اما می‌توان از این سفر به عنوان گامی در جهت توسعه دیپلماسی نگاه به شرق در دید کلی، به عنوان اولویتی برای سیاست خارجی ایران در دولت نهم و اکنون دولت دهم یاد کرد که در زیر مجموعه خود نگاه به خاور دور و از جمله ژاپن را نیز شامل می‌شود.
سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران به ژاپن در حالی انجام می‌شود که رسانه‌های خارجی بارها بویژه اخیرا نگرانی شدید توکیو از روند برنامه هسته‌ای ایران را منعکس کرده‌اند و شاید یکی از اهداف این سفر تشریح مجدد اهداف صلح آمیز فعالیت‌های اتمی ایران برای ژاپنی‌ها باشد که در عوض آن می‌توان تضمین همکاری هسته‌ای این کشور با ایران را نیز بدست آورد.
در این سفر جلیلی همچون دیگر دیدارها و گفت و گوهای خود با مقامات کشورهای مختلف، بسته پیشنهادی ایران را مبنای سازنده‌ای برای سازمان‌دهی همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی دانست. اما تاکید این مقام ایرانی بر توسعه روابط تهران و توکیو بر اساس ثبات و امنیت و پیشرفت و قابل بررسی بودن روند همکاری‌های ایران و کشورهای مختلف در چارچوب بسته پیشنهادی تهران در حالی بیان شد که وزیر امور خارجه کشور میزبان طی دیدار با آقای جلیلی مراتب نگرانی عمیق کشورش را به دلیل شکست تلاش‌های بین المللی برای حل مساله اتمی تهران به او ابلاغ کرد.
کاتسویا اوکادا خودداری جمهوری اسلامی ایران از پذیرش پیشنهاد آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه تبادل اروانیوم را تاسف بار توصیف کرد و به این ترتیب نشان داد که کشورش موضعی مخالف با کشورهای غربی در بحث هسته‌ای ایران ندارد بلکه بلعکس همراه و همسو با آنهاست.
با این وجود به نظر می‌رسد که برای ایران اهمیت جایگاه ژاپن به عنوان کشوری توسعه یافته و قدرتمند در آسیا و متحد استراتژیک غرب و بویژه امریکا به اندازه‌ای قابل توجه است که نه تنها چنین اظهارات و مواضعی از سوی دولت ژآپن را نادیده و ناشنیده می‌گیرد بلکه در صدد ارتقای سطح روابط و حتی آغاز همکاری‌های هسته‌ای با این کشور است.
ارتقای سطح روابط با ژاپن می‌تواند ضامنی برای روزهای پس از تحریم ایران باشد اما در بعد همکاری‌های هسته‌ای این گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشور می‌تواند تاحدودی گویا باشد؛«کشور ما کشوری هسته‌ای است و دانش بومی و هسته‌ای را دارد و آمادگی خود را برای تعامل با کشورهای دیگر در این زمینه اعلام کرده است که ژاپن هم می‌تواند یکی از این کشورها باشد.»
به گفته رامین مهمان پرست بازدیدی که از پایگاه‌های هسته‌ای ژاپن توسط دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران انجام شد به دعوت طرف ژاپنی بوده است و این موضوع حساسی نیست اما در شرایطی که جامعه جهانی نسبت به تمامی حرکت‌های جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‌ای حساس است و آنها را به دقت پیگیری می‌کند، چگونه بازدید از تاسیسات هسته‌ای ژاپن توسط یک مقام ایرانی و گفت و گو در ارتباط با همکاری‌های اتمی دو کشور می تواند فاقد اهمیت یا غیر حساس باشد.
حتی برخی تحلیل‌گران معتقدند که بازگشایی باب مذاکرات هسته‌ای میان تهران و توکیو می‌تواند احتمال قرار گرفتن ژاپن به عنوان طرف معامله هسته‌ای ایران را تقویت کند. در همین راستا دبیر شورای عالی امنیت ملی ابراز امیدواری کرده است که با توجه به انتخاب دولت جدید در ژاپن، عرصه‌های جدیدی برای همکاری‌های دوجانبه میان دو کشور ایجاد شود.
گرچه وزیر امور خارجه ژاپن از نماینده ایران برای بازدید از تاسیسات اتمی کشورش و همچنین شهر هیروشیما دعوت به عمل آورد اما محتوای گفت و گوی دو مقام ارشد ایرانی و ژاپنی نشان از نگاه سرسختانه ژاپن به برنامه هسته‌ای ایران دارد؛ در این ارتباط حتی وزیر خارجه ژاپن با اشاره به بازدید آقای جلیلی از شهر هیروشیما گفت که«امیدوارم ببینید که سلاح هسته‌ای چه پیامد تراژیکی به دنبال دارد.»
سفر جلیلی به ژاپن سفری چهار روزه است اما باید دید نتایج این سفر بیشتر متوجه همکاری‌های متداول دو جانبه میان دو کشور خواهد بود یا اهمیتی هسته‌ای در قالب معامله خواهد داشت.
نظر شما