عرفان خسروی: تمام مهره‌داران آرواره‌دار امروزی (یعنی تقریباً همه مهره‌داران به جز چند مارماهی ابتدایی بدون آرواره) دندان هم دارند، هرچند تصور می‌شد که نخستین مهره‌دارانی که دارای آرواره شدند دندان نداشتند و غذا را با استخوان‌های تیز قیچی‌مانند آرواره‌شان می‌گرفته‌اند. با این حال نتایج پژوهش جدیدی که در نشریه Nature منتشر شده، نشان می‌دهد نخستین مهره‌داران آرواره‌دار نیز دارای دندان بوده‌اند و دندان‌ها همزمان با خود آرواره یا اندکی پس از آن فرگشت یافته‌اند.
پژوهشگران دانشگاه بریستول، موزه تاریخ طبیعی انگلیس و دانشگاه کرتین در استرالیا به همراه فیزیکدان‌های سوئیسی دست‌به‌دست هم دادند تا روی آرواره‌های یکی از نخستین مهره‌داران آرواره‌دار مطالعه کنند: ماهی باستانی‌ای با نام Compagopiscis (کومپگوپیس‌کیس).
شرح عکس: نمای بازسازی شده از یک ماهی پلاکودرم به نام دانکولستیوس Dunkolesteus.
گروه بین‌المللی‌ای که روی جمجمه کومپگوپیس‌کیس مطالعه کردند، این کار را به کمک تابش‌های پرانرژی ایکس در دانشگاه پاول شرر انجام دادند و به نتایجی دست‌یافتند که پرده از ساختار و تکوین دندان‌ها و استخوان‌ها برمی‌دارد. با استفاده از این فناوری دیرینه‌شناسان می‌توانند هر گونه جزئیات بافتی و تکوینی مرتبط با استخوان‌ها و دندان‌ها را مشاهده کنند. آن‌گاه امکان مقایسه این داده‌ها با داده‌های جنین‌شناسی مربوط به مهره‌داران امروزی فراهم می‌آید. طبق این داده‌ها به نظر می‌رسد که ماهی‌های پلاکودرم که تاکنون بدون دندان تصور می‌شدند، درحقیقت دندان داشته‌اند. این شواهد قطعی درباره منشاء دندان‌ها به هرگونه تردیدی در این باره پایان می‌دهد.
شرح عکس: نمایی از سمت کناری مدل مجازی جمجمه ماهی پلاکودرم به نام دانکولستیوس.
این سنگواره بسیار گرانبها که از استرالیا کشف‌شده، نور جدیدی به دنیای دیرینه‌شناسی و فرگشت مهره‌داران تابانده اما نباید نقش فناوری غیرتخریبی تابش‌های ایکس پرانرژی را که به لطف فیزیک‌دان‌ها به داد دیرینه‌شناسان رسیده در این پژوهش فراموش کرد. بدون این فناوری هیچ‌گاه امکان بررسی‌هایی به این دقت روی سنگواره‌ها وجود نمی‌داشت.
در این پژوهش از پویش ذره‌بینی غیرتخریبی با استفاده از تابش شتاب‌دهنده استفاده شد و بدون این‌که با روش‌های سنتی دیرینه‌شناسی احتمال تخریب سنگواره برود، جزئیات دقیق آن مشخص گردید.
شرح عکس: نمایی از مقطع مجازی آرواره کومپگوپیس‌کیس که به وضوح دندان‌ها و خطوط رشد حیوان را نشان می‌دهد.
5353
نظر شما