«ماهی‌هایش مرده‌اند و فقط قورباغه‌هایش مانده‌اند.» این است وضعیت امروز دریاچه خلیج‌فارس در پارک چیتگر. رییس اداره محیط‌زیست تهران گفته این دریاچه با آب فاضلاب آبگیری شده و از آنجا که برای آبگیری آن عجله داشتند بدون ساخت تصفیه‌خانه آن را آبگیری کرده‌اند، دریاچه‌ای که قرار بود فرصتی برای نفس کشیدن تهران باشد حالا نفسش بالا نمی‌آید.
دو ماه پس از آبگیری دریاچه پارک چیتگر که نام آن پس از افتتاح به شهدای خلیج‌فارس تغییر کرد، خبرهایی درباره پیامدهای منفی زیست‌محیطی این دریاچه منتشر شد. معاون وقت عمرانی استانداری تهران از شرایط بغرنج شهروندان ساکن در محدوده پیرامونی این دریاچه خبر داد و گفت: «شاهد هجوم قورباغه‌ها و دیگر موجودات آبزی و پشه‌های بسیار خطرناک در منطقه هستیم؛ اتفاقی که به گفته مسئولان شهری، به‌وقوع پیوستن آن به این زودی پیش‌بینی نمیشد.» اگرچه از نظر ضوابط و قوانین زیست‌محیطی، ایجاد یک دریاچه بدون احداث تصفیه‌خانه خلاف قانون است اما مسئولان شهری تهران برای این‌که از روزشمار افتتاح پروژه‌هایشان عقب نمانند، یک ماه و 9 روز پیش از انتخابات امسال، این دریاچه را افتتاح کردند.
تصویر شهردار تهران سوار بر جت‌اسکی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پخش شد. شهردار تهران این دریاچه را فرصتی برای همه شهروندان تهرانی خواند و گفت: «آبگیری دریاچه چیتگر یک کار منطقی و اصولی بوده که با هماهنگی کامل وزارت نیرو انجام شده است.»
حالا اما رییس اداره کل محیط‌زیست شهر تهران، حرف‌های دیگری می‌زند. او در بیست و ششمین نشست تالار گفت‌وگوی سبز با محوریت نقش شبکه فاضلاب در حفظ کیفیت محیط‌زیست شهر تهران، گفت: «براساس بررسی‌هایی که انجام شد قرار بر این بود که آب دریاچه چیتگر با استفاده از آب تصفیه شده رودخانه کن تامین شود اما چون این دریاچه سریعا آبگیری شد، تصفیه‌خانه‌ها ساخته نشده و این دریاچه با فاضلاب آبگیری میشود.»
«محسن شوکتی» افزود: « اگر طبق آنچه پیش‌بینی شده تصفیه‌خانه‌ها ساخته شود این دریاچه قدرت خودپالایی پیدا می‌کند اما در حال حاضر آب این دریاچه آلوده بوده و ماهیان آن مرده و تنها قورباغه‌ها زنده مانده‌اند. تنها کاری که در این دریاچه انجام میشود قایق سواری بوده و کسی به آب آن دست نمی‌زند. بنابراین تاثیری در به خطر انداختن سلامت مردم منطقه ندارد.» «محمد هادی حیدرزاده» اما درباره اظهارات گفته شده در این نشست مبنی بر آبگیری دریاچه چیتگر با فاضلاب اظهار کرد: «برای ساخت دریاچه چیتگر سه مطالعه در دست داشتیم که با انجام ارزیابی‌های زیست‌محیطی و با همکاری دانشگاه آزاد قرار بر این شد که مهم‌ترین منبع تامین آب این دریاچه رودخانه کن باشد.» رییس ستاد محیط‌زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران تصریح کرد: «البته نکته بسیار مهم در این زمینه کیفیت آب است که چون در زمان افتتاح دریاچه فصل پرآب نبود و در این کار تعجیل شد متاسفانه تصفیه‌خانه‌هایی که قرار بود ساخته شود هنوز احداث نشده بود. اما در حال حاضر تصفیه‌خانه طراحی شده و مرکز تحقیقات آب دانشگاه شریف در مناقصه‌ای که در این زمینه برگزار کرده‌ایم برنده شده است و طبق برنامه‌ریزی‌ها طی دو سال تمام مراحل طراحی، جانمایی و ساخت آن به اتمام رسیده و به بهره‌برداری خواهد رسید. در حال حاضر نقدی را که در این زمینه به ما وارد شده می‌پذیریم زیرا باید پیش از افتتاح دریاچه تصفیه‌خانه آن را احداث می‌کردیم.»
این دریاچه اگرچه با هدف تلطیف هوای غرب تهران ساخته شد اما به گفته «رسول‌علی‌اشرفی‌پور» که مدیر کل اداره حفاظت محیط‌زیست استان تهران است، این دریاچه به سبب تفننی و تفرجی بودن استفاده‌اش، در تلطیف هوا نقشی ندارد و حتی شهرداری تهران، باید هزینه مستمری را صرف نگهداری و پویایی آن کند. اما «کاظم نصرتی» درباره منشأ و سبب این آلودگی به «بهار» گفت: «در دوره‌ای که توسعه منابع طبیعی کشور در کانون توجه قرار گرفت، مناطقی را برای جنگلکاری انتخاب کردند که به لحاظ سوق‌الجیشی، اهمیت بالایی داشت. در تهران نیز که در مسیر توسعه شهری قرار داشت، توسعه فضای طبیعی در دستور کار قرار گرفت تا جلوی ساخت وساز بی‌رویه گرفته شود که یکی از نمونه‌های آن، پارک چیتگر بود. به این ترتیب برای دریاچه، شبکه آبیاری ثقلی که آب را پمپاژ می‌کرد هم ساخته شد.»
او در ادامه با اشاره به انباشته شدن آب و امکان ایجاد آلودگی، اظهار داشت: «وقتی آب را انباشته می‌کنیم، باید شرایط طبیعی، اجتماعی و اقتصادی منطقه هم سنجیده شود. در واقع همه کارشناسان محیط‌زیست بر این عقیده هستند که هرگونه توسعه، نباید به قیمت بر هم زدن طبیعت تمام شود. به همین دلیل هم هست که نباید در اطراف شهرها، جریانات آبی را دستکاری کرد. زیرا درآن صورت مانند دریاچه پارک چیتگر، به جای آن‌که مایه حیات شود، منبع آلودگی میشود.»
البته «بهزاد سعید پور» که از اعضای هیات علمی دانشگاه محیط‌زیست است توضیحات کامل‌تری را ارائه داد: «یکی از دلایل آلودگی آب دریاچه پارک چیتگر، کم عمق بودن آن است که در اواخر فصل تابستان به اوج خود می‌رسد زیرا با کمترین ورودی هم در این مدت مواجه میشود. البته نباید این را هم نادیده گرفت که آبگیری دریاچه، زمانی انجام شد که دیگر فصل بارش به اتمام رسیده بود. به‌هرحال قرار بود منبع آب آن، مسیل‌های شمال شهر تهران باشد تا هم عمق آن حفظ شود و هم راکد نماند. اما حالا تنها مسیل رودخانه کن باقیمانده است که این هم نمی‌تواند به تنهایی تامین‌کننده اصلی باشد.» او در ادامه یکی دیگر از مشکلات آن را ناشی از رشد پلانکتون‌ها می‌داند: «در دریاچه‌های باز، این اتفاق با عنوان کشند قرمز معرفی میشود که در دریاچه‌های بسته، تروفی نام دارد که همین موضوع، سبب تغییر رنگ آن شده است. در واقع شهرداری تهران باید فکری به حال آب این دریاچه بکند و منابع آب را مدیریت کند.» دریاچه پارک چیتگر که به گفته شهردار تهران، قرار بود تا 50 سال دوام یابد، 135 روز پس از افتتاح، هیچ حال و روز خوشی ندارد و دریاچه‌ای که قرار بود، هوای تهران را مرطوب کند به پهنه بزرگی از آب فاضلاب تبدیل شده که سلامت مردم را تهدید می‌کند. به گفته کارشناسان، دریاچه مصنوعی چیتگر با شرایط فعلی در خطر مرگ زودهنگام اکوسیستمی است و نه تنها به خاطر راکد بودن، این دریاچه را به مرداب و گنداب تبدیل می‌کند بلکه مردم را هم مورد هجوم حشرات و موجودات گزنده قرار میدهد. حالا باید دید سرنوشت این دریاچه که تا دو سال آینده، بدون تصفیه‌خانه خواهد بود، چه خواهد شد.
47301
نظر شما