الناز محمدی: در روزهای گذشته اطلاعات جدیدتری از دستاندرکاران سایتهای غیراخلاقی فارسیزبان در رسانهها منتشر شد، اما آنچه در جزئیات این گزارشها جلب توجه میکند، آمارهایی است که از استقبال فوقالعاده مخاطبان فارسیزبان از این سایتها حکایت میکند. طبق گزارش وبسایت گرداب، وابسته به مرکز بررسی جرائم سازمان یافته که سایت رسمی گروه برخوردکننده با سایتهای مستهجن فارسیزبان (زیر نظر حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران) است، تنها در یک نمونه، یکی از این شبکههای غیراخلاقی بیش از 300هزار کاربر ثبت نام شده و تعداد بسیار زیادی کاربر ثبت نام نشده جذب کرده است. همچنین کلیپهای مستهجن روی این سایت، بهرغم فیلتر بودن سایت، حدود 3 میلیون و 500 هزار بار دانلود شدهاند و سایت اصلی این شبکه روزانه به طور متوسط 25هزار نفر بازدیدکننده داشته است.
با این اوصاف، این سؤال مطرح میشود که چرا این سایتها از حجم بالایی از مخاطبان برخوردار بودهاند؟ و آیا اگر بصورت ریشهای با زمینههای جذب مخاطبان اینترنت به این سایتها پرداخته نشود، امکان رشد مجدد آنها وجود ندارد؟
ارزان، آسان و دردسترس
علیرضا شیرازی، مدیر سایت «بلاگفا» با بیان اینکه در همه کشورها مسائلی اینچنینی وجود دارد، میگوید: «اگر به آمار سایتهای مربوط به مسائل جنسی دیگر کشورها مراجعه کنیم متوجه میشویم که در این کشورها نیز سایتهای زیادی در این رابطه فعالیت میکنند ولی از سوی دیگر باید گفت در این کشورها از یک طرف محدودیتهایی که در این مورد در کشور ما وجود دارد موضوعیتی ندارد و از سوی دیگر کسانی که خواهان این مسائل هستند از چندین راه مانند رسانههای دیگر و مجلات میتوانند به آن دست بیایند و بنابراین از این نظر شاهد ترافیک اینچنینی که در ایران در اینترنت وجود دارد، نیستیم.»
شیرازی دو دلیل را برای استقبال زیاد کاربران از سایتهای مستهجن نام میبرد: «هم انتشار محتوا، عکس و. . . در اینترنت آسان و کم هزینه است و هم دسترسی به آن، نبودن زمینههای رسمی انتشار اینگونه مسائل هم به این موضوع کمک میکند که اینترنت به عنوان اولین و آخرین وسیله برای انتشار و البته استفاده از محتواهای پورنو باشد.»
اما دکتر مصطفی پودراتچی، جامعه شناس و عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی عوامل دیگری را نیز در این قضیه دخیل میداند: «این به عنوان یک مسئله شناخته شده است که هر تکنولوژیای که وارد ایران میشود، فرهنگش همراه با آن نمیآید، مثال این قضیه نیز تلفن همراه و ماهواره است، در مورد اینترنت نیز وضع به همین صورت است که البته عوامل بسیاری در به وجود آوردنش سهیم هستند. آموزش درست استفاده از اینترنت وحتی کامپیوتر هیچ جایی در نظام آموزشی کشور ما ندارد و این مسئله در کنار ندادن هیچگونه آموزش مسائل جنسی در مدارس عامل بزرگی در به وجود آوردن انحرافات جنسی است که درصد بسیاری از آنها به خاطر همین وجود نداشتن آگاهی و آموزش درست در این مسائل است، بنابراین آموزش درست این مسائل و البته منطبق با فرهنگ کشورمان بسیار ضروری به نظر میرسد.»
باوجود اینکه در ایران فیلترینگ گستردهای در مورد سایتهای مستهجن و هرزهنگاری وجود دارد، اما طبق آماری که حدود یک سال پیش از سوی گوگل اعلام شد، کاربران ایرانی رتبه اول را در جستوجوی کلمه «سکس» از آن خود کردهاند. محمد جواد شکوری مدیر سایت کلوب، با اشاره به این موضوع در این باره میگوید: «این آمار نشان از یک بازتاب رفتار فردی در حیطه فضای مجازی است و عوامل بسیاری را برای آن باید جستوجوکرد. امروزه در ایران در میان بسیاری از کاربران اینترنت تبدیل به سیاهچالهای از جذابیت شده است و بسیاری هر کاری دلشان میخواهد در آن میکنند که شاید دلیل بزرگ آن وجود نداشتن آموزش جنسی درست در مدارس و نهادهای آموزشی ما باشد.»
«مضلین» دستگیر میشوند و مسئلهای که به جا میماند
در پی دستگیر شدن عوامل و گردانندگان سایتهای معروف مستهجن ایرانی، و پخش شدن برنامه شوک در این برنامه، سه اطلاعیه در این مورد منتشر شده است. در اطلاعیه سوم که از سوی مرکز بررسی جرائم سازمان یافته و دایره جرائم سایبری انتشار یافته است، آمده است: «شبکههایی که نمونهای از فعالیتهای آنان ارائه گردید بر خلاف جوسازیهای صورت گرفته، هیچگونه سایت اطلاعرسانی و خبری و یا فعالیت سیاسی مشخص نداشته بلکه سایتهای غیراخلاقی و ضددینی را مدیریت مینمودند و در این راستا اهداف ضدامنیتی خود را دنبال کردهاند که ماهیت و محتوای آن برای همگان در اینترنت روشن است.
بررسی فعالیت چند ساله شبکههای مذکور بیانگر این موضوع است که عوامل اصلی و مدیران سایتهای مذکور تعمداً با هدف تخریب فرهنگ و ارزشهای انسانی و الهی حتی از توهین و تمسخر دین اسلام و سایر ادیان الهی نیز ابا نکرده و از هر شیوه و حربهای در این راستا نهایت استفاده را نمودهاند، گرچه تعداد زیادی از مدیران فنی و محتوایی و اعضای فعال اینگونه سایتها از اهداف اصلی سرشبکههای این سایتها مطلع نبودند اما به انحای مختلف و با انگیزههای مادی جذب به همکاری گردیدند.» اما مسئلهای که بررسی آن ضروری به نظر میرسد این است که آیا تنها با برخورد انتظامی میتوان امیدوار بود معضلات اجتماعی برطرف شوند؟ و از سوی دیگر، پخش برنامههایی تبلیغی که تنها ظاهری خطرناک و قبیح از اینترنت ارائه میکند، میتواند سودمند باشد؟
پودراتچی، جامعه شناس در این باره میگوید: «اینترنت مانند یک تیغ جراحی است که هم میشود با آن به خیابان رفت و مردم را کشت وهم میتوان ازآن برای درمان بیماران استفاده کرد. این مسئله درست نیست که ما بیاییم و فقط کاربردهای نادرست آن را در یک برنامه پرمخاطب که برایش تبلیغات بسیاری شده است، مطرح کنیم. از سوی دیگر در کنار آموزش درست و اطلاعرسانی در مورد کاربردهای فراوان اینترنت، قوانین بازدارندهای نیز در مورد برخورد با افراد سوءاستفادهگر باید وجود داشته باشد.»
البته از سوی دیگر به گفته کارشناسان، باید برنامههایی در راستای ارائه تصویری درست از نقاط منفی و مثبت اینترنت ساخته شود و به پدران و مادران راه مراقبت از کودکان در فضای اینترنت نیز آموزش داده شود. این اقدامات البته به معنای آزاد گذاشتن فضای اینترنت نیست. همچنانکه علیرضا شیرازی مدیر سایت بلاگفا نیز با برخورد با گردانندگان این سایتها موافق است: «هرچند من با این قضیه موافقم ولی در مقابل باید بگویم که بررسی انگیزه این افراد از به وجود آوردن چنین سایتهایی و زمینههای استقبال مخاطبان از آن، ضروری به نظر میرسد.»
نظر شما