نقشه تفاهم نامه گردشگری در آشوراده/ تبدیل آشوراده به مکانی نمونه برای طبیعتگردی

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین؛ چند وقتی است آشوراده محل کشمکش میان رسانه ها، فعالان و مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست شده است. اعتراض ها نقشه اجرایی این طرح را نشانه گرفته است. نقشه ای که در آن زون تفرج آشوراده درست در مرکز این شبه جزیره قرار گرفته است و همین باعث تحت تاثیر قرار گرفتن فضای اطراف نیز می شود. اما سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است که طرح گردشگری در آشوراده با رعایت تمام ضوابط و قوانین اجرایی خواهد کرد چنانچه تا انجام مطالعات و ارزیابی ها این طرح را متوقف کرده است. همچنین تجربه های جهانی به وضوح گویای این است که مناطق بکر طبیعی در جهان می توانند عاملی برای توسعه گردشگری با رعایت حفظ محیط زیست باشند.(اینجا)

معاون محیط طبیعی و تنوع زستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به طرح برخی ابهامات در رسانه ها درباره جزیره آشوراده گفت: بدون آشنا ساختن جامعه با ارزشهای حفاظتی محیطهای طبیعی امکان حفاظت از این منابع اکولوژیک و زیستگاهی فراهم نخواهد شد.

کیخا بیان کرد: مدت‌هاست که ثابت شده است شیوه های قدیمی و تک بعدی حفاظت از محیط های طبیعی کارائی لازم را ندارد؛ بلکه باید فرصت آشنائی جوامع با ارزشهای این مناطق فراهم شود تا علاقمندی و حساسیت جامعه به حفظ این ارزش ها به وجود آید.

او ادامه داد: هدف اصلی از طبیعت گردی( و نه گردشگری)، حضور طبیعت گرد در محیط طبیعی جهت آشنایی ، درک ارزشهای ذخایر اکولوژیک و آموزش نحوه رفتار با طبیعت است که در نتیجه آن حفاظت از این ذخایر در کنار مشارکت متقابل و کمک به معیشت جامعه محلی ایجاد خواهد شد.

معاون محیط طبیعی و تنوع زستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: این موضوع در قالب برنامه ریزی تفرجی هدفمند در بسیاری از مناطق حفاظت شده کشورهای پیشرو در امر مدیریت زیست محیطی منابع طبیعی، در حال حاضر به عنوان مؤثرترین ابزار حفاظتی مناطق مورد توجه قرار گرفته است.

زون تفرج بقیه زون ها را به مخاطره نمی اندازد

احمد علی کیخا، پناهگاه حیات وحش و ذخیره گاه زیست کره میانکاله را اولین رامسرسایت معرفی شده ایران در کنوانسیون بین المللی رامسر عنوان کرد و افزود: هدف اصلی از توسعه طبیعت گردی در تالاب ها به عنوان یکی از شاخص های مدیریت خردمندانه در جهت تقویت شاخص های تنوع زیستی و بهبود حفاظت تالاب، ارتقاء وضعیت اقتصادی و فرهنگی جوامع بومی مطرح است.

او اضافه کرد: بر اساس مطالب فوق می توان گفت اهداف کلان و خرد طبیعتگردی در جزیره آشوراده، حفاظت از ارزش های محیطی در طولانی مدت، ایجاد اشتغال، بهتر شدن سطح و کیفیت زندگی و توانائیهای جامعه محلی، ارائه امکان بهره مندی جامعه از منطقه برای بازدید، تحقیق، آموزش و افزایش آگاهی جامعه محلی است.

کیخا با توجه به وضعیت فعلی گردشگری جزیره آشوراده گفت: سازمان حفاظت محیط زیست بنا به وظیفه سازمانی و در راستای برنامه پنجم توسعه تدوین و اجرای برنامه مدیریت یکپارچه زیست بومی، برنامه عملیاتی حفاظت و بهره‌برداری پایدار از تنوعرزیستی زیست بوم های حساس و شکننده کشور، برای مناطق چهارگانه تحت مدیریت خود اقدام به مطالعه و تهیه و تدوین طرح های جامع مدیریتی کرده است که ضمن آن بر اساس حساسیت ها و پتانسیل های موجود، زونبندی های مشخصی در سطح مناطق جهت انجام فعالیت های حفاظتی، بازسازی و تفرجی در نظرگرفته شده است

معاون سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در طرح مدیریت فعلی جزیره آشوراده سعی بر آن بوده است که کاربری های پیشنهادی از نقطه نظر سازگاری و یا اثرات احتمالی بر یکدیگر مورد سنجش قرار گیرد به طوری که فعالیت های متعلق به یک زون خاص، سایر زونها را به مخاطره نیندازد، از این رو اعمال مدیریت یکپارچه واجرای همزمان برنامه های مدیریتی زون ها (حفاظت، بازسازی و احیاء) درکل جزیره، علاوه بر فعالیت طبیعت گردی مدنظر است.

پیاده روی، عکاسی، پرنده نگری، اسب سواری و دوچرخه سواری از تفریحات زون طبیعتگردی

احمد علی کیخا با تاکید بر برنامه های پیش بینی شده برای جزیره آشوراده بیان کرد: برنامه های پیش بینی شده برای این جزیره در سه محور مدیریت و حفاظت از زیستگاه ، بازسازی نقاط آسیب دیده و تخریب یافته و ساماندهی طبیعت گردی پایدار خلاصه می شود که در هرمورد مجموعه ای از فعالیت ها قابل تعریف هستند.

او در تشریح زون طبیعتگردی تیپ II آشوراده گفت: این زون در حال حاضر محل استقرار روستای آشوراده، تأسیسات شیلات، بنیاد مسکن، مراکز خدماتی روستائی مانند مسجد، قهوه خانه، مغازه، اسکله، پهلوگیری قایق ها، رستوران و اردوگاه تابستانی آموزش وپرورش است. در این خصوص طبق بند3 تفاهمنامه مورد بحث، با توجه به لزوم لحاظ کردن الزامات سازمان حفاظت محیط زیست، ضرورت تعیین تکلیف وضعیت حقوقی اراضی موجود توسط دولت به منظور اجرای فعالیت های منطبق با این زون، مورد تأکید قرار گرفته است.

کیخا ادامه داد: در این راستا ضمن بازسازی و بهسازی ابنیه و امکانات واحدهای موجود در محدوده زون و با توجه به ملاحظات زیست محیطی لازم الاجرا، احداث بازارچه های سنتی کوچک مقیاس (واحدهای عرضه محصولات بومی و سنتی منطقه) مورد نظر است.

همچنین هتل مورد اشاره با توجه به رعایت ملاحظات زیست محیطی ، صرفاً در قالب یک مرکز بازدیدکنندگان متناسب با ظرفیت برد گردشگری جزیره و با ساختار و معماری وابسته به طبیعت (اکولاژ) در محدوده این زون قابل اجرا خواهد بود.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص زون طبیعت گردی گسترده آشوراده نیز گفت: این زون از منتهی الیه غربی زون طبیعت گردی تیپII تا بخش شرقی زون سپر خشکی جزیره ادامه داشته که مطابق برنامه طرح مدیریت آشوراده، این زون صرفاً مختص انجام فعالیت های طبیعت گردی گسترده نظیر پیاده روی، عکاسی، پرنده نگری، اسب سواری و دوچرخه سواری است.

تفرج متمرکز در بندر ترکمن و بندر گز

احمد علی کیخا اشاره کرد: تنها سازه های قابل احداث در این زون شامل آلاچیق های سبک جهت استراحت طبیعت گردان، سرویس های بهداشتی سپتیکی، کانکسهای کوچک ارائه دهنده خدمات اولیه گردشگری و مراکز ارائه دهنده خدمات گردشگری نظیر دوچرخه سواری و اسب سواری است.

همچنین انجام کلیه ورزش های آبی و امثال آن با در نظر گرفتن ملاحظات زیست محیطی صرفاً در قالب استفاده از وسایل غیرموتوری و غیرآلاینده و در محدوده مورد نظر سازمان حفاظت محیط زیست قابل انجام است.

او با اشاره به سازه های مربوط به تفرج متمرکز افزود: استقرار کلیه سازه ها و ساخت و سازهای منطبق با اصول تفرج متمرکز مانند هتل ها و سایرمراکز اقامتی پر ظرفیت، بازارچه ها و مراکز تجاری، پارکینگ وسائط نقلیه وسایر تفریحات مکانیزه ساحلی دریایی، صرفاً در ناحیه پشتیبان طبیعت گردی در ساحل بندر ترکمن یا بندر گز و یا حتی بهشهر که به لحاظ محرومیت زدایی، اشتغالزایی جامعه محلی و تقویت و توسعه زیرساخت های موجود نیز در اولویت بالایی قرار دارند در نظر گرفته شده است.

کیخا با تاکید بر اهمیت زون بندی های انجام شده در این جزیره تصریح کرد: مطابق نقشه زونبندی جزیره آشوراده، هیچگونه جانمایی و فعالیت گردشگری در محدوده زون های امن(حساس) و سپر(بافر)آبی و خاکی جزیره امکان پذیر نیست و کاربری زون های فوق صرفاً در قالب فعالیت های حفاظتی و احیائی است.

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: بر اساس بند 4 تفاهمنامه مورد بحث، هرگونه سرمایه گذار حقیقی یا حقوقی بهره بردار، موظف به همکاری با سازمان حفاظت محیط زیست در جهت اجرای تدابیر و برنامه های حفاظتی و احیائی مورد نظر در کل سطح جزیره و زونهای مختلف بوده به طوریکه بخشی از عواید حاصله از گردشگری ملزم به تخصیص در طرح های حفاظتی جزیره و تأمین امکانات لازم است.

آشوراده می تواند به مکانی نمونه برای طبیعتگردی واقعی تبدیل شود

کیخا در خصوص فاز اول طرح گردشگری در جزیره آشوراده توضیح داد: در فاز اول طرح گردشگری در جزیره آشوراده باید در خصوص بازسازی زیرساخت ها و احیاء منابع خسارت دیده باشد همچنین به موازات انجام فعالیت های طبیعت گردی در فازهای بعدی نیز اجرای برنامه های حفاظتی و احیائی به صورت توأمان توسط سرمایه گذار ضروری و لازم الاجرا است.

او تاکید کرد: تعیین زون طبیعتگردی در جزیره آشوراده، به هیچ وجه معادل آنچه در تعاریف عمومی توریسم و گردشگری در ایران رایج است، به معنی ایجاد قطب گردشگری، گردشگری انبوه و ایجاد خدمات و تأسیسات سنگین مورد نیاز آن نیست. بلکه جزیره آشوراده با توجه به هویت طبیعی و تاریخی خود می تواند در صورت برنامه ریزی مناسب مبتنی بر نتایج طرح مطالعات منطقه، به مکانی نمونه برای طبیعتگردی واقعی تبدیل شود.

کیخا در پایان گفت: تفاهمنامه مورد بحث به هیچ عنوان درخصوص واگذاری عرصه و یا حتی واگذاری مدیریت بهره برداری جزیره آشوراده به سرمایه گذار ورود نکرده است چراکه طبق قانون، واگذاری عرصه و اعیان مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به غیر ممنوعیت قانونی دارد و در مورد انتخاب سرمایه گذار نیز بر طبق ابلاغیه دفتر معاون اول محترم رئیس جمهور درخصوص تأسیس منطقه گردشگری آشوراده، درخصوص تعیین سرمایه گذار و واگذاری اجرای طرح به بخش خصوصی یا بخش دولتی، پس از اتمام کار مطالعاتی تصمیم گیری خواهد شد که در این خصوص سازمان حفاظت محیط زیست ضوابط تخصصی ویژهای را جهت انتخاب سرمایه گذاران واجد شرایط سرمایه گذاری در مناطق تحت مدیریت به لحاظ معیارهای فنی و حقوقی لازم، در مد نظر قرار دارد.

زون بندی سازگار با اهداف مدیریت منطقه در جزیره آشوراده

233