بحث اصلاح الگوی مصرف در حوزه محیط‌زیست بسیار موضوعیت دارد و بحثی جدی است. محیط‌زیست انسان‌محور است و دقیقاً با چگونگی رفتار و نوع تعامل انسان ارتباط دارد. محیط‌زیست برای رفاه و آسایش مردم منبعی غنی به شمار می‌رود و متأسفانه انسان‌ها آنقدر این منابع را در تصرف آورده‌اند که به تخریب محیط‌زیست روی آورده‌اند و به همین دلیل ضرورت دارد اصلاح الگوی مصرف در بستر محیط‌زیست رخ دهد. اگر مصرف بهینه از منابعی که در اختیار داریم نهادینه شود گام مثبتی در رفع معضلات زیست‌محیطی رخ داده است. به عنوان مثال میزان تولید زباله در کشور و به ویژه استان تهران یکی از مشکلاتی است که مستقیماً با بحث مصرف ارتباط دارد. سرانه روزانه تولید زباله در کشور بین 800 تا 1000 گرم است در حالی که سرانه روزانه در مقیاس جهانی 150 تا 250 گرم است. اگر مدیریت درستی در بخش مصرف صورت گیرد و میزان زباله کاهش یابد مدیریت پسماند و بازیافت زباله‌ها هم بهتر انجام می‌شود یا در بحث مصرف انرژی و آلاینده‌ها در کشور هزینه جبران خسارت‌های بیماری‌های ناشی از آلودگی‌های زیست‌محیطی نیز کاهش می‌یابد.
در زمینه سرمایه‌گذاری برای بهبود محیط‌زیست نباید تعابیر نابجایی از اصلاح الگوی مصرف صورت گیرد. اعتباراتی که در حوزه محیط‌زیست صرف می‌شود سرمایه‌گذاری‌هایی است که از بروز خسارات جبران‌ناپذیر در آینده جلوگیری می‌کند. خساراتی که جبران آنها حتی از هزینه لازم برای سرمایه‌گذاری‌های اولیه نیز بیشتر است. البته در شرایط کنونی محدودیت اعتبارات تخصیص داده شده به حوزه محیط‌زیست به حدی است که متأسفانه یا خوشبختانه می‌توان گفت در سرمایه‌گذاری هم صرفه‌جویی وافری صورت گرفته است.
باید توجه کرد که محیط‌زیست مانع توسعه پایدار نیست بلکه به دنبال تحقق این هدف است در نتیجه حتی باید در سبد خانوار نیز بحث‌های زیست‌محیطی دیده شود و قوانین و مصوبات مربوطه فقط به سازمان محیط‌زیست محدود نشود بلکه همه سازمان‌ها و آحاد مردم را در نظر بگیرد. در همین راستا توجه به امر آموزش در تغییر رفتار مردم و جلب مشارکت جدی آنها ضروری است و نباید تنها به امسال محدود شود. مردم ثابت کرده‌اند که اگر مسئولان فعال در این حوزه برنامه‌های هدفمند و همسو را پیگیری کنند و الگوی مناسبی باشند، آنها نیز همراه و همپای مسئولان در راستای تحقق اهداف زیست‌محیطی حرکت خواهند کرد.
سرپرست اداره کل محیط زیست استان تهران
نظر شما