دوئل تاریخی واردکنندگان و تولیدکنندگان خودرو / پرونده ای از کمپین نخریدن خودرو تا واکنش بازار

مریم یعقوبی

بحث کمپین نخریدن خودروهای صفر داخلی همچنان در افکار عمومی مطرح است و اگرچه حرارت هفته های گذشته را ندارد اما ابعاد جدیدتری از اثرگذاری آن نمایان می شود تا جایی که کارگران برخی از شرکت های خودروسازی طی روزهای اخیر با برگزاری تجمعاتی نسبت به ادامه وضعیت موجود و کاهش تولید واکنش نشان داده اند.

در این میان شاید یکی از مسائلی که در اصرار مردم بر نخریدن خودروهای تولید داخل نقش و تأثیر داشت،انتشار اخباری در مورد حضور شرکت های خودروسازی خارجی در ایران بود.

این انتظار زمانی تقویت شد که به فاصله اندکی پس از توافق هسته ای انبوهی از اخبار و گمانه زنی ها مبنی بر اظهار تمایل شرکت های مطرح و نامدار خودروسازی جهان در ایران منتشر شد. در این اخبار نام دو گروه از خودروسازها به گوش می رسید؛ دسته اول شرکت هایی بودند که پیش از تشدید تحریم ها در ایران حضور داشتند و با خودروسازان داخلی همکاری می کردند. در میان این دسته نام پژو، سیتروئن و رنو بیش از همه به گوش می رسد.

شرکت رنو که از اصلی ترین شرکای ایران خودرو بحساب می آمد اکنون حتی قیمت های جدید محصولات خود را نیز اعلام کرده است تا به این ترتیب نشان دهد قصد ماندن دارد.(اینجا)

به عنوان نمونه ظاهرا شرکت سیتروئن که مدتی خبری از آن در ایران نبود و عملا بعد از خودرو زانتیا در حال فراموش شدن در سایپا بود حالا با سیتروئن الیزه به سایپا باز خواهد گشت.

گروه پژو سیتروئن قصد دارد با پلت فرم کلاس سی خود که pf1 نام دارد به ایران باز گردد بر روی این پلت فرم خودرو های پژو 301 ، 2008،208 و سیتروئن الیزه توسعه یافته اند . که قرار است هر چهار خودرو در ایران تولید شود.

در این بار آلن لگوک سخنگوی گروه پژو سیتروئن گفته است: برداشته شدن تحریم های اقتصادی ما را قادر می کند دوباره به بازار ایران باز گردیم ما بازیگر اصلی و تاریخی در صنعت خودرو ایران هستیم و قصد داریم این بار با یک سرمایه گذاری مشترک با طرف ایرانی خود وارد بازار ایران شویم . این سرمایه گذاری اجازه انتقال بهتر تکنولوژی برای تولید خودرو و ساخت داخل کردن این محصولات را در ایران خواهد داد.

دسته دیگر از این کمپانی ها، خودروسازان بزرگی هستند که یا سابقه حضور در ایران ندارند یا مدت و گستره حضور آن ها چندان قابل توجه نیست.

در میان این قبیل نام ها، خودرو سازهای ایتالیایی و ژاپنی بیشتر از همه به گوش می رسد. برخی از این شرکت ها حتی تولید خود را در ایران آغاز کرده اند و به دنبال بازگشت به روزهای خوب گذشته هستند.

به عنوان مثال شرکت مزدای ژاپن که همکار «گروه بهمن» بشمار می‌رود، از دو سه ماه پیش، مونتاژ محصولات خود را در ایران از سرگرفته است.

بر این اساس، طی دو سه ماه گذشته، 823 دستگاه مزدا3 در گروه بهمن مونتاژ شده و این در حالی است که طی سال گذشته، تنها یک دستگاه از این خودرو مونتاژ شده بود. مزدا که پس از تشدید تحریم‌های بین‌المللی، از ایران رفت و مونتاژ محصولاتش در گروه بهمن متوقف شد، خیلی بی‌سروصدا به «جاده مخصوص» برگشته و تیراژ دو سه ماهه آن نشان می‌دهد این شرکت به اصطلاح آمده است تا بماند.

حضور این شرکت ها اگرچه در برخی موارد هنوز در حد خبر و اظهار امیدواری است و تا رسیدن به مرحله عملیاتی و اثرگذاری بر بازار فاصله زیادی دارد، تأثیر روانی خود را بر بازار و استراتژی سایر خودروسازها یا واردکنندگان خودرو گذاشته است. بارزترین تغییرات را می توان در رفتار خودروسازهای چینی مشاهده کرد.

نگاهی به قیمت های اخیر این شرکت ها نشان می دهد که تولیدکنندگان تمام خودروهای چینی طی ماه اخیر تخفیف های اغواکننده ای را برای محصولات خود ارائه می کنند.(اینجا بخوانید)

در این میان دو سناریو برای چنین تخفیف هایی قابل تصور است. اول آن که این تخفیف های چند میلیونی یک نکته را به ذهن متبادر میکند و آن اینکه هنوز مونتاژ کنندگان و وارد کنندگان خودروهای چینی از قبل فروش های اینچنینی و با تخفیف های قابل توجه یک حاشیه سود معقول دارند. سوی دیگر این ماجرا آن است که پیش از این خودروهای چینی با سودهای هنگفت به متشریان فروخته می شده است. به عبارت دیگر در جایی که مونتاژ کنندگان و واردکنندگان خودروی چینی حاضر هستند خودروهای خود را با این تخفیف ها به دست مشتریان برسانند و هنوز هم سود مطمئن خود را داشته باشند، میتوان به خوبی حدس زد که بهای اصلی خودروهای چینی از قبل واردات یا مونتاژ چقدر بوده است و پیش از این، خودروهای چینی با چه شرایطی به دست مشتریان می رسیده است.

با این وجود اما بحث ها بر سر ماندن یا نماندن خودروسازان چینی در ایران همچنان داغ است و مخالفان و موافقان خود را دارد.

در چنین شرایطی روند واردات خودروهای خارجی هم بدون توجه به مباحث داغ در حوزه خودروهای داخلی و مونتاژی ادامه دارد؛ در شرایطی که هنوز چند ماهی به پایان سال جاری میلادی باقی مانده، اولین سری از خودروهای خارجی مدل 2016 وارد کشور شده است.

آمارهای گمرکی نشان می‌دهد که مجموعا طی پنج ماه نخست امسال حدود 300 دستگاه خودروی مدل سال 2016 به کشور وارد شده است که شامل تویوتا، بی‌ام و، بنز، کیا و آئودی می‌شود.

واردات خودروهای با مدل 2016 عمدتا از تیرماه آغاز شده، در حال حاضر به حدود 300 دستگاه رسیده و بیشترین خودروی مدل 2016 وارد شده به کشور نیز کیا بوده است.

بر این اساس طی این مدت 230 دستگاه خودروی کیا هاچ بک پیکانتو ساخت سال 2015 و مدل سال 2016 وارد کشور شده ارزش آن مجموعا به بیش از دو میلیون و 500 هزار دلار یعنی حدودا معادل 7 میلیارد و 370 میلیون تومان می‌رسد.

این اتفاق در حالی رخ می دهد که همچنان مسئولان دولتی بر ضرورت انتقال فناوری توسط تمامی سرمایه گذاران خارجی از جمله شرکت های خودروسازی جهانی تأکید دارند.

معاون اجرایی رییس جمهوری در این زمینه گفته است: بازار را در اختیار خودروهای آماده خارجی نمی‌گذاریم.

به گفته محمد شریعتمداری خودروسازان خارجی برای ورود به بازار ایران نسبت به انتقال تکنولوژی و سرمایه‌گذاری‌ اقدام کنند، زیرا بازار را در اختیار خودروهای آماده خارجی نمی‌گذاریم. در این زمینه سرمایه‌گذاری برای تولید مشترک و انتقال تکنولوژی از جمله شروط حضور در بازار ایران است.

22339