برای نمونه، در ایام ماه مبارک رمضان یکی از واعظان در قم گفته است: هر چند دین از سیاست جدا نیست، اما نباید مباحث سیاسی را با مباحث دینی گره زد تا دین‌مان را به بهانه عملکرد نادرست افراد زیر سؤال ببریم. (این توصیه به‌ویژه در سال‌های اخیر و بارها، از افراد دیگری هم شنیده شده است).
به نظر می‌رسد این مدعای متناقض، مغالطه‌آمیز و متوهمانه، از سر روان/جامعه‌ناشناسی است. گویا گوینده، همچنان به‌جای بازخواستِ «افرادی» که با «عملکرد نادرست» دین را زیر سؤال می‌برد و با چشم‌پوشی از آثار روانشناختی دوگانگی گفتار و رفتار متولیان دین، متوقعانه از مردم انتظار دارد منطقی و معقول باشند و تباهی و کج‌روی را تعمیم و تسرّی ندهند. به جای چنین انتظار نابه‌جایی، بایسته است که باورمندان به همانندی دیانت و سیاست، هم با تقویت پرهیزکاری و پارسایی (سطح خُرد و درونی) و هم با ایجاد نظارت سختگیرانه و غیر قابل گذشت (سطح کلان و بیرونی) مانع خدشه‌دار شدن ساحت دین شوند.
همچنین، ممکن است این‌گونه برداشت شود که قائل/قائلان به این سخن - که از آن بوی قدرت و آمریت به مشام می‌رسد- از یک‌سو، مایلند از مواهب آمیختگی سیاست و دیانت برخوردار شوند، و از دیگر سو، علاقه‌ای به پاسخگویی و مسؤولیت‌پذیری ندارند.
خواب‌های دینی برای سیاست
چرا هنوز «باید»ها متوجه مردم است، مردم سیاست را به دین گره زدند یا افرادی که برای نمونه، خواب‌های انتخابات دیدند؟
مگر نمی‌دانستند در فقه شیعی، خواب و رؤیا، دلیل شرعی (حجّت) نیست؛ نه تکلیف‌آور است و نه از بین برندۀ حق و با خواب حلالی، حرام یا حرامی، حلال نمی‌شود. جالب اینکه نیمۀ شعبان امسال، یکی از فضلای حوزۀ علمیۀ قم [۱]، در پایان درس خارج خود گفته بود: «رؤیت امام زمان(عج) در زمان غیبت صغری فراوان واقع شده و این ادعاهای رؤیت صغری را می‌پذیریم. [در غیبت کبری] دیدن امام زمان(عج) ممکن است؛ ولی اینکه واقع شده است یا نه، ما نمی‌دانیم و این قصه‌هایی را هم که نقل کرده‌اند نمی‌توانیم باور کنیم و این‌ها همه بعید است». با این اوصاف تکلیف «خواب» کاملاً مشخص است.
***
به هر حال، تجربۀ تاریخی سایر ادیان الهی نشان می‌دهد که در صورت فساد نهاد دین و متولیان آن، ممکن است دینداران به شکل دیگری از دینداری روی آورند، اما بی‌تردید، نهاد دین دچار دگرگونی بنیادین می‌شود. «سکولاریسم» و «لائیسیته» پیامدِ تجربه گندیدگی مسیحیت در دو بستر اجتماعی متفاوت در اروپاست.
۱ - حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد عابدی نظر امام خمینی(ره) راجع به کتاب «النجم الثاقب» (حاجی نوری) را بیان کرده است: امام خمینی(ره) [«انوار الاصول»، جلد اول، ص۲۲۴] می‌فرماید کتاب‌های این بزرگوار (نوری) به خواب و خیالات بیشتر شبیه است تا به واقعیت! همه کتاب‌های ایشان به شوخی بیشتر شبیه است تا به جدّ؛ یعنی این‌ها را شوخی حساب کنید؛ خیلی به این حرف‌ها اعتماد نکنید. بعد امام(ره) می فرماید مرحوم حاجی آدم متتبّعی بوده، ولی همه‌اش دنبال حرف‌های عجیب و غریب می‌گشته و چون می‌خواسته عجایب بنویسد، خیلی چیزها نوشته که در دکان هیچ عطاری گیر نمی‌آید! و بعد امام فرمود: چیزهایی نوشت که نزدیک است آسمان خراب و زمین نابود شود.
نظر شما