره دارد والا اگر قانون وضع شود ولی عده‌ای صریح بگویند ما عمل نمی‌کنیم، چه فایده‌ای دارد و چگونه نظم حاکم می‌شود؟» 

وی با اشاره ضمنی به سخن برخی از مسئولان مبنی بر عدم ضرورت برخورد با متخلفان از احکام شرعی گفت: پس حضرت علی علیه‌السلام نیز نباید با متخلفان برخورد می‌کرد، بلکه می‌بایست به کار فرهنگی می‌پرداخت تا جامعه اصلاح شود؟! 

ترکش های یک اظهار نظر
برگزاری دومین همایش ایرانیان خارج از کشور در تهران هم پر سر و صدا بود و هم با حاشیه های فراوان. حاشیه های که مربوط به بازیگر نقش اول آن اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر 50 ساله آقای رئیس جمهوربود. حاشیه های که از شایعه دعوت از امیر احمدی دلال رابطه ایران و آمریکا شروع شد و به مبلغ هزینه شده برای این همایش کشیده شد. 

اگر سخنان مراسم اختتامیه مشایی نبود شاید این همایش هم فراموش می شد اما سخنان مشایی در اختتامیه این همایش و اظهارتش درباره «مکتب ایران» در کنار «مکتب اسلام» خیلی ها را وادار به واکنش کرد. مجلس گرچه در این ایام تعطیل است اما نمایندگان در گفت و گو های خود با رسانه ها  به این اظهارات واکنش نشان دادند. 

واکنش هایی که پیش بینی می شود بار دیگر اوج بگیرد. در اولین انتقادات از این دست آیت الله کعبی از اعضای مجلس خبرگان یک روز بعد از سخنان مشایی در جمع مسؤولان و اعضای بنیاد مهدویت کرمان که به قم رفته بودند در این زمینه، تصریح کرد: اندیشه ای که دنبال اسلام ایرانی است، ‌مکتب سازی ناسیونالیستی برای اسلام را دنبال می کند. اندیشه ای که به اعتقاد وی در امتداد اندیشه و تفکر «نهضت آزادی و دوران هشت ساله اصلاحات» است. 

این روحانی عضو جامعه مدرسین اگر چه در سخنان خود بار دیگر حمایت کرده اما در عین حال اظهارات مشایی را «موضع گیری های بی ربطی» دانسته که همه چیز را تحت الشعاع قرار می دهد. «متاسفانه کسانی که در این حوزه صاحبنظر هم نیستند، مطالبی را بیان می کنند و با سخنان نسنجیده در برابر جریان توفنده و روز افزون بیداری اسلامی حاشیه سازی می کنند.»