چرااین سال ها خیلی ازبچه ها به ارتودنسی احتیاج دارند؟

ناهنجاری های دندانی-فکی به علل گوناگونی رخ می دهند. تقریبا کلیه این ناهنجاری ها قابل پیشگیری/درمان هستند. در ادامه به مهمترین دلایل ایجاد این مشکلات اشاره می شود:
 

• اختلال در تکامل جنین: مصرف داروهای خاصی در مادران باردار و قرار گرفتن در معرض برخی ترکیبات شیمیایی ممکن است سبب اجاد اختلال در تکامل سیستم دندانی-فکی شود.مصرف سیگار یا الکل در دوران بارداری احتمال بروز این مشکلات را افزایش می دهد.
• اختلالات ژنتیکی: بروز جهش های خاص ژنتیکی در مراحل اولیه تکامل جنین می تواند سبب انواع گوناگونی از نشانگان ها(سندرم ها) همراه مشکلات دندانی-فکی شود.
• ضربه دیدن فک پایین در کودکی: ناحیه ای از فک پایین که با جمجمه مفصل می شود بسیار آسیب پذیر و حساس است. ضربه ای جزئی ممکن است سبب شکستگی این ناحیه گردد. شکستگی رخ داده ممکن است کاملا بدون علامت یا همراه با علایم جزئی باشد. به عنوان مثال به زمین افتادن کودک حین دوچرخه سواری، لب پریدگی یک دندان و مختصری درد و گریه کردن کودک ممکن است تنها علایم باشند. خوشبختانه در تعداد زیادی از کودکانی که دچار این آسیب ها می شوند مشکلی در زمینه ی رشد فک پایین رخ نمی دهد. اما تعدادی از این کودکان دچار مشکلاتی نظیر تکامل ناقرینه ی فک پایین و انحراف فک و یا کوچک ماندن فک پایین نسبت به فک بالا می شوند. در صورت تشخیص به موقع و اتخاذ تدابیر درمانی مناسب از بروز مشکلات جدی می توان پیشگیری نمود
• افزایش اندازه یک طرفه فک پایین: گاهی اوقات به دلایلی که هنوز به طور کامل شناخته نشده اند، رشد فک پایین در یک سمت بیش از سمت دیگر می شود. نتیجه ی این امر بروز انحراف در فک است. شروع این بیماری معمولا بین 15 تا 20 سالگی و در دختران بیش از پسران است.
• غیبت دندان(ها): گاهی برخی دندان های دائمی در فک بیمار غایب هستند و به این ترتیب سیستم دندانی دچار مشکلاتی در نظم و ترتیب دندان ها می شود.پس از دندانهای عقل(انتهایی ترین دندانهای سیستم دندانی یا دندان شماره 8) شایعترین دندانهایی که ممکن است غایب باشند دندان شماره 5 پایین(کرسی کوچک دوم پایین) و دندان شماره 2 بالا(پیشین دوم بالا) هستند.
• اشکال در اندازه دندان ها: گاهی بزرگ یا کوچک بودن یک یا تعدادی از دندان ها سبب نامرتبی سیستم دندانی می شود. شایعترین دندان هایی که دچار این مشکل می شوند عبارتند از دندان شماره 5 پایین و دندان شماره 2 بالا
• دندانهای اضافی: شایعترین دندان اضافه، یک دندان پیش در خط وسط فک بالا(بین دو دندان پیشین اول) است. درمان دندانپزشکی زود هنگام برای این افراد ممکن است لازم باشد.
• از دست رفتن زودهنگام دندانهای شیری:این تفکر که دندانهای شیری دندانهایی موقتی و بنابراین کم ارزش هستند کاملا اشتباه است. یکی از مهمترین وظایف دندانهای شیری حفظ فضای موجود در فک ها تا موعد مناسب برای رویش دندانهای دائمی است. اگر یک دندان شیری زودتر از موعد بیفتد ،دندانهای مجاور به طرف فضای خالی شده حرکت خواهند کرد و در نهایت دندان دائمی زیرین یا نمی تواند رویش یابد(نهفته می ماند) و یا خارج از نظم و ترتیب خواهد رویید. مهمترین راه پیشگیری از این مشکلات حفظ بهداشت دهان و دندان از همان کودکی است.
• زمینه ی ارثی: شایعترین و شناخته شده ترین مشکل فکی با زمینه ی ارثی جلو آمدگی فک پایین نسبت به فک بالا است. برخی از مشکلات فکی با انجام درمان هایی موسوم به ارتوپدیک توسط ارتودنتیست قابل بهبود هستند.
• عادات: همه ی نوزادان انگشت می مکند. مشکل زمانی ایجاد می شود که این عادت در سنین بالاتر نیز دنبال شود. اگر کودک شما بیش از 5 سال سن دارد و هنوز با اشتیاق و به صورت طولانی مدت انگشت می مکد وی را تشویق به ترک آن کنید. برای یادآوری به کودک برای ترک عادت مکیدن انگشت، می توانید روی انگشتش یک چسب زخم بچسبانید. در صورت موفقیت آمیز نبودن این روش ها به دندانپزشک مراجعه کنید
همچنین تا حد امکان کودکتان را به استفاده از پستانک عادت ندهید. مکیدن طولانی مدت پستانک اثرات مخربی روی سیستم دندانی-فکی دارد.
• الگوی تنفس: برخی از کودکان به جای بینی از دهان تنفس می کنند. این امر ممکن است تنها به علت یک عادت اشتباه باشد، اما معمولا انسداد نسبی یا کامل مسیر تنفس از بینی به دلایلی از جمله آماس مخاط بینی به دلیل آلرژی یا بزرگ بودن لوزه ها علت اصلی است. اگر کودک شما در اکثر اوقات-به جز حین فعالیت شدید بدنی یا ذهنی- از دهان تنفس می کند، لازم است توسط یک پزشک معاینه شود.
 

دکتر آرش فرزان، جراح-دندانپزشک

4545