سنگ های نفتی بلای جان اوپک

آذرجزایری: طی سالیان گذشته با افزایش قیمت نفت به بالای 100 دلار در هر بشکه بسیاری از کشورها به سمت تولید نفت از سنگ های نفتی (نفت شیل) گرایش پیدا کرده اند و این امر به یک تهدید جدی برای کشورهای صادرکننده نفتی بدل شده است.
شاید برای همین باشد که کارشناسان پیش بینی می کنند طی سالیان آینده تقاضا برای نفت کاهش یابد و همین امر هشداری جدی برای کشورهایی محسوب می شود که وابستگی آنها به درامدهای نفتی شهره است.
دراین بین آمریکا سعی دارد طی سالیان آینده با تولید نفت از همین سنگها وابستگی خود به نفت خاورمیانه را به صفر برساند و در این راستا طی سالیان آتی تقاضا برای نفت به شدت کاهش خواهد یافت.
"نفت شیل" به دسته ای از سنگها گفته می شود که دارای مواد آلی(کروژن)، به میزان کافی باشد. این نوع سنگ در پهنه وسیعی از طبیعت از آبهای شیرین تا دریاچه های نمکی و باتلاقهای رسوبی یافت می شود که بین دوره های کامبرین و ترشیاری شکل گرفته اند. استفاده از این نوع سنگ ها به دوران باستان بر می گردد. بیشتر منابع نفت شیل در کلرادوی آمریکا واقع شده که دارای منابع بالغ بر 3.3 تریلیون تن است.
بحث استفاده یا عدم استفاده از نفت شیل رابطه تنگاتنگی با قیمت نفت دارد. اگر قیمت هر بشکه نفت زیر 40 دلار آمریکا باشد، قیمت نفت حاصله از نفت شیل قابل مقایسه با نفت خام نیست.
اگر قیمت نفت بیشتر از 40 دلار به ازای هر بشکه باشد، آنگاه شرکت های نفتی شروع به بهره برداری از نفت شیل خواهند کرد. با افزایش قیمت نفت در سالهای اخیر استفاده از نفت شیل نیز افزایش یافته است.
به طور کلی نفت شیلی که باید استخراج،منتقل، پالایش و تجزیه شود، حداقل 40 درصد انرژی تولیدی را به خود اختصاص می دهد.
آب نیز به منظور اضافه کردن هیدروژن به نفت قبل از انتقال به پالایشگاه مورد نیاز است. سه بشکه آب برای تولید هر بشکه نفت لازم است.
بزرگترین ذخیره نفت شیل در آمریکا در منطقه ای در غرب کلرادو یعنی ذخایر "گرین ریور" قرار دارد که منطقه ای خشک و بدون آب اضافی است.

ذخایر موجود نفت شیل
تخمین ذخایر نفت شیل به سبب وجود چندین فاکتور بسیار پیچیده است. 1- مقدار کروژن موجود در ذخایر نفت شیل به طور قابل ملاحظه ای متفاوت است.2- بعضی از کشورها خبر از وجود ذخایر کروژن می دهند، اما درصدی از آن را که می توان بهره برداری کرد، محاسبه نمی کنند.3- ذخایر به مقدار منابعی اطلاق می شود که صرفه اقتصادی داشته، بتوان آن را بوسیه تکنولوژی روز استخراج کرد. 4- تکنولوژی های بهره برداری از نفت شیل هنوز در حال توسعه هستند، بنابراین حجم ذخایر قابل استخراج را فقط می توان حدس زد.
با این حال تا کنون کل ذخایر نفت شیل جهان را حدود 2.6 تریلیون بشکه تخمین زده اند. در آفریقا قسمت اعظم دخایر"نفت شیل" در موروکو(260 میلیون تن) وجنوب آفریقا(73 میلیون تن) است.
همچنین در آسیا قسمت عمده ذخایر در چین (2600 میلیون تن)، تایلند(18.6 میلیارد تن) و ترکیه (1.6 میلیارد تن) قراردارد.
استرالیا نیز جزو معدود مناطقی است که در حال تولید کروژن از "نفت شیل" بوده و در بین سالهای 2001 تا 2003، 700 هزار بشکه نفت تولید کرده است. این کشور طرحی برای تولید 4500 بشکه "نفت شیل" را در سال در دست اجرا دارد.
در اروپا بیشتر ذخایر نفت شیل در اسرائیل (15.4 میلیارد تن) و اردن (40 میلیارد تن) واقع شده است. "نفت شیل" اردنی کیفیت بسیار بالایی دارد.
براساس این گزارش،ایالات متحده آمریکا با 3.3 تریلیون تن ذخایر نفت شیل صاحب بزرگترین ذخایر جهان است. مقادیر نفت شیل آمریکا 1.5 تا 1.8 تریلیون بشکه تخمین زده شده است که تمام آن قابل استفاده نیست. نصف این مقدار تقریبا سه برابر ذخایر ثابت شده عربستان سعودی است. درعین حال برزیل در حال حاضر مقادیر کمی نفت شیل تولید می کند. تولید آن در سال 1999 در حدود 200 هزار تن بوده است.

 39221