ماهی‌های مختلف، زبان اشاره یکدیگر را می‎فهمند

مجید جویا: ماهی گروپر مرجانی شکارچی چابک و تعقیب کننده سریعی است که در آب‌های آزاد به طعمه‌های خود حمله‌ور می‌شود. یک تحقیق تازه نشان می‌دهد زمانی که طعمه ماهی گروپر به داخل شکاف‌های عمیق در داخل صخره‌های مرجانی فرار می‌کند و در آنجا پناه می‌گیرد، شکارچی ما از نوعی زبان نشانه برای کمک گرفتن از دیگر ماهی‌ها استفاده می‌کند.

این ماهی دو نوع ماهی مهاجم دیگر، یعنی مارماهی غول پیکر مورای و راس ناپلئونی را به کمک می‌خواند و تا 25 دقیقه صبر می‌کند تا یکی از آنها پیدایش شود. زمانی که یکی از آنها می‌رسد، گروپر پوزه‌اش را به سمت طعمه پنهان شده می‌گیرد و شروع به حرکت بدن خود از این سو به آن سو می‌کند. این نشانه معادل زدن زنگ شام است و می‌گوید غذا همین جا است!
اینجاست که گروه کشتار چندگونه‌ای، کار خود را آغاز می‌کند. ماهی وراس بسیار قدرتمند است و می‌تواند صخره مرجانی را درهم بشکند و خرد کند، و با این کار طعمه را وامی‌دارد که یا از مخفی‌گاه خود خارج شود یا در آنجا له شود. شرح ماجرا و مقاله مربوط به آن به تازگی در نشریه نیچر کامیونیکیشن منتشر شده است.
ریدوان بشاری، یکی از نویسندگان این مقاله که زیست‌بوم شناس رفتاری در دانشگاه نیوکتل در سوییس است، می‌گوید: «(وراس) آرواره بسیار قدرتمندی دارد، و آنها می‌توانند حفره‌هایی را که به خوبی ساخته نشدند تخریب کنند. آنها حتی می‌توانند مرجان را خرد کنند».

شرح عکس: بشاری در کنار ماهی گروپر مرجانی

بشاری که این رفتار را در سفرهای پژوهشی غواصی خود مشاهده کرده، می‌افزاید: «طعمه‌ها حفره‌ها را تخلیه می‌کند تا اینکه از له شدن در محل اختفای خویش اجتناب کنند».
به رغم این که قدرت تخریب کنند‌گی مارماهی‌ها کمتر است، اما این باعث نمی‌شود که این‌ها کمتر از همتای خود مرگ‌بار باشند. بدن‌های باریک آنها این امکان را به مارماهی‌ها می‌دهد که به داخل شکاف‌ها رفته و طعمه را در آنجا تعقیب کنند. اگر ماهی بتواند هم از دست ریس و هم از مارماهی فرار کند آنگاه این گروپر است که می‌تواند سهم بیشتری از طعمه را نصیب خود سازد.
بشری اشاره می‌کند: «با این وجود، به رغم این که آنها مشارکت را یاد گرفته‌اند، ماهی تقسیم نمی‌شود و هر کسی که طعمه را می‌گیرد، همه آن را می‌بلعد». 

حتی به رغم این که در گروه‌ها چندین رقیب بر سر یک منبع غذایی با هم رقابت می‌کنند، گروپرها در گروه موفق‌ترند. به گفته بشاری، وقتی گروپرها به تنهایی به شکار می‌روند، از هر 20 تلاش برای صید، تنها یکی از آنها موفقیت آمیز خواهد بود. اما زمانی که آنها برای شکار از دیگران کمک می‌گیرند، این نسبت بسیار بهتر می‌شود و از هر 7 تا یکی موفق خواهد بود.
 

شکار گروهی
گروپرها همچنین می توانند از زبان اشاره به عنوان فراخوانی برای عملیات استفاده کنند. بعضی وقت‌ها قبل از اینکه شکار دیه شود، گروپرها به یک ریس و مارماهی شیمی نزدیک می‌شوند که ترجمه آن به زبان این ماهی‌ها، یک درخواست برای شکار گروهی است. هر کدام از مهارت مخصوص به خودشان استفاده می‌کنند، و سه تایی اقیانوس را می‌کاوند.
بشری می‌گوید: «آنها با هم به شکار دسته جمعی می‌روند. زمانی که آنها همه با هم می‌آیند و شروع به گشتن برای طعمه می‌کنند، منظره تاثیر گذاری است».
دانشمندان هنوز درنیافته‌اند که چرا گروپرها این توانایی را پیدا کرده‌اند با گونه‌های دیگر ارتباط برقرار کنند. به رغم این که انسان‌ها و میمون‌ها و برخی از پرنده‌ها، در علامت دادن و ارتباط با هم مهارت پیدا کرده‌اند، پیش از این جامعه علمی فکر می‌کردند که مغز ریز یک ماهی توانایی این کار را ندارد.
بشاری می‌گوید: «این عقیده وجود دارد که شما برای انجام چنین کارهایی نیاز به مغز بزرگی دارید، اما حتی یک ماهی با یک مغز نسبتا استاندارد هم توانایی انجام چنین کارهایی را از خود نشان می‌دهد. این مهم است. این به معنی استقلال توانایی‌های شناختی از اندازه مغز است». به گفته او، مرحله بعدی تکرار این آزمایش با گونه‌هایی در آزمایشگاه است تا ببینیم که چه اسرار دیگری از علامت‌های عجیب گروپرها را می‌توان رمز گشایی کرد.
53271