به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیت‌الله العظمی جوادی آملی، معظم له در ادامه شرح کلمات قصار نهج‌البلاغه، با اشاره به کلام نورانی ۱۸۱ امیرالمؤمنین علیه‌السلام بیان داشت: حضرت در این حکمت می فرماید: «ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلَامَةُ»، ثمره تفریط و کوتاهی ندامت است و ثمره حزم و دور اندیشی، سلامت! انسان نباید کاری را بدون اندیشه، تدبیر و دور اندیشی انجام دهد، چرا که رفتار فردی او با جامعه مرتبط است و هر تصمیم شخصی در نظام اجتماعی تأثیرگذار خواهد بود.
بنابر روایت شبستان،ایشان با تبیین جایگاه عقل نظری و عقل عملی، تأکید کردند: عقل نظری مسئول اندیشه‌ورزی و تشخیص حق از باطل است، در حالی که عقل عملی عهده‌دار تصمیم‌گیری و اراده است؛ و این دو دستگاه از هم جدا هستند و تنها روح قوی و نفس انسانی و ایمان الهی است که این قوا را هماهنگ می کند تا مسیر زندگی انسان درست پیش برود.
معظم‌له اذعان داشتند: جهاد درونی آن است که انسان، قوا و نیروهای درونی خود را بشناسد، وظیفه‌ی هر یک را بفهمد و آن‌ها را هماهنگ سازد تا تصمیمی درست و عمل صالح از او صادر گردد.
حضرت آیت‌الله العظمی جوادی آملی اظهار داشت: کارهایی که در حوزه و دانشگاه انجام می‌شود، در حوزه عقل نظری است و هدف آن جهل‌زدایی در برابر علم است؛ اما کار مربیان اخلاق و مصلحان اجتماعی، در قلمرو عقل عملی قرار دارد و به «جهالت‌زدایی» می‌پردازند.
معظم‌له تأکید کرد: جهالت، در تصمیم‌گیری‌ها و رفتارهای عملی انسان بروز می‌کند، مانند اداره جامعه و شئون زندگی؛ در حالی‌که جهل، مربوط به ندانستن علمی است.
ایشان با اشاره به روایت نورانی «رُبَّ عَالِمٍ قَدْ قَتَلَهُ جَهْلُهُ، وَ عِلْمُهُ مَعَهُ لَا یَنْفَعُهُ»، افزود: بسیاری از افراد از نظر علمی باسوادند، اما در عمل گرفتار جهالت‌اند و در تصمیم‌سازی‌های خود عاقلانه رفتار نمی‌کنند. از این‌رو انسان باید چنان زندگی کند که کارگاه تصمیم‌سازی درونی‌اش بر اساس عقل و تقوا عمل کند و تصمیم‌گیرنده فقط از آن تبعیت نماید؛ علم به تنهایی کافی نیست؛ بسیاری از دانایان در اثر نداشتن عقل عملی و تصمیم‌گیری صحیح، گرفتار جهالت در رفتار می‌شوند.
معظم‌له خاطرنشان کرد: ثمره‌ی علم زمانی حاصل می‌شود که با عقل عملی پیوند یابد و اندیشه‌ورزی به تصمیم‌سازی و سپس تصمیم‌گیری منتهی گردد.
ایشان تصریح کرد: امیرالمؤمنین علیه‌السلام در حکمت ۴۸ نهج‌البلاغه فرمودند: «الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ، وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْیِ، وَ الرَّأْیُ بِتَحْصِینِ الْأَسْرَارِ»، حزم یا همان دوراندیشی و تدبیر، امری ساده و بدیهی نیست؛ بلکه نیازمند اندیشه سازی و فرآیند تصمیم‌سازی حساب شده است. پیروزی در امور فردی و اجتماعی، زمانی محقق می‌شود که تصمیم‌ها بر پایه‌ی اندیشه‌سازی حساب‌شده، جمع‌آوری و تحلیل آراء باشد و اندیشه صحیح نیز به رازداری و حفظ اسرار است.
معظم‌له افزود: تا آراء و دیدگاه‌های مختلف با دقت بررسی و جمع‌بندی نشود، و تا اسرار و اطلاعات مهم در محدوده‌ی اهلش محفوظ نماند، تصمیم‌گیری‌های علنی و شتاب‌زده نه تنها به نتیجه نمی‌رسد، بلکه مایه‌ی زیان و پشیمانی خواهد شد.
ایشان در پایان یادآور شد: کسی که اهل تفریط باشد و بدون تدبیر اقدام کند جز پشیمانی بهره‌ای نخواهد برد، و آن‌که اهل حزم، دوراندیشی و اندیشه باشد، از سلامت و پیروزی برخوردار خواهد شد.
نظر شما