روسیه و بلاروس در مذاکرات خود تاکنون نتوانسته اند درخصوص بهای نفت صادراتی به توافقی تازه دست یابند. خبرگزاری شینهوا در تحلیلی نوشت، در حالیکه مقامات مسکو و مینسک ابراز تمایل کرده بودند تا با ادامه مذاکرات موضوع بهای جدید ارسال نفت به بلاروس و سپس اتحادیه اروپا حل و فصل شود، اما اختلافات باعث افزایش نگرانی ها درباره قطع احتمالی ارسال نفت به اروپا شده است.
بلاروس یک چهارم از نفت ارسالی روسیه را مصرف می کند و بقیه آنرا به غرب صادر می کند. این کشور به دنبال آن است که تخفیف مشابه سال های گذشته را نیز در سال 2010 از روسیه کسب کند اما در توافق نامه جدید با مسکو تاکنون ناکام مانده و این در حالی است که توافق پیشین در پایان سال 2009 به پایان رسید.
شرایط ویژه روسها
روسیه پیشنهاد داده است شرایطی ویژه را برای سال 2010 به منظور ارسال نفت به بلاروس در نظر می گیرد و به این کشور اجازه می دهد تا شش میلیون تن نفت خام را برای مصارف داخلی خود بدون پرداخت هر گونه تعرفه ای خریداری کند اما باید حدود 14.5 میلیون تن نفت را با حقوق گمرکی کامل برای ورود به بازارهای اروپا اختصاص دهد.
بلاروس بر این نکته تاکید دارد که نفت خام روسیه باید به طور کامل بدون هرگونه تعرفه باشد و به قرارداد اتحادیه گمرکی که اواخر سال 2009 به امضا رسید نیز استناد می کند. این در حالی است که ولادیمیر پوتین، نخست وزیر روسیه گفته ارسال انرژی به بلاروس تحت پوشش اتحادیه گمرکی میان دو کشور به همراه قزاقستان که از روز اول ژانویه لازم الاجرا شده است، قرار نمی گیرد.
مذاکرات در این خصوص در روزهای اولیه امسال به طور مکرر قطع و نفت خام روسیه نیز به پالایشگاه های نفتان و موزیر در کشور بلاروس سرازیر شده است و پیش از آن که از روز سوم ژانویه از سرگرفته شود، بار دیگر به طور موقت قطع شد.
در حالی که اروپا در روزهای اخیر سرمای شدیدی را تجربه می کند این نگرانی همچنان وجود دارد که همانند اختلال در ارسال سوخت از روسیه به کشورهای آلمان و لهستان از طریق بلاروس در سه سال گذشته، امسال نیز این مشکل تکرار شود.
این در حالی است که ایگور سچین، معاون نخست وزیر روسیه که ریاست هیئت مذاکره کننده این کشور را بر عهده دارد، پیشتر متعهد شده بود که ارسال نفت به مصرف کنندگان اروپایی ادامه یابد و روسیه و بلاروس برای دستیابی به توافقی تازه در حال گفتگو هستند.
اختلافات چندین ساله
این اختلاف برای چهارمین بار در پنج سال اخیر در ارتباط با ارسال انرژی از طریق کشورهای اوکراین و بلاروس به کشورهای اروپایی به ویژه در ابتدای سال جدید رخ می دهد، همان طور که در سال 2009 نیز روسیه با قطع ارسال گاز از طریق اوکراین به اروپا ده ها هزار شهروند اروپایی را بدون گاز در سرمای زمستان باقی گذارد.
غرب روسیه را متهم می کند که از منابع سرشار خود به منظور تسلط بر همسایگان اتحاد جماهیر شوروی سابق استفاده می کند ادعایی که مسکو رد و اعلام کرده است درصدد است تا بهای انرژی و انتقال آن را افزایش دهد پس از آنکه به همسایگان خود در سالهای اخیر شرایط خاص و کمک هزینه هایی را ارائه کرده است.
روزنامه تایمز مسکو با درج مطلبی به نقل از آندره نف، تحلیلگر مسائل جهانی که در واشنگتن حضور دارد، نوشت هر دو طرف همچنان مقاومت می کنند و اختلاف می تواند از این هم بدتر شود پیش از آن که حل و فصل گردد. یاروسلاو رومانچوک، رئیس موسسه علمی و پژوهشی در بلاروس گفت درآمد مینسک از صادرات نفت از رقم 10 میلیارد و 700 میلیون دلار در سال 2008 به شش میلیارد و 500 میلیون دلار در سال 2009 رسید که حاکی از 35 درصد تنزل در نرخ صادرات دارد.
افزایش هزینه های تحمیلی
تخمین زده می شود پیشنهاد تازه روسیه باعث افزایش هزینه های بلاروس تا 2.5 میلیارد دلار شود که پنج درصد از تولید ناخالص ملی این کشور را تشکیل می دهد. وی افزود چنانچه مسکو در این مناقشه و اختلاف پیروز شود بلاروس سه تا چهار میلیارد دلار کمتر از سال 2009 درآمد کسب می کند که می تواند منجر به افت اقتصادی شش تا هشت درصدی اقتصادی در این کشور شود.
این اختلاف همچنین به افزایش بهای نفت کمک کرده که در پانزده ماه اخیر به بالاترین بهای خود در حدود 83 دلار در هر بشکه رسیده است و "اورالز کرود" به عنوان مهمترین صادر کننده روسیه روز جمعه بهای نفت را تا 80 دلار و 37 سنت در هر بشکه که بالاترین بها از اکتبر سال 2008 به شمار می رود، اعلام کرد.
گفته می شود آلمان و لهستان بیشترین آسیب را از توقف ارسال سوخت از طریق خط لوله دروژبا متعلق به روسیه خواهند دید به طوری که آلمان حدود پانزده درصد از مصرف نهایی خود را از روسیه تامین و لهستان نیز 75 درصد از تقاضای بازار خود را از این کشور خریداری می کند.
تهدید بلاروس
خبرگزاری ریانووستی روسیه نیز به نقل از یک منبع ناشناس که به این مذاکرات نزدیک است، اعلام کرد بلاروس تهدید کرده است چنانچه روسیه شرایط این کشور را نپذیرد، ممکن است بهای انتقال سوخت را برای مصرف کنندگان اروپایی بیش از 10 برابر افزایش دهد و از رقم سه دلار و 90 سنت به 45 دلار در هر تن برساند.
بلاروس همچنین به روسیه هشدار داده است ارسال برق را از این کشور از طریق منطقه کالینینگراد در دریای بالتیک در اقدامی متقابل متوقف خواهد کرد. سرگئی کولچاگین، پژوهشگر ارشد موسسه علمی اقتصاد در روسیه خاطرنشان کرد بلاروس به احتمال زیاد شرایط مسکو را خواهد پذیرفت زیرا از گزینه های کمی برخوردار است.
وی افزود بلاروس با تهدید به کناره گیری از معاهدات سازوکار دفاع هوایی و امنیت مرزی هوایی مشترک درصدد است تا بر روسیه اعمال فشار کند اما بعید به نظر می رسد که این چانه زنی نتیجه بخش باشد. در پایان این تحلیل آمده است راه حل احتمالی دیگر نیز دسترسی شرکتهای روسی به پالایشگاه های بلاروس است که تاکنون مسکو در خصوص طرح پیشنهادی خود پاسخی دریافت نکرده است.
الهه حسینی خبرگزاری شینهوا/11ژانویه
نظر شما