طبیعت‌گردی در جنوب ایران/ همراه با قایقران‌ها کنار یکی از بلندترین آبشارهای ایران

فاطمه علی‌اصغر: اگر بارها و بارها سفر نوروزی به شهرهای شمالی رفته و یا شهرهای مرکزی ایران را زیر پا گذاشتید، زمان رفتن به طبیعت جنوب و جنوب شرقی رسیده است البته اگر بلای خزر را بر سر طبیعت رام نشده و بکر آن نمی آورید. تا امروز از سفر به روستاهای نیکشهر سیستان و بلوچستان گفتیم و دیدار با شقایق های بهبهان و سفر کوتاه تری هم به روستاهای مرکزی از جاده های متفاوت تعریف کردیم؛ حالا پیشنهاد مجتبی گهستونی، فعال میراث فرهنگی و راهنمای گردشگری، دیدار از دزفول خوزستان است؛

دزفول از سمت شمال به استان لرستان و از شرق به مسجدسلیمان و استان چهارمحال بختیاری و از شمال غربی به اندیمشک و از جنوب به شوشتر و اهواز و از سمت غرب به شوش می رسد. بنابراین سفر به دزفول ، می تواند دیدار از دیگر شهرهای تاریخی با طبیعت اعجاب برانگیز اطرافش هم باشد.

با خودرو شخصی یا اتوبوس خودتان را به دزفول برسانید. اگر صبح زود رسیدید، حلیم دزفول را از دست ندهید. در میان بافت تاریخی بچرخید و با معماری منحصر به فرد خانه های این شهر آبی آشنا شوید. می توانید در شهر دزفول اقامت کنید اما ما پیشنهاد می کنیم برای اقامت روستای پامنار را انتخاب کنید و آنجا به سراغ خانواده صنعلی شهی زاده در روستای پامنار بروید. بهترین بخش سفر شما زمانی آغاز می شود که می خواهید راهی کرانه های رودخانه دز شوید.

با کنارستان های کول خرسان

در این سفر یک روز را برای دیدار از کول خرسان قرار دهید. کول خرسان یا اشکفت زرده در کیلومتر 28 جاده شهیون سمت چپ جاده مجاور در روستای بیشه بزان است. اینجا آب دائمی دارد و آبشار، آبچکان، بیشه زار و انواع روییدنی های خاص. دسترسی به کول خرسان از دو مسیر بیشه بزان و از مسیر قلعه شاداب امکان پذیر است. کول خرسان مجموعه ای از دره های عمیق با ارتفاع حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ متر است که دره های قلعه شاداب به آن منتهی و برخی از این دره ها به رودخانه دز راه پیدا می کند. اینجا دره های عمیق دارد و نهرهای آب جاری است. مملو از نیزارها و علفزارها همراه با تک درخت ها و درختچه ها. دامنه شرقی کوه قلعه شاداب مملو از درختان بادام و کنار است که به آن کنارستان می گویند. کنارستان از زیستگاههای مهم پرنده تیهو است.

با بیشه زارهای دیونی و پیربانگو

هرچقدر از دزفول به سمت شمال آن شهر و مناطق کوهستانی بروید زیبایی های آن سرزمین بیشتر می شود. در کیلومتر 47 جاده شهیون دزفول منطقه زیبای دیونی قرار دارد که با رودخانه دائمی، درختان فراوان و بیشه زارهای متعدد به محلی برای تجمع طبیعت گردان تبدیل شده است. منطقه پیر بانگو هم 4 کیلومتر آن سوتر با درختان انبوه و چشمه آب دائمی و منظره های زیبا و طبیعتی بکر منتظر شماست.

با پازن و پلنگ شوی

زمان دیدن روستای شوی فرا رسیده است، روستایی که آبشار آن در شمال غرب دزفول را یکی از بلند ترین آبشارهای ایران می نامند. دسترسی به آن از دو مسیر تله زنگ در شمال اندیمشک و سردشت در دزفول امکان پذیر است. این آبشار از بزرگترین و زیباترین آبشارهای منطقه بختیاری است که در دهستان شوی بخش شهیون در شمال شهرستان دزفول قرار دارد و از جاذبه های گردشگری منطقه بختیاری محسوب می شود. منطقه شوی زیستگاه پازن، پلنگ، خرس و سمندر بوده و پوشیده از درختان بلوط. فراموش نکنید که دیدن آبشار شوی کار چندان راحتی نیست. مسیر ماشین رو ندارد و برای دیدن آن باید از راه آهن یا منطقه کوهستانی بختیاری استفاده کرد.

با دره های توبیرون

دره توبیرون در مسیری به طول ۳۵ تا ۴۰ کیلومتر در شمال دزفول واقع است که دیواره‌های رفیع آن با ارتفاع ۲۰۰ تا ۲۵۰ متر و انبوه درختان انگور، انجیر وحشی، برگ ‌‌های شاووشان، آبشارها و آب ‌ چکان ‌ ها جلوه بسیار زیبا و چشم نوازی به این دره ‌ها داده. این دره حاصل هزاران سال فرسایش آب برگرفته از بارندگی های فصلی درحوضه های بالاتر و سرازیر شدن تند آبها در کوه و تپه است. به نحوی که در فصول خشک عمق زیاد دره مانند یک زهکش عمل کرده و آب سفره های زیر زمینی را جمع کرده و در کف دره جاری می شود و در بعضی قسمتها از دیواره و کف دره آب زلال تراوش می کند.

"تو" در لهجه دزفولی به معنی تب (گرما) و توبیرون به معنای مکانی که گرما را از تن می زداید و گفته می شود که در قدیم برای کاهش آلام و درد بیماری ها از این محل استفاده می شده. البته «توبیرون» به معنای «بی مانند» هم هست و حتی مناطقی از این دره زیبا شکارگاه خوبی برای صیادان بوده. برای عزیمت به این دره ی زیبا باید از مسیر جاده سردشت بروید و حدود ۲۴ کیلومتر طی کنید؛ نرسیده به گردنه تنگسرا سمت چپ وارد جاده فرعی شده و حدود ۶ کیلومتر جاده شنی را طی کنید.

با بناهای تاریخی لیوس

لیوس یکی دیگر از روستاهای گردشگری سردشت دزفول است حالا که در این مسیر هستید دیدن این روستا با سابقه بیش از 700 سال را نباید از دست داد. معماری بناهای این روستا کاملا بومی و سازگار با محیط است. درختان چنار، چشمه آب، و بقایای آسیاب های آبی و مناظر کوه لنکر بسیار دیدنی است. روستای لیوس در 82 کیلومتری جاده شهیون دزفول دامنه کوه لنگر قرار دارد.

با قایقران ها در دریاچه شهیون

پامنار، از روستاهای شاخص گردشگری شمال دزفول در بخش شهیون است. پامنار در 42 کیلومتری شمال دزفول قرار گرفته، در کنار دریاچه سد دز. اگر برای اقامت این روستا را انتخاب کردید بعد از دیدار از شهر دزفول باید راهی اینجا شوید و بعد به دیدار سایر روستاها بروید.

مردم این منطقه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری و قایقرانی می کنند. این روزها مردم بومی دوباره کپوبافی که از هنرهای سنتی این روستاست را نیز زنده کردند. زنان اینجا کپو می بافند و این بهترین سوغاتی و یادگاری از سفر به دزفول است. کپوهایی با نقوش سنتی و کاربردی در زندگی روزمره.اگر گلدان و صندوقچه و زیر قوری و کتری کپوبافی را خریدید، حالا زمان دیدار با دریاچه شهیون فرا رسیده است.

این دریاچه یکى از زیباترین دریاچه‌هاى ایران و جهان در شمال غربی دزفول و پشت ۲ کوه شاداب و تنگوان شکل گرفته که چهره زیبایى به این منطقه داده و جزیره بزرگی وسط دریاچه به وجود آورده. اینجا می توان قایقرانی کرد و همراه با قایقرانان تا آن سوی دز رفت و آواز خواند. می توان اسکی روی آب کرد و اگر حسش باشد ماهیگیری. در این جزیره درختان کنار (سدر) و بادام کوهى، کلخنگ و بید روییده. روباه و خرگوش هم دیده می شود و پرندگان زیبایى چون تیهو، کبک و پرندگان دریایی.

با تاریخ در قلعه شاداب

قلعه شاداب یا قلعه شهی که از بزرگترین قلعه های طبیعی ایران است را می توانید در این روستا ببینید. دیواره های طبیعی آن تا 700 متر ارتفاع دارند. این قلعه ساسانی معروف به دژ انوشبرد یا دژ فراموشی است. با عبور از پل متحرک و چوبی این قلعه طبیعی می توان کیلومترها از طبیعت منطقه را زیر نظر گذراند. در زمان پهلوی اول از این قلعه به عنوان دژ دفاعی در مقابل غارتگران استفاده می شده و حتی تا 30 سال پیش مسکونی بوده است.

اگر همت کردید و تا ارتفاع بالای این قلعه رفتید، از بالا، دره های بسیاری زیر پایتان را می بینید و با اشکفت های عجیبی چون کلاوه، برگه مو، اسفندیاری، چویل سون (متعلق به طایفه تختایی و چمایی)، برگ چوک ( نرکی ها)، برگ فردی (کاید گپ)، گرمحل (پاپی و کاید خورده) و... مواجه می شوید. رازهای این قلعه و اشکفت های آن را می توانید از زبان مردم بومی آن. بشنویدقبرستان قدیمی قلعه شاداب با سنگ های ایستاده و نقوش متفاوت هر کدام قصه ای دارند که ان هم شنیدنی و دیدنی است.

سفر به دزفول یکی از به یادماندنی ترین سفرهای نوروزی شما می شود.

۴۷۴۷