علی پاکزاد: فارغ از مباحث مربوط به تبادلات اتمی که در اخرین توافقات بین دو کشور ایران وبرزیل شکل گرفته است توافقات انجام شده بین دو کشور ایران وبرزیل در زمینه های مختلف تجاری انجام شده است که می تواند دستاوردهای زیادی برای دو کشور به همراه داشته باشد.
براساس آمارهای گمرک ایران تبادلات تجاری ایران و برزیل طی 17 سال گذشته به طور متوسط حدود نیم میلیارد دلار بوده است وبطور کلی بیش از 95 درصد از مبادلات تجاری بین دو کشور شامل محصولاتی بوده است که از برزیل به ایران صادر شده است و بالاترین میزان صادرات صورت گرفته از ایران به برزیل طی این دوره مربوط به سال 87 بوده است است که رقم صادرات ایران به برزیل از مرز 54 میلیون دلار فراتر رفته است.
به این ترتیب متوسط میزان کالاهای غیر نفتی صادر شده از ایران به برزیل طی این دوره 11 میلیون دلار در سال بوده است در حالی که متوسط صادرات برزیل به ایران طی همین دوره معادل 561 میلیون دلار بوده است.
البته با توجه به بعد مسافت وساختار سنتی حاکم بر تجارت خارجی کشور به خوبی می توان درک کرد که چرا صادرات کالاهای ایرانی به این کشور تا به این حد پایین بوده است ولی در مقابل با توجه به حجم بالایی که محصولات غذایی در واردات کشور ایران خود دلایل سهم بالای تجار برزیلی در تراز تجاری دو کشور را به خوبی توضیح می دهد.
ساختار اقتصادی برزیل
برزیل با در اختیار داشتن بخشهای گسترده و توسعهیافته کشاورزی، معدن، تولید، خدمات و نیز نیروی کار، دارای تولید ناخالص داخلی (برابری قدرت خرید) بیش از سایر کشورهای آمریکای لاتین است و این امر برزیل را تبدیل به قدرت اقتصادی منطقه کردهاست. برزیل در حال گسترش حضور خود در بازارهای جهانی است. مهمترین صادرات برزیل را هواپیمای دارای بال ثابت، قهوه، وسایط نقلیه، سویا، سنگ معدن آهن، آب پرتقال، فولاد، منسوجات، کفش، گوشت و تجهیزات برقی تشکیل دادهاست.
بر اساس گزارش صندوق بینالمللی پول و بانک جهانی، برزیل نهمین اقتصاد بزرگ جهان از نظر برابری قدرت خرید و یازدهمین قدرت اقتصادی جهان از نظر نرخ مبادلات بازار است. برزیل دارای اقتصاد متنوع درآمد متوسط است و نیز دارای تنوع از نظر سطح توسعهاست. بیشتر بخش صنعتی این کشور در بخشهای جنوب و جنوب شرقی این کشور تجمع یافتهاست. منطقه شمال شرقی فقیرترین منطقه برزیل است، اما این منطقه نیز در حال جذب سرمایهگذاریهای جدید است.
برزیل دارای پیشرفتهترین بخش صنعتی در آمریکای لاتین است. صنایع برزیل که یک سوم تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص دادهاست، از صنایع خودروسازی تا صنایع فولاد، پتروشیمی، رایانه، هواپیما، و نیز کالاهای مصرفی بادوام را شامل میشود. با توجه به افزایش ثبات اقتصادی که ماحصل اجرای طرح رئال است، بخشهای تجاری برزیل و نیز واحدهای تجاری چند ملیتی سرمایهگذاری گستردهای در تجهیزات و فناوری جدید کردهاند، که بخش عمده آن از شرکتهای آمریکای شمالی خریداری شدهاست. پتروبراس بزرگترین شرکت نفتی برزیل است.
برزیل دارای صنعت گسترده و پیچیده خدمات نیز هست. در اوایل دهه ۱۹۹۰، بخش بانکداری ۱۶ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص داد. صنایع خدمات مالی برزیل گرچه با تحول عمدهای روبرو شدهاست، اما این صنعت محصولات متنوعی در اختیار واحدهای تجاری محلی قرار داده و در حال جذب شرکتهای جدید بسیاری از جمله شرکتهای مالی ایالات متحده آمریکاست. بورس اوراق بهادار سائوپائولو و ریودو ژانیرو در حال ادغام هستند.
(برای دیدن جدول در ابعاد بزرگتر بر روی آن کلیک کنید)
فقر گسترده در اقتصادی بزرگ
البته به رغم اقتصاد بزرگ هنوز بخش عمده ای از جمعیت نزدیک به 190 میلون نفری برزیل در فقر کامل به سر برده و گرسنگی از جمله معضلات بسیاری از برزیلی ها به شمار میرود و به رغم رشد اقتصادی و ثبات نسبی که دولت برزیل توانسته است طی سالهای اخیر به ان دست پیدا کند ولی هنوز نتوانسته است بر مشکل فقر فائق بیاید این در حالی است که برزیل خود یکی از بزرگترین صادر کنندگان موادغذایی در جهان است.
سایت الف در گزارشی با تشریح وضعیت نابرابری های اقتصادی در برزیل و برنامه های اجرا شده برای مبارهز با گرسنگی در این کشور می نویسد: لولا داسیلوا پس از انتخابات سال 2003، طرحی بلند پروازانه برای پایان گرسنگی در میان فقرا در برزیل تدوین کرد.تحت طرح لولا داسیلوا علاوه بر مقابله با گرسنگی، اقدامات جدی برای بهبود اوضاع امور آموزش، بهداشت عمومی و بنیان خانواده در برزیل انجام شد.
از سال 2003 شمار فقرا در برزیل - آنهایی که با کمتر از یک دلار درآمد در روز زندگی می کردند - از 15.4 میلیون نفر (21 درصد) به 11.3 میلیون نفر در سال 2008 کاهش یافت.لولا داسیلوا امیدوار است که تا سال 2010 هر خانواده برزیلی توانایی تامین سه وعده غذا در روز را داشته باشند.
کارشناسان عوامل متعددی را در موفقیت برزیل در کاهش فقر و بی عدالتی سهیم می دانند که از آن جمله می توان به اصلاحات اقتصادی بنیادین در دهه 90 تحت رهبری فرناندو هنریکه کاردوسور رئیس جمهور اسبق برزیل، رشد اقتصادی برزیل در سالهای اخیر و سیاستهای جامع و هماهنگ برای توسعه امور اجتماعی اشاره کرد.
کارشناسان بر این باورند که برنامه های امور توسعه اجتماعی در برزیل با ساختاری منسجم و اهدافی تعیین شده، مدیریتی خوب و حمایت قاطعانه دولت و موسسات غیردولتی به ثمر نشسته است. همچنین رهبری لولا داسیلوا در این مسیر نیز سرنوشت ساز و حیاتی بوده است.
برزیل نشان داده که با اتخاذ سیاستهای مدبرانه ومنسجم و یک نگرش متعادل به امور رشد و توسعه می توان چالشهای اجتماعی- اقتصادی را در کشورهای در حال توسعه حل و فصل کرد. این در حالی است که در این مسیر اصلاحات بنیادین اقتصادی - اجتماعی یکی از اصول اولیه به حساب می آید.
با توجه به این مسائل بایددر نظر داشت زمانی که دولت افزایش تراز تجاری کشور را تا مرز 10 میلیارد دلار هدف گذاری کرده است باید برای تجار ایرانی زمینه ای را فراهم کند که حاضر به حضور در بازاری تا به این حد دور باشند و البته با توجه به آنکه جامعه برزیل به رغم اقتصاد درخشانش جامعه فقیری محسوب می شود سبد کالایی که می تواند از سوی ایران در این بازار عرضه شود باید بر مبنای قیمت تمام شده پایین شکل بگیرد انهم در اقتصادی که با توجه به نزیکی به چین می تواند هر نوع کالایی را بسیار ارزان تر از محصولات ایرانی از این کشور وارد کند.
البته هزینه حمل نیز از دغدغه های بسیار مهمی برای تجار ایرانی در این بازار محسوب می شود و شاید گذشته از حساسیتهای خاصی که دولت به دنبال افزایش حجم این تبادلات است تجار بخش خصوصی نتوانند به این عرصه وارد شده و تجارت بین دو کشور محدود به تبادلات دولتی شود.
نظر شما