ارزیابی خبرِ الدیار؛ پیامد حوادث فاجعه بار مکه به نفع کدام شاهزاده خواهد بود؟

محمدرضا نوروزپور: درگیری میان شاهزادگان سعودی بر سر قدرت پس از مرگ عبدالله ، موضوعی نیست که فرزندان و نوادگان عبدالعزیز قادر به پنهان ساختن آن باشند.

خبری که دیروز در وب سایت لبنانی الدیار منتشر و در آن مقصر اصلی این حادثه محمدبن سلمان پسر پادشاه عربستان معرفی شد [پسر پادشاه عربستان عامل اصلی حادثه منا بود؟] و از قضا بازتاب زیادی در ایران و کشورهای منطقه داشت روزنه تازه ای به بحث درگیری های داخلی این کشور بر سر قدرت باز می کند. 

پادشاه شدن ملک سلمان پس از مرگ عبدالله، درحالیکه از بیماری آلزایمر رنج می برد و کنار زده شدن رقبای جدی دیگر مانند شاهزاده مقرن ولیعهد سابق سعودی و اعطای اختیارات و قدرت بی حد و حصر به محمد بن سلمان فرزند پادشاه، جانشین ولیعهد کشور و وزیر دفاع، همگی زمینه های لازم برای آغاز یک نوع رقابت زیر پوستی و پنهان میان شاهزادگان را فراهم ساخت.


خاندان سلمان که در قدرت هستند از هر فرصتی برای تضعیف و از میدان به در کردن رقبای خود بهره برده اند خصوصا اینکه محتمل است برخی از آنها مانند محمدبن نایف ولیعهد کنونی پادشاه و حاکم مکه، از حمایت کشورهای قدرتمند غربی از جمله آمریکا نیز برخوردار باشند.

از سوی دیگر کنار زده شدگان از قدرت و مدعیانی که باور دارند امر حکومت و پادشاهی را بهتر از خاندان سلمان می دانند و به این امر اولی تر بوده اند نیز به نوبه خود از هیچ تلاشی در همین راستا مضایقه نمی کنند. یکی از این افراد محمدبن نایف است که خود را در جایگاه پادشاهی عربستان می داند و هم اکنون ولیعهد عربستان است و شدیدا به حمایت دموکرات های امریکایی برای رسیدن به این جایگاه دل خوش کرده است.

از این رو یکی از اصلی ترین درگیری ها، میان خاندان سلمان و خاندان نایف و در واقع میان دو محمد است. یکی پسر نایف بن عبدالعزیز و دیگری پسر سلمان بن عبدالعزیز، آن یکی محمد بن نایف، ولیعهد عربستان ، امیر مکه و مسئول حج و دیگری محمد بن سلمان جانشین ولیعهد عربستان و وزیر دفاع این کشور.


محمد بن سلمان علاقمند است که خود ولیعهد پدر باشد تا اینکه جانشین ولیعهد او خصوصا اینکه عملا با وضعیت بیماری پادشاه، ولیعهد، عملا پادشاه کشور خواهد بود. از این رو محمد بن سلمان اختلاف و رقابت شدیدی با محمد بن نایف بر سر ولیعهدی دارد و بی میل نیست که با بی کفایت نشان دادن او سمت ولیعهدی را از وی گرفته و خود جانشین پدر شود.

برهمین اساس حوادث دردناک مسجدالحرام و منا که منجر به کشته شدن بیش از هزار نفر از حجاج بیت الله الحرام از جمله حجاج عزیز ایرانی شد، سوای از اینکه رسوایی بزرگی برای دولت سعودی در صحنه بین المللی و در میان کشورهای اسلامی به بار می آورد، به شدت موقعیت محمدبن نایف را در معرض خطر قرار داده و حتی ممکن است به خلع او از مقام امیرالحاجی و امارات مکه و حتی تزلزل موقعیت ولیعهدی او شود.

با توجه به مهیا بودن بسترهای رقابتی شدید میان این دو شاهزاده برای رسیدن به جایگاه پادشاهی، این احتمال که حوادث تلخ روی داده در این دور از مناسک حج توطئه ای از سوی محمد بن سلمان، برای بی اعتبار کردن و بی کفایت نشان دادن محمد بن نایف باشد، قوت می گیرد. خصوصا اینکه در چندماه گذشته شایعات و اخباری چه در عربستان و چه در آمریکا نقل شده است که پادشاه ، قصد دارد پس از برگزاری مناسک حج از سمت خود کناره گیری کرده و رسما پسرش محمد بن سلمان را جانشین خود کند اما مانع اصلی در محقق شدن این امر طرفداران بن نایف در داخل و طرفداران او در خارج و خصوصا در آمریکا هستند.

اما با رخدادهای فاجعه بار و دردناکی که همگی در حوزه نفوذ و مسئولیت محمدبن نایف رخ داده است، دیگر مجالی برای عرض اندام و دفاع از او باقی نمی ماند و لاجرم یکی از تبعات این حوادث ،حذف و یا تضعیف شدید رقیب اصلی بن سلمان برای دست یابی به تاج پادشاهی خواهد بود. 

و اما  خبری که توسط وب سایت الدیار لبنان درباره مقصر جلوه دادن محمد بن سلمان پسر پادشاه سعودی در حادثه ناگوار منا منتشر شد، می تواند اقدامی از سوی محمدبن نایف برای خنثی کردن توطئه رقیب تلقی شود. 
این سایت که گفته می شود به یک شاهزاده سعودی ناراضی تعلق دارد همچنین از صدور حکم اعدام از سوی پادشاه برای 28 مسئول خاطی خبر داده است که می تواند تعریضی زیرکانه به نقشه بن سلمان داشته باشد مبنی براینکه او قصد دارد به اسم مجازات خاطیان، در واقع بدون تحریک افکار عمومی، مخالفان و رقبای جدی خود در راه رسیدن به پادشاهی را از میان بردارد. [دستور پادشاه عربستان برای گردن زدن مقصران فاجعه منا]

این حوادث دردناک چه ناشی از توطئه باشند یا صرفا تصادفی و ناشی از سهل انگاری مسئولان امر و چه منجر به حذف محمدبن نایف از گردونه قدرت بشوند یا نه، لکه ننگی بر پیشانی خاندان آل سعود خواهند بود.

آنچه در این دور از مناسک حج رخ داد بدون شک مهر مردودی بر پای کارنامه عملکرد ضعیف ریاض است که صرفا نمایشی تراژیک از بی کفایتی در انجام بدیهی ترین وظیفه خود که حفظ جان حجاج بیت الله الحرام است را ارائه کرد.
اما اگر قراین مبنی بر توطئه بودن حوادث این دوره از مناسک حج به حد اثبات ادعا برسد، بیانگر روح کثیف حاکم برخاندان سعودی و خصوصا خاندان سلمان بن عبدالعزیز خواهد بود که برای دست یابی به قدرت، حتی از کشتار حجاج بیت الله الحرام و هتک حرمت حریم امن الهی نیز ابایی ندارند.

4949