جواب به این سوال شاید امروز راحت تر از گذشته باشد. به نظر می رسد آنچه یورو از آن رنج می برد نه ارزش پول که شخصیت و وزن این واحد پولی است. ارزش یورو همواره از رقیب قدرتمندش بیشتر بوده و برای خرید هر یورو بسته به قیمت روز باید ٢٥تا ٣٥ درصد "دلار امریکا"ی بیشتری پرداخت کرد اما آیا این ارزش بیشتر اهمیت بیشتری هم به یورو در مقابل دلار امریکا داده است؟ در جهان امروز واحد های پولی فراوانی وجود دارند, از "روبل" و "یوان" گرفته تا "روپیه" و "درهم" و "دینار" و "پزو" و" رئال" و "پوند" و "رند" و "فرانک" اما شاید هیچکدام به اندازه ی یورو داعیه ی مقابله با دلار امریکا را نداشته باشند و خود را با آن مقایسه نکنند. یورو حاصل اتحاد در مقابل غول اقتصاد جهان یعنی آمریکاست. اروپا از چند دهه ی گذشته همواره به فکر چاره جویی در مقابل قدرت گیری روز افزون امریکا بوده است و وقتی در سال ١٩٩٣ پیمان "ماستریخت" به امضاء رسید, زمینه ها آماده شد تا شش سال بعد در سال ١٩٩٩ واحد پولی یورو را جایگزین واحد های مختلف پولی کشور های عضو کنند که تا به حال حدود ٢٠ کشور از این واحد پولی استفاده می کنند. اما نگاهی به وضعیت حوزه ی یورو روشن می کند که این واحد پولی در کشور هایی کاملا متفاوت به لحاظ اقتصادی استفاده می شود. برای مثال مقایسه ی شرایط اقتصادی پرتقال با آلمان به خوبی معلوم می کند که فضای کسب و کار در این دو کشور با دو اقتصاد کاملا متفاوت اصلا به هم شبیه نیست، اما هر دو از یک واحد پولی استفاده می کنند. یکی از آنها مبالغ سنگینی بدهی به بانک های بزرگ اروپایی دارد و دیگری از بزرگترین ثروتمندان جهان است با برندهای جهانی که در کیفیت آنها کمتر کسی شک دارد. یا مثلا یونان را در نظر بگیرید که برنامه های ریاضت اقتصادی دولت های این کشور برای ساماندهی به بدهی های مزمن بانکی همواره با اعتراضات مخالفین خشمگین در خیابان های آتن روبرو می شوند. حالا خودرو سازان بزرگ اروپایی باید در رقابت با حریفان قدرتمند ژاپنی, کره ای و چینی خود مالیات بیشتری پرداخت کرده و در نهایت با هزینه ی تمام شده ی بیشتری محصول خود را عرضه کنند تا بتوانند در ایجاد رفاه حال شهروندان اروپایی از یونان و پرتقال و اسپانیا گرفته تا آلمان و فرانسه و بلژیک سهیم باشند. همین است که این روزها می بینیم برند های بزرگ اروپایی تمایل زیادی برای انتقال کارخانه های خود به کشور های جنوب آسیا را دارند که هم نیروی کار ارزانتری دارند و هم مالیات کمتری را طلب می کنند.
ارزش بالای یک واحد پولی الزاما به معنای وجود اقتصاد قوی تر نیست. برای مثال شرکت های غول پیکر صنعتی ژاپن همیشه از قدرت گرفتن "ین" در این کشور هراس دارند چرا که نتیجه ی مستقیم آن ارز آوری کمتر یعنی درآمد کمتر است در حالی که هزینه ها به طور معمول نه تنها کاهش نمی یابد که همیشه در حال افزایش هستند.
یکی از قدرتمندرین کالاهای مورد معامله در جهان نفت خام است که اقتصاد بسیاری از کشورها از جمله ایران به آن وابستگی در درجات و شکل های مختلف دارند. افزایش قیمت نفت معمولا موجب کاهش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر از جمله یورو می شود. افزایش ارزش یورو برای تولید کنندگان حوزه ی یورو خبر خوشایندی نیست چرا که قدرت رقابت محصولات ایشان را کاهش می دهد. بسیاری از واحد های پول محلی جهان به صورت رسمی یا نانوشته به دلار امریکا متصل هستند و افزایش ارزش یورو آنها را در موقعیت ضعیف تری نسبت به تولید کنندگان آسیایی قرار می دهد. از سوی دیگر در هنگامه ی سقوط قیمت نفت ارزش دلار افزایش می یابد که منجر به کاهش ارزش یورو می شود و گرچه رقابت پذیری محصولات اروپایی را افزایش می دهد اما خود کاهش قیمت نفت خطر رکود اقتصادی را به همراه دارد که باز هم به ضرر کشور های حوزه ی یورو عمل می کند. در واقع باید گفت همانگونه که نفت را با دلار می خرند, یورو را نیز به نظر می رسد که با دلار می خرند و کمتر پیش می آید که ارزش هر دو واحد پولی دلار و یورو در یک زمان با هم بالا یا پایین برود.
در کشور ما ردیف درآمد های بودجه نویسی بر اساس قیمت نفت, مالیات و صدور محصولات غیر نفتی تنظیم می شود که البته نفت همواره وزن بسیار قابل توجهی در فهرست درآمد های ایران دارد. قیمت نفت در جهان بستگی مستحکمی با دلار امریکا دارد که در واقع موجب این می شود که واحد غیر رسمی پول کشور ما در بازار های جهان دلار باشد و یورو را نیز بر اساس قیمت دلار در داخل ایران می سنجند. در کشورهای حوزه ی خلیج فارس با وجود تفاوت در نام های پولی کشورهایشان که آنها را درهم و دینار و "ریال" می نامند اما همه ی آنها همیشه نسبت بدون تغییر و ثابتی با دلار امریکا دارند پس در واقع چیزی به نام ریال عربستان یا درهم امارات وجود ندارد و این همان دلار است که در اسم های گوناگون جلوه کرده و مهمترین واحد پولی خارجی که در این کشورها با واحد پول خود می سنجند یورو است. در این روز ها که قیمت نفت در حال سقوط آزاد است ارزش یورو در مقابل واحد های پولی کشور های منطقه ی خلیج فارس افت شدیدی کرده و خریدن محصولات اروپایی با یورو بسیار به صرفه است اما کاهش قیمت نفت دست شیوخ عرب را برای سرمایه گزاری می لرزاند و این یعنی اینکه حاکم بازار دلار است نه یورو! اگر روزی شنیدید جهان بدون یورو شده است نگران نباشید نباید اتفاق خیلی مهمی افتاده باشد!
نظر شما