نشت نگران‌کننده متان از قطب شمال

ابوالفضل کریمی: مطالعات یک تیم تحقیقاتی بین‌المللی نشان داده است که مقادیر بسیار زیادی از گاز متان از بخش‌هایی از کف دریای فلات قطبی شرق سیبری آزاد شده و در حال انتشار در جو زمین است.

به گزارش پاپ‌ساینس؛ متان، گازی گلخانه‌ای است و میلیون‌ها سال است که دخایر عظیمی از آن، به صورت منجمد در زیر رسوبات و یخ‌های دائمی (یا پرمافراست، خاک یخ زده‌ای که برای چندین سال در دمای زیر صفر درجه سانتی‌گراد باقی مانده باشد) فلات‌های قاره‌ای قطب شمال حبس شده است. قبلا تصور می‌شد که پرمافراست می‌تواند به عنوان یک مانع متراکم و ضد نشت عمل کرده و گاز متان را در درون خود نگاه دارد؛ اما بالا رفتن دمای هوای قطب، باعث آب شدن تدریجی این لایه شده است.

این اتفاق نه تنها باعث حل شدن گاز متان در آب شده، بلکه قسمتی از آن را نیز در جو زمین رها می‌کند. محققان معتقدند حتی آزاد شدن بخشی از متان ذخیره شده در این فلات می‌تواند منجر به گرم شدن ناگهانی هوای کره زمین شود.

فلات قطبی شرق سیبری بیش از 2 میلیون کیلومتر مربع از اقیانوس قطب شمال را پوشانده است. حتی قبل از این که این تحقیق جدید انجام شود، این منطقه به عنوان منبع عظیمی از گاز متان شناخته شده بود. سالانه 7 تراگرم گاز متان از این منطقه در فضا منتشر می‌شود که تقریبا معادل 1.1 میلیون تن گاز است.

تحقیقات قبلی در سیبری روی متان خارج شده از پرمافراست روی خشکی متمرکز بود، اما مطالعه جدید مرزهای خود را از کنار دریا به داخل آن گسترش داده است. در بین سال‌های 2003 تا 2008 / 1382 تا 1387، این تیم تحقیقاتی هر سال به سفرهایی مطالعاتی اعزام می‌شدند تا از آب دریا در اعماق مختلف نمونه‌برداری کنند. آن‌ها در طی این تحقیقات متوجه شدند بیش از 80 درصد آب‌های عمیق و بیش از نیمی ازآب‌های سطحی تا 8 برابر آب طبیعی دریا در خود متان دارند.

مقادیر زیادی از گاز متان منجمد در این منطقه ذخیره شده و از آن‌جاکه فلات قطبی شرق سیبری بسیار کم‌عمق است، گاز متان آزاد شده قبل از رسیدن به سطح آب فرصت کافی برای سوختن و تبدیل شدن به دی‌اکسید کربن را ندارد؛ به عبارت دیگر، مقادیر بیش‌تری از گاز متان در اتمسفر پخش خواهد شد. بر اساس تحقیقاتی که ناتالیا شاخووا انجام داده، حجم گاز متانی که در حال حاضر از فلات قطبی شرق سیبری به اتمسفر نشت پیدا می‌کند برابر با مجموع متانی است که از تمام اقیانوس‌های زمین آزاد می شود.

آزاد شدن گاز متان یکی از مهم‌ترین تاثیرات تغییرات آب‌وهوایی است که در نتیجه گرم شدن منطقه قطبی روی داده است. این عامل در نهایت روی آب‌وهوای کل سیاره زمین تاثیر خواهد گذاشت.