بانک مرکزی ترمز افت ارز را کشید؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روزهای افت قیمت دلار در پیش است. با استارت سقوط نرخ ارز از قله ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومانی، دلار بدجوری در سراشیب افتاده و این طور که پیداست خریداران زیادی از افت نرخ دلار ضرر و زیان خواهند کرد.

هم اکنون هم گزارش‌های زیادی منتشر شده که نشان می‌دهد دلال‌ها و خریداران خانگی دلار، ده‌ها میلیون تومان ضرر کرده‌اند. با افت نرخ دلار از قله‌ای که در تاریخ نظام پولی و بانکی ایران سابقه نداشته، اکنون دلار به کانال ۱۰ هزار تومان برگشته و مشخص است که با برنامه‌های بانک مرکزی برای تقویت ارزش پول ملی، سقوط نرخ ارز ادامه خواهد یافت. در این میان، شایعات زیادی امروز در بین فعالان بازار ارز پیچید که احتمال دارد دلار بیش از نرخ الان سقوط کرده و به زیر ۵ هزار تومان برگردد. این شایعات باعث نگرانی زیادی شد، ولی برخی کارشناسان معتقدند نرخ دلار روی مرز ۱۰ هزار تومان خواهد ماند.

نرخ واقعی دلار چند است؟
برخی چهره های علم اقتصاد معتقدند تحولات پیش آمده در بازار ارز، باعث شده تا قیمت‌ اقتصادی و واقعی دلار در حدود ۹ تا ۱۲ هزار تومان باشد. از جمله این اقتصاددان‌ها، محمود باغجری است که درباره تحولات نرخ ارز در چند روز گذشته می گوید: همان‌طور که پیش از این گفته بودیم، قیمت واقعی دلار بین ۹ تا ۱۲ هزار تومان است و این روال ادامه خواهد داشت.

به گفته او اتفاقات اخیر در بازار ارز و جهش نرخ دلار به خاطر منطق و رفتار متغیرهای اقتصادی نبود، بلکه رفتارها و اخبار سیاسی و بین‌المللی روی آن اثرگذار بود.

این استاد دانشگاه، قبلا هم گفته بود علت جهش قیمت دلار از گستره مسائل اقتصادی بیرون است، و مسائل سیاسی به قیمت ارز جهت می‌دهد.

عوامل روانی در نوسانات شدید نرخ ارز
بسیاری از شبکه‌های اجتماعی، به خصوص آن‌هایی که خارج از مرزها هدایت می‌شدند، در روزهای اخیر عنوان کرده بودند ونزوئلایی شدن ایران، پدیده‌ای غیرقابل گریز است. پالس‌های منفی که درباره افزایش ناگهانی نرخ دلار در جامعه تزریق می‌شد، باعث شد تا بسیاری از افراد که پول سرگردان و غیرمولد را در خانه نگه می‌دارند به سمت بازارهای طلا، سکه و ارز هدایت شوند.

افزایش انفجاری قیمت سکه، خرید ناگهانی هر چه خودروسازان پیش فروش کردند و جهش بیش از ۷۰ درصدی نرخ مسکن در ماه‌های اخیر، نمونه‌ای از تاثیر عامل روانی بر مردم است. آن‌هایی که پول نقد در اختیار دارند و از راهگذر سود اندوخته‌های خود، امرار معاش می‌کنند، ترسان از افت ناگهانی ارزش پول ملی به سمت دلار هجوم بردند و باعث گرانی ارز شدند.

در این بین، بالابردن انتظارات سیاسی از سفر رئیس جمهور به نیویورک هم مزید علت شد تا بازی روانی دیگری در گستره مالی این بخش از اقتصاد دلالی کشور رقم بخورد تا نرخ دلار پس از موضع‌گیری‌های روسای جمهوری ایران و آمریکا علیه سیاست‌های یکدیگر، باز هم بالا برود.

البته همین روند به صورت معکوس در روزهای اخیر باعث خالی شدن زیر پای دلار شد. همان‌طور که بخشی از علل افزایش قیمت دلار به خاطر مسائل روانی بود، کاهش ناگهانی نرخ ارز، بسیاری از دلارفروشان خانگی را به خیابان کشید تا بیش از این ضرر نکنند و همین عامل هم به افت ناگهانی نرخ دلار دامن زد. در این بین، باز هم سیستم دولتی به کمک کسانی آمد که در تلاطمات اخیر نرخ ارز، عوض رجوع به عقل و منطق اقتصادی، به احساسات خود بها داده بودند و ترس از ضرر بیشتر، باعث از دست دادن بخشی از سرمایه شان شد، بانک مرکزی اعلام کرد بانک‌ها دلار را از مردم بخرند،  چون صرافی‌ها و دلال‌ها دیگر حاضر نیستند یا ریال ندارند عوض دلار به مردم بدهند.

بانک مرکزی؛ فرشته نجات یا تنها راه باقی مانده؟
تلاطمات بازار ارز، به اندازه ای شدید و غیرقابل پیش‌بینی بود که سیستم سنتی بازار از پس جوابگویی به سیل فروشندگان دلار به خصوص دارندگان خانگی ارز، برنیامد.

در این میان، افت ناگهانی نرخ ارز باعث شد تا بسیاری از مردم ضرر کرده و سقوط قیمت‌ها در بازار پول خارجی هم‌چنان تداوم داشته باشد. در این آشفته بازار که مدل سنتی عرضه و تقاضای ارز پاسخگو نبود، بانک مرکزی با تزریق منابع ریالی به بانک‌های مختلف، در قالب بخشنامه ای دستور داد بانک‌ها دلار مردم را بخرند، آن هم به قیمتی نزدیک به نرخ بازار، ۱۰ هزار و ۵۵۰ تومان. در این حین، بانک مرکزی به مردم اعلام کرد شعب ارزی بانک‌ها حاضر به خرید دلار هستند.

در اطلاعیه بانک مرکزی، با اشاره به تمایل مردم به فروش ارزهای خود و امتناع دلالان ارز و برخی از صرافی‌ها برای خریدارز، از مردم خواسته شده با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های دارای مجوز عملیات ارزی، نسبت به فروش ارزهای خود به قیمت اعلامی اقدام کنند.

البته نمی‌توان امیدوار بود با شرایط فعلی افزایش عرضه و کاهش تقاضای موجود در بازار، نرخ ۱۰ هزار و ۵۵۰ تومانی اعلام شده از سوی بانک مرکزی، تداوم داشته باشد، چون ظاهرا قرار است باز هم دلار بیشتری به بازار برسد و نرخ‌ها قطعا باز هم بیشتر می‌افتد.

45231