چهار ماه پس از پایان ماموریت مریخ‌نشین فینیکس، 22 نفر از اعضای گروه تحقیقاتی فینیکس شواهدی را از وجود آب مایع در محل فرود این فضاپیما بدست آورده‌اند. این شواهد، علاوه بر کشفیات فینیکس در دوره ماموریتش روی سیاره سرخ است که طی آن، لایه‌های یخ آب در عمق بسیار کمی از سطح این سیاره پیدا شد.
چهل سال است که فضاپیماهای فراوانی از زمین برای یافتن حیات در سیاره سرخ ماموریت یافته‌اند. دانشمندان بسیار تلاش کرده‌اند تا شواهدی از وجود آب مایع را بر سطح این سیاره بدست آورند، اما تا دهه اخیر به موفقیتی دست نیافته بودند. طی پنج سال گذشته، مریخ‌نوردهای اسپریت و آپورتونیتی به همراه مریخ‌گردهایی چون نقشه‌بردار سراسری مریخ، اودیسه مریخ، مارس اکسپرس و مدارگرد شناسایی مریخ، توانسته‌اند شواهدی از جریان داشتن آب مایع تا 2 میلیارد سال پیش بدست آورند.
فینیکس نیز که خرداد ماه گذشته در نزدیکی قطب شمال مریخ فرود آمد، توانست لایه‌های یخ‌زده آب را آشکار کند و با اندازه‌گیری میزان نمک موجود در سطح، نشان دهد که خاک مریخ برای کاشت سبزیجات مناسب است. اما تا جایی که علم امروز توانسته مشخص کند، حیات می‌تواند در آب‌های نمک‌دار یافت‌شده در مریخ پدیدار شود، اما نمی‌تواند در یخ‌های سختی که در سرمای 80 درجه زیر صفر نواحی قطبی مریخ تشکیل می‌شوند، دوام بیاورد.
اما کارشناسان برنامه فینیکس در دانشگاه آریزونا توانسته‌اند در فرصت 4 ماهه پس‌از پایان ماموریت فینیکس، داده‌های ارسالی را به دقت تحلیل کنند و شواهدی به‌اندازه کافی قانع‌کننده از وجود آب مایع را در نواحی مختلف این سیاره بدست آورند. این گزارش رسما در چهلمین کنفرانس علوم سیاره‌ای و ماه که 3 فروردین / 23 مارس آینده در هوستون برگزار می‌شود، ارایه خواهد شد.
آن‌چه 22 دانشمند گروه علمی فینیکس را به انتشار این مقاله قانع کرده، خرده‌هایی از مواد مریخ در اطراف پایه‌های فینیکس است که طی چند تصویر متوالی، حرکت کرده و به هم پیوسته‌اند. بنابراین می‌توان به قطعیت گفت که آب نمک‌دار مایع در اطراف محل فرود فینیکس وجود دارد و این، قطعا برای جستجوگران حیات در سیاره سرخ، خبر بسیار خوبی است. البته به این نکته باید اشاره کرد که این کشف، دلیل قطعی وجود حیات در سطح مریخ نیست، چراکه این آب نه به اندازه کافی نمک دارد و نه برای مدتی طولانی جریان می‌یابد.
این یافته هم‌چنین پدیده‌های فرسایشی جدیدی را که مدارگرد شناسایی مریخ تصویربرداری کرده، توضیح می‌دهد. دانشمندان تا پیش‌از این، باور داشتند که تمام نشانه‌های مرتبط با جاری‌شدن آب در سطح مریخ مربوط به میلیاردها سال پیش است، همان وقتی که مریخ به اندازه کافی گرم و جوش آن‌قدر غلیظ بود تا آب مایع در سطح این سیاره جاری شود. اما تصاویر ارسالی مدارگرد شناسایی مریخ، اثبات کرد برخی از این پدیده‌های فرسایشی نمی‌توانند چند میلیارد سال عمر داشته باشد.
اما آب مایع چطور می‌تواند در سطح مریخ وجود داشته باشد؟ از قرار معلوم، مولکول‌های آب موجود در جو مریخ، به‌شکل لایه‌ای نازک از آب روی سطح مریخ چگالیده می‌شود. اما برای آن‌که یخ نزند، دمای انجماد آن باید بسیار پایین باشد. این کار را ترکیبات نمک پرکلرات موجود در خاک مریخ انجام می‌دهد، همان‌طور که در زمستان‌ها برای آب‌شدن نواحی یخ‌زده روی آنها نمک می‌پاشند.
این کشف، آینده ماموریت‌های ارسالی به مریخ را کاملا تحت تاثیر قرار خواهد داد. اولین ماموریت بعدی به مقصد مریخ در سال 1390 / 2011 پرتاب خواهد شد. این ماموریت، آزمایشگاه علمی مریخ نام دارد و روبات هوشمند بزرگی است که همانند اسپریت و آپورتونیتی، در سطح مریخ حرکت خواهد کرد و آزمایش‌های متنوع و گسترده‌ای را روی آن انجام خواهد داد.
نظر شما