نوع جدیدی از غذا را تصور کنید که اگرچه چربی، نمک و شیرینی آن به شدت کاهش یافته است، اما مزه آن به همان خوبی غذای واقعی است. به لطف فناوری نانو، چنین غذاهایی به زودی به واقعیت می‌پیوندند. با این وجود، آینده این غذاها در حال حاضر درگیر مسائل حقوقی است.
از آن‌جایی‌که صاحبان صنایع غذایی می‌ترسند واکنش مصرف‌کنندگان در قبال نانو غذاها، مشابه واکنش آنان در برابر غذاهای اصلاح‌شده ژنتیکی باشد، ما چیز کمی درباره این نوع غذاها شنیده‌ایم. این غذاها می‌توانند سلاحی قدرتمند در جنگ علیه چاقی و سایر مشکلات سلامتی انسان باشد.
اما به جای سر و کله زدن با مردم و سخن گفتن درباره خطرات و مزایای بالقوه چنین غذاهایی، شرکت‌ها نسبت به انتشار جزئیات هیچ علاقه‌ای از خود نشان نمی‌دهند. اگر آنها به این پنهان کاری خود ادامه دهند و انجام هرگونه تحقیقاتی را در این خصوص انکار کنند، واکنش منفی و سرشار از بدگمانی مردم نسبت به نانو غذاها، تنها چیزی است که عاید این صنعت خواهد شد.
واقعیت این است که برای سیستم گوارشی ما نانو چیز تازه‌ای نیست. از روزی که ما به دنیا آمده‌ایم، همواره نانوذرات را مصرف کرده‌ایم. به عنوان مثال پروتئین‌های موجود در شیر، به طور طبیعی ساختارهای خوشه‌ای نانو را شکل می‌دهند. بنابراین دستکاری کردن نانو ساختار غذاها از یک پشتوانه امن و محکم برخوردار است. بخش اعظم دانش شیمی کلاسیک که در صنایع کلوئیدی استفاده می‌شود، شامل تغییر دادن غذاها در مقیاس نانو است.
نانو غذاها گروه وسیعی هستند و ممکن است خطرات بالقوه‌ای داشته باشند. فرایند هضم خوشه‌های پروتئینی با ابعاد نانو در سیستم گوارشی بدن ما، با فرایند گوارشی که طی آن نانوذرات معدنی از دیواره روده عبور می‌کنند و جذب سیستم گردش خون می‌شوند، متفاوت است. توصیف تمام این غذاها تحت عنوان نانو غذاها اگرچه می‌تواند به جذب بودجه‌های تحقیقاتی کمک کند، اما در عین حال تصویر نادرستی از آنها را برای مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند.
روی هم رفته، نام‌گذاری طیفی از محصولات و فناوری‌ها تنها بر اساس اندازه آنها، کار ناپخته و نادرستی است. همان‌طور که استفاده از اصطلاح فناوری سانتی برای مجموعه تولیداتی مانند گلوله، پیچ و مهره، باتری و سایر محصولاتی که بزرگی آنها از مرتبه سانتی‌متر است، کار درستی نیست؛ استفاده از عنوان فناوری نانو برای غذاها چنین وضعیتی دارد.
رفتار نانوذرات می‌تواند متفاوت از رفتار ذرات بزرگ‌تر باشد. اگرچه چنین چیزی یک مزیت برای نانوذرات به شمار می‌رود، اما خطرات بالقوه این ذرات نیز ناشی از همین رفتار متفاوت آنها است که باید به درستی ارزیابی و شناسایی شود. بر اساس گزارش اخیر یک موسسه تحقیقاتی انگلیسی، لازم است در خصوص کسری بودجه شدید تحقیقات مورد نیاز برای شناسایی خطرات نانو مواد، اقدامی جدی انجام شود.
بدون در اختیار بودن چنین اطلاعاتی، مطمئنا مردم از نانوغذاها استقبال نخواهند کرد و شاید به مقابله با آن برخیزند. اگرچه بدگویان همواره وجود خواهند داشت، اما اگر صاحبان صنایع غذایی می‌خواهند از پتانسیل نانو غذاها استفاده شود، باید با این نگرانی‌ها روبه‌رو شوند. لازمه چنین کاری نیز شفافیت و صداقت است.
نیوساینتیست، شماره 2761 - ترجمه: محمود حاج‌زمان
نظر شما