نامش هم نشانه یک بیماری است و هم نشانه اندوه و غمی که روی سینه بسیاری از آدمها سنگینی می کند. طوری که اکنون دیگر مسئولان هم از بالا بودن شمار افراد افسرده در استان و کشور سخن به میان میآورند. دیگر معنای این افسردگی صرفا غمگین و اندوهگین بودن نیست. معنایش را شاید آمارها بهتر توضیح دهند که تنها به یکی از آنها بسنده می کنیم؛ اینکه بهزیستی می گوید از نمونه گیری 2 هزار نفری که از کودکان در فارس داشته است، 8 درصد آنان به افسردگی مبتلا بوده اند.
وضع افسردگی در فارس
فرد جوان و سالم و بالغ هم باشد، با افسردگی نمی تواند بسازد و کنار بیاید؛ چه رسد به اینکه کودک باشد. آن طور که محمود رضا عرب معاون پیشگیری بهزیستی فارس دراین باره می گوید، ایران یکی از کشور های غمگین دنیا برشمرده شده و طبق تحقیقاتی که در سال 88 صورت گرفت در سراسر کشور حدود 22-24 درصد مردم از اختلالات روانی رنج می برند.
عرب ادامه می دهد: طرح غربالگری اضطراب و افسردگی در کودکان از پارسال در 4 شهرستان فارس انجام شده که در میان 2 هزار کودک که در سال گذشته غربال شده اند حدود 8 درصد این کودکان دچار اختلال اضطراب و افسردگی هستند.
وی بیان می کند: از عوامل افسردگی که بسیار شایع شده چند مورد است از جمله ارثی و ژنتیکی و بحث بعدی عوامل محیطی و... است، مورد اول که معمولا به روی آن انگشت می گذاریم بحث عامل ژنتیکی است و ممکن است در یک خانواده عوامل ژنتیکی و ارثی به افسردگی و اضطراب در فرد بینجامد. وی ادامه میدهد: بحث بعدی این است که فرد درصورت دست نیافتن به خواسته ها و آرزوهایی که داشته وبه آنها نرسیده است دچارسر خوردگی می شود و این مسئله در نهایت منجر به افسردگی در فرد می شود. او می افزاید: حجم بسیاری از مراجعه کنندگان شخصی من به عنوان روانشناس بالینی از اضطراب و افسردگی رنج میبرند. عرب مورد بعدی را بحث درماندگی آموخته شده میشناسد و می گوید: گروهی از افراد هر چه تلاش می کنند نتیجه نمی گیرند و خود به خود دچار افسردگی می شوند و افزون بر این بحث خود درمانی مطرح است وی می گوید: متاسفانه برخی خود درمانی هایی که به وسیله فرد انجام می شود و تصور میکنند نتیجه دارد اما نتیجهبخش نخواهد بود وعوارض این داروها به افسردگی فرد میانجامد. عرب به آسیب های اجتماعی که از عوامل محیطی هستند و به شیوع افسردگی دامن می زنند اشاره می کند و میگوید: از جمله این آسیب ها بحث اعتیاد است گاهی اعتیاد علت و گاهی معلول افسردگی است، این بدان معنی است که ممکن است برخی افراد از افسردگی به سمت اعتیاد روی بیاورند و در برخی موارد اعتیاد فرد را افسرده میکند.
وی اضافه می کند: عامل دیگری که این روزها بسیار شایع شده بحث افسردگی پس از زایمان است، این بيمار ممکن است پس از مدتی درمان شود اما در مجموع فرد باید در زمان مناسب به روانشناس بالینی و مشاوران مراجعه کند.
وی اضافه می کند: عوامل محیطی وآسیب هایي که پیرامون فرد رخ می دهد و فشارهای اقتصادی و کاری و... به افسردگی در فرد دامن می زند.
به باور عرب بهترین درمان افسردگی مسئله درمان غیردارویی در کنار درمان دارویی است. مردم برای ارتقای سلامت و بهداشت لازم است که همان اندازه که به بهداشت جسم اهمیت ميدهند به بهداشت روان هم اهمیت داده و پیشگیری را مقدم بر درمان قرار دهند.
او می گوید: مردم برای پیشگیری از بروز هر نوع اختلال و بیماری مراجعه کنند و نه تنها در زمان بیماری و برای درمان، این در حالی است که اکنون در فارس ما شاهد این مسئله هستیم که مراجعه کنندگان به دنبال پیشگیری هستند و از مشاوران و روانشناسان راه های مبتلا نشدن را می خواهند و به دنبال پیشگیری هستند تا درمان ، و این فرهنگ در استان فارس به خوبی جای خودر ا باز کرده است.
وی میگوید: مردم در گذشته حتی از مراجعه به مشاور و روانشناس بیم داشتند اما اکنون شاهد تحول بسیار بزرگی میان مردم فارس هستیم افرادی که برای پیشگیری و برنامه ریزی صحیح زندگی سالم و به دنبال راه پیشگیری ازهر نوع مشکلی هستند از بارداری و ازدواج گرفته تا تربیتی و تحصیلی و شغلی.
طیف بالا و پایین
به باور دکتر محمد علی گودرزی، استاد روان شناسی بالینی دانشگاه شیراز حالات خلقی انسان از طیف پایین تا بالا امتداد دارد، وی می گوید: دستگاه های جسمی و روانی انسان زمانی بهترین کارآیی را نشان می دهندکه خلق فرد در یک حالت تعادل قرار داشته باشد. این بدان معنی است که فرد نه خیلی شاد باشد و نه افسرده.
وی اضافه می کند: افسردگی نشانه کند شدن کارآیی دستگاه روانی انسان است و با علائم جسمی مانند کاهش اشتها، به هم خوردن تعادل خواب و کاهش لذت مشخص می شود. او می گوید: بارزترین علامت افسردگی لذت نبردن از زندگی و از دست دادن قسمت عمده علاقه به زندگی است. گودرزی بیان می کند: شیوع افسردگی در کودکان و نوجوانان در ایران بین 8 تا 13 درصد برآورد شده است.
این استاد دانشگاه شیراز بیان می کند: علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان ممکن است شامل طیف وسیعی از رفتارها مانند افت تحصیلی، بی میلی به ادامه تحصیل، گوشه گیری و انزوا، بی قراری و ناآرامی، افکار خودکشی و روی آوردن به مواد مخدر و... باشد.
به اعتقاد این روانشناس مهم ترین علل افسردگی در بین کودکان و نوجوانان وجود تعارض های خانوادگی، تعارضهای هویتی و اشکال در ارتباطات بین فردی می باشد.
او می گوید: در سالهای اخیر که در جامعه ایران طلاق افزایش یافته است به نظر میرسد شیوع افسردگی و در مواردی میزان خودکشی یا میل به خودکشی در کودکان و نوجوانان افزایش یافته است. وی به عنوان درمان این اختلال این چنین بیان می کند: اقدام به موقع والدین و حل تعارض های خانوادگی، هویتی و بین فردی با کمک گرفتن از متخصصان روانشناسی اولویت اول درمان است.
او می افزاید: والدین باید توجه داشته باشند که در درجه اول اقدام به رفع تعارض های خانوادگی، هویتی و بین فردی فرزندان خود نمایند و در اولین برخورد با علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان خود به روش های دارو درمانی متوسل نشوند.
گودرزی می گوید: در کشور انگلستان، برای این مشکل در صورتی به کودکان دارو داده می شود که روشهای روان درمانی، رفتار درمانی و روشهای نرم تر قبلا مورد آزمون قرار گرفته باشند.
دکتر ساره بهزادی پور عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز نیز می گوید: افسردگی یکی از رایج ترین اختلال های روانپزشکی است که نرخ شیوع آن در سال های اخیر به سرعت رو به افزایش است. او اضافه می کند: علایم عمده افسردگی در دوران بزرگسالی شامل غمگینی، نداشتن فعالیت، دشواری در تمرکز، افزایش یا کاهش قابل توجه اشتها و زمان خواب، احساس ناامیدی و... است. وی می افزاید: در اختلالهای روانپزشکی نباید به دنبال علت شروع اختلال بود زیرا معمولا مجموعه ا ی از عوامل مانند عوامل زیستی، اجتماعی، روانشناختی و خانوادگی در شروع، ادامه و درمان اختلالها تاثیر گذار می باشد. به باور بهزادی پور، یکی از نکته های مهم در تشخیص افسردگی که باید مورد توجه قرارگیرد این است که افسردگی در کودکان و سالمندان به دلیل این که علائم متفاوت از علائم افسردگی در دوران بزرگسالی است، ممکن است مورد توجه قرار نگیرد.
او می گوید: تخمین در مورد شیوع افسردگی درمیان کودکان و نوجوانان خیلی متنوع است. اما مطالعات بسیار حاکی از آن است که شیوع افسردگی در دوران کودکی از دوران بزرگسالی کمتر است.
در نوجوانان نرخ افسردگی به یکباره بالا می رود و افسردگی در نوجوانان مانند بزرگسالان است. پیش از دوران بلوغ نرخ افسردگی در دو جنس یکسان است. وی ادامه می دهد: اما پس از بلوغ نرخ افسردگی در دختران بسیار بالاتر است و تاحدی معمولا افسردگی یک اختلال زنانه به حساب می آید.
۴۶
نظر شما