تحولی انقلابی در درمان ام‌اس با پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز

به گزارش خبرآنلاین و به نقل از سیناپرس، متخصصان انگلیسی می‌گویند که درمان بیماری «مالتیپل اسکلروزیس» یا همان ام‌اس، در آینده نزدیک تغییر خواهد کرد و درمان با سلول‌های بنیادی خون‌ساز، جای درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی را خواهد گرفت.

تحقیقات پیشین حول استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان ام‌اس طی چند سال گذشته نشان از مؤثر بودن این روش داشته است و اکنون نتایج یک تحقیق بین‌المللی و بزرگ‌تر هم با تأیید نتایج تحقیقات قبلی، نشان داده است که روش جدید، پیشرفت بیماری را متوقف و علائم را سبک‌تر می‌کند.

ام‌اس چیست؟

رشته‌های عصبی را می‌توان مثل سیم برق در نظر گرفت. در وسط سیم برق، رشته فلزی نازکی قرار دارد که کار هدایت جریان الکتریکی را انجام می‌دهد و روی آن، پوشش عایق لاستیکی قرار دارد که از رشته رسانای برق محافظت می‌کند.

رشته‌های عصبی، سیگنال‌های الکتریکی را منتقل می‌کنند و روی آن‌ها را لایه‌ای محافظ به نام میلین می‌پوشاند. در بیماری ام‌اس، سیستم ایمنی به دلایل ناشناخته و ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی، به غلاف میلین حمله کرده و آن را تخریب می‌کند.

سیم برقی را تصور کنید که عایقش آسیب دیده و دچار اتصالی شده است. این تخریب علاوه بر اینکه خود عصب را در معرض آسیب قرار می‌دهد، هدایت جریان الکتریکی را در عصب هم مختل می‌کند. این باعث می‌شود اعصاب نخاعی و مغزی که دیگر لایه محافظی ندارند، به تدریج دچار تحلیل و تخریب شوند و معلولیت‌ها و ناتوانی‌های مختلفی به بار بیاورند.

روش درمانی جدید

تابه‌حال برای درمان ام‌اس از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌شد که فقط جلوی فعالیت نابه‌جای سیستم ایمنی را می‌گرفت؛ اما روش جدید که نتایج اولیه آن در نشست سالانه انجمن پیوند مغز استخوان اروپا واقع در لیسبون پرتغال برگزار شد؛ امکان ترمیم نسبی اعصاب را هم فراهم می‌کند.

این تحقیق روی ۱۰۰ بیمار در شیکاگو (آمریکا)، شفیلد (انگلستان)، اپسالا (سوئد) و سائوپائولو (برزیل) انجام شد که همگی مبتلا «اسکلروز چندگانه عودت‌کننده-بهبودیابنده» (RRMS) بودند. در این نوع از ام‌اس، بیماری مدتی عود می‌کند و سپس، مدتی فروکش می‌کند تا اینکه دوباره عود کند.

در این تحقیق بیماران دو گروه شدند، برای یک گروه پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز انجام شد و گروه دیگر با دارو تحت درمان قرار گرفتند. با گذشت یک سال، در بین کسانی که با سلول‌های بنیادی درمان شده بودند بیماری یک نفر عود کرد، درحالی‌که در گروهی که با دارو درمان می‌شدند بیماری ۳۹ نفر عود کرد.

پس از سه سال پیوند سلول بنیادی در درمان سه نفر ناموفق بود (۶ درصد) درحالی‌که درمان دارویی به ۳۰ نفر (۶۰ درصد) جواب نداد. علاوه بر این، آن‌ها که با پیوند سلول بنیادی درمان شده بودند، ناتوانی‌هایشان نیز کاهش یافته بود؛ درحالی‌که در گروه دیگر اوضاع کاملا برعکس بود.

جزئیات درمان با سلول‌های بنیادی

پیش از درمان با سلول بنیادی، ابتدا باید با شیمی‌درمانی سنگین، سیستم ایمنی معیوب بیمار را از کار انداخت. این مرحله معمولا تجربه بسیار ناخوشایندی است. پس از آن، سلول‌های بنیادی را که از خون و مغز استخوان خود بیمار گرفته‌اند، به او تزریق می‌کنند. این سلول‌های بنیادی چون در مراحل اولیه هستند، فاقد آن نقص ایمنی هستند که بیماری را ایجاد می‌کند.

«بزیل شاراک»، استاد نورولوژی در بیمارستان رویال هلامشر می‌گوید: «این‌ها نتایج اولیه است؛ با این حال بهترین نتیجه‌ای است که تابه‌حال در کارآزمایی‌های ام‌اس مشاهده شده است.»

دکتر «سوزان کولهاس»، مدیر تحقیقات انجمن ام‌اس بریتانیا نیز می‌گوید: «پیوند سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCT) به زودی به درمان تثبیت شده و فراگیر ام‌اس در انگلستان تبدیل خواهد شد.»

البته در حال حاضر چنین تخمین زده می‌شود که این روش حدود ۳۰ هزار پوند هزینه دارد و به اندازه درمان قدیمی خرج برمی‌دارد.

۵۴۵۴