به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، روزنامه هم میهن نوشت؛
کمتر کسی روند مذاکرات هسته‌ای در یک دهه اخیر و مواضع مجلس را فراموش می‌کند. از تصویب برجام تا آتش زدن آن و حالا هم که باردیگر رسیدن به بحث اینکه مذاکره با آمریکا «آری یا خیر». این روزها مجلس اظهارنظرهای عجیبی در این زمینه را تجربه می‌کند.
تنش ایران و آمریکا به عنوان دو دولت از ۱۳ آبان ۱۳۵۸ با تصرف سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام و حمایت حاکمیت از آن شروع شد؛ البته پیش از آن و تنها سه روز پس از پیروزی انقلاب نیز دو گروه مسلح به سفارت آمریکا رفته و ویلیام سالیوان، سفیر آن زمان آمریکا در ایران دستور داد که محافظان سفارتخانه برای نجات جان خود اجازه شلیک دارند.
کارکنان سفارت به اتاق مخابره خبر پناه برده بودند و با افزایش فشارها در نهایت کارمندان خود را تسلیم کردند. ابراهیم یزدی به پشتوانه امام خمینی کنترل سفارت را به دست گرفت و غائله تمام شد. دومین حمله به سفارت اما به‌طورکلی برقراری روابط میان دو کشور را قطع کرد و افزایش اختلافات با گذر زمان آتشی را شعله‌ور کرد که تا امروز هم ادامه داشته و مذاکره ایران و آمریکا را به یکی از پرچالش‌ترین موضوعات سیاست خارجی ما تبدیل کرد.
حالا هم که مذاکرات هسته‌ای سیدعباس عراقچی با ویتکاف از جمله موضوعاتی است که باردیگر بحثها و گمانهها را به میان آورده است و در این بین نمایندگان مجلس به عنوان اعضای قوه قانونگذاری به این موضوع واکنش نشان داده‌اند؛ مذاکراتی که به گفته مسعود پزشکیان، «تیم مذاکره‌کننده با راهنمایی‌های کامل رهبری سر میز مذاکره نشسته‌اند».
در این بین برخی از نمایندگان در مجلس نه‌تنها به مذاکره تاختند بلکه با فریادهایشان به یارگیری پرداختند و ادعاهایی را مطرح کردند که در همان جلسه و از تریبون رسمی مجلس تکذیب شد. امیرحسین ثابتی، نماینده تهران با استفاده از تریبون مجلس به دولت پیشنهاد کرد که اگر می‌تواند مذاکرات را لغو کند: «تجربه نشان داده به نتیجه نمی‌رسد. آمریکا زیر بار نمی‌رود.»
اما عجیب‌ترین موضع از زبان مهدی کوچک‌زاده، نماینده تهران با فریادهای همیشگی مطرح شد: «ای ملت ایران، حواستان جمع باشد. ما در لحظاتی بسیار حساس و تاریخی قرار داریم. مراقب کسانی باشید که به نام خیرخواهی، به نام جلوگیری از جنگ و به نام آباد کردن دنیا، سال‌هاست که جز غارت اموال عمومی، جای دادن فرزندان خود در پست‌های حساس، ساخت راه‌های اختصاصی برای ویلاهای‌شان و تلاش برای تصاحب هتل‌های بنیاد مستضعفان و دیگر اموال عمومی، کار دیگری نکرده‌اند.
این افراد به نام دلسوزی برای شما، در واقع دنبال منافع شخصی خود هستند؛ دنبال این‌ها نروید. نمی‌گویم آنچه که در حال وقوع است نباید انجام شود، شاید ناچار باشیم، اما مهم‌تر از هر چیز این است که دوست را از دشمن تشخیص دهید.
بدانید مجلس از روند مذاکرات جاری هیچ اطلاعی ندارد؛ کسانی که امروز برای تائید این موضوع بیانیه داده‌اند بدانند مجلس هیچ خبری از مذاکرات ندارد و حتی حسن قشقاوی رئیس کمیته هسته‌ای به من گفت که هیچ خبری ندارم. ما بی‌اطلاع هستیم، اما حالا که قرار است با تلخی کامل این کار انجام شود ما مخالفتی نمی‌کنیم.»
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس به سرعت پاسخ کوچک‌زاده را داد: «خیلی روشن می‌گویم شما از طرف مجلس نمی‌توانید سخن بگویید و بگویید مجلس در جریان نبوده است. مجلس حتماً در جریان بوده است و هیچ اقدامی خارج از مسیر قانونی صورت نمی‌گیرد و اظهارات شما صحیح نبود.» شاید آنها از موفقیت تیم مذاکره‌کننده به ریاست سیدعباس عراقچی واهمه دارند.
چراکه مذاکرات به ریاست سعید جلیلی از سال ۸۶ تا ۹۲ به در بسته خورد و ناکام ماند و حالا این حامیان جلیلی در مجلس بیش از آن که منافع ملی و شرایط کنونی کشور را در نظر بگیرند، در پی موفقیت جریان سیاسی خود و شکست رقیب (مسعود پزشکیان و اصلاح‌طلبان) هستند. موفقیت آنها که در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد پوچ شده و تنها هدف امروز شکست رقیب است. البته اولین بار نیست که این گروه تندرو چوب لای چرخ دولت و مذاکرات می‌گذارد.
مجلس نهم؛ تصویب برجام
در مجلس نهم با اکثریت اصولگرا «کمیسیون ویژه برجام» به ریاست علیرضا زاکانی شروع به کار کرد اما در همین مجلس به ریاست علی لاریجانی برجام تصویب شد. البته که حواشی این رسیدگی و بررسی بسیار بود و تندروهای مجلس که بخش قابل توجه آنها اعضای جبهه پایداری یا همسو با دیدگاه‌های آن بودند؛ حتی علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی کشور را تهدید به دفن کردن در راکتور اراک کردند.
مهر سال ۱۳۹۴ شروع صحن علنی مجلس آتش زیرخاکستری احساس می‌شد و ناگهان این آتش باز هم توسط تندروهای آن زمان شعله‌ور شدند. علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس گفت: «بررسی طرح برجام عامل شکاف نشود چون یک موضوع ملی است.»
اما این سخن او به مذاق برخی از نمایندگان سوپرانقلابی خوش نیامد و مهدی کوچک‌زاده به این موضوع اعتراض کرده و گفت: «شب گذشته لاریجانی به او اعلام کرده؛ «کشور تصمیم گرفته و طرح باید تصویب شود. آقای باهنر به من گفت که دیشب آقایان لاریجانی، حجازی و شمخانی جلسه داشتند و تصمیم گرفته شد این طرح تصویب شود.»
او ناگهان فریاد زد: «همه بدانند این طرح، طرح مجلس نیست. این طرح لاریجانی و شمخانی و حجازی است اما نظر این سه نفر، نظر رهبری نیست.» لاریجانی به کوچک‌زاده پاسخ داد: «اصلاً بحث رهبری مطرح نبوده که شما می‌گویید و ایشان نقشی نداشتند.
ما با هم صحبت کردیم، چرا آن را به رهبری وصل می‌کنید؟» در آن جلسه حمید رسایی، نماینده تهران نیز در اقدامی بی‌سابقه و عجیب صحن مجلس را با تجمعات خیابانی اشتباه گرفته و با در دست داشتن برگه‌ای که روی آن نوشته بود: «این قانون‌شکنی رسمی است. مجلس فرمایشی نیست.»
حتی در واکنش به لاریجانی که گفته بود؛ «ما چیزی را به رهبری منتسب نکردیم در این رابطه شما و مجلس باید تصمیم‌گیری کنید و ربطی به رهبری ندارد»، تاکید کرد: «شما در جلسه غیرعلنی گفتید که از دفتر رهبری زنگ زدند که چرا زودتر تصمیم‌گیری نمی‌کنید.» لاریجانی به او پاسخ داد: «تماس از دفتر آقا بوده و حتی آیت‌الله مکارم نیز نامه نوشتند و خودتان هم دیدید.
همه منتظرند که شما تصمیم بگیرید.» احمد توکلی، نماینده تهران هم خطاب به لاریجانی تاکید کرد: «اگر قرار باشد برای این بی‌قانونی‌ها قربانی بدهیم، معلوم نیست چند گوسفند نیاز داریم.» لاریجانی سعی کرد از این گفته استفاده کرده و با شوخی اما اقتدار این جلسه را به سرانجام برساند، به همین دلیل گفت: «می‌توانیم از گوسفندهای شما در بهشهر استفاده کنیم.»
علی‌ایحال «جزئیات طرح برجام» با ۱۶۱ رأی موافق، ۵۹ رأی مخالف و ۱۳ رأی ممتنع به تصویب رسید اما کوچک‌زاده باز هم از موضع خود کوتاه نیامده و روی برگه‌ای نوشت: «مجلس از تصمیم لاریجانی، شمخانی و حجازی تبعیت کرد در برجام، ما نکردیم.»
موضوع برجام به اینجا ختم نشد و در آن روز علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در صحن علنی مجلس گفت: «تهدید می‌کنند که روی ما در راکتور اراک سیمان می‌ریزند و ما را دفن می‌کنند.» این تهدید روح‌الله حسینیان بود که بعد از این جلسه اعلام کرد که «این موضوع را جدی گفته و به خاطر آن عذاب وجدان ندارد.»
مجلس دهم؛ آتش زدن برجام
در مجلس دهم سوپرانقلابی‌ها اقلیت مجلس را در دست داشتند و آنطور که همیشه تندروی می‌کردند نتوانستند عمل کنند. با این حال جریان تندرو مجلس اردیبهشت سال ۹۷ برجام را طوری در مجلس به آتش کشیدند که گویی پل ارتباطی ایران و آمریکا را تخریب و آینده آمریکایی را نابود می‌کنند.
در آن زمان نمایندگانی همچون کوچکی‌زاده، حاجی‌دلیگانی و... به سرکردگی مجتبی ذوالنوری در مجلس دهم برجام و پرچم آمریکا را به آتش کشیدند.
علی لاریجانی، رئیس وقت مجلس زمانی که ذوالنوری فریاد می‌زد: «برجام را آتش زدیم... برجام را آتش زدیم.» گفت: «آتش هم نمی‌گیرد.» و خطاب به کوهکن یکی از نمایندگانی که در حال آتش زدن پرچم آمریکا بود، گفت: «مراقب باشید مجلس را آتش نزنید.» درست است که او در توضیح این برخورد ضد و نقیض خود گفت: «ترامپ گفت برجام را پاره می‌کنم، من هم برجام را آتش زدم. کوتاه می‌آمدم و تشکر می‌کردم؟» البته که اکثریت مجلس با دو فراکسیون امید و مستقلان ولایی همراهی لازم را با دولت وقت برای پیشبرد برجام داشت.
مجلس یازدهم؛ قانون راهبردی مقابل مذاکره
شروع فعالیت مجلس یازدهم مصادف بود با دولت دوم حسن روحانی. تندروها با توجه به کینه و بغضی که نسبت به محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت داشتند، تمام توان خود را برای مقابله با مذاکره به کار بردند تا اجازه موفقیت و گشایش در روابط بین‌الملل را سلب کنند.
سال ۱۳۹۹ ظریف به مجلس رفت تا عملکرد خود را تشریح کند اما با توهین‌هایی همچون ذلیل و دروغگو مواجه شد. خصومت با ظریف و برجام و مذاکرات به اینجا ختم نشد و طرح دوفوریتی «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» توسط همین نمایندگان به تصویب رسید.
طبق این قانون به دلیل لغو نشدن تحریم‌های ایران و اجرا نشدن مفاد برجام، اجرای داوطلبانه پروتکل‌الحاقی متوقف شد و دیگر اجازه نظارت‌های فراپادمانی را هم به بازرسان ندادند. این قانون ایران را در مظان اتهام قرار داد که به دنبال تحرکات بیشتر هسته‌ای است. از سوی دیگر سد راهی شد برای تیم مذاکره‌کننده و به نوعی خطی قرمز بود روی مذاکرات.
حسن روحانی، رئیس‌جمهور وقت در واکنش به این موضوع تاکید کرد: «دولت با این مصوبه موافق نیست و آن را برای روند فعالیت‌های دیپلماتیک مضر می‌داند.» و اسحاق جهانگیری، معاون اول دولت دوازدهم هم مصوبه مجلس را در چارچوب قانون اساسی قرار داده و آن را دخالت در اختیارات شورای‌عالی امنیت ملی و حوزه اجرای دولت دانست.
اما پس از انتخابات ریاست‌جمهوری و روی کارآمدن دولت سیدابراهیم رئیسی همان‌هایی که مجلس یازدهم برجام را آتش زده بودند و قانون راهبردی را مصوب کرده بودند، به جد خواستار احیای برجام شدند.
مجلس دوازدهم؛ ادامه تندروی
همان‌هایی که در مجلس نهم با برجام مخالف بودند و آن را تصمیم «لاریجانی، شمخانی و حجازی» دانستند، حتی پرجمعیت‌تر از قبل وارد مجلس دوازدهم شده‌اند و این بار به جای برجام، مذاکره ایران و آمریکا در دولت چهاردهم را نشانه گرفته‌اند و بر آن می‌تازند.
سوپرانقلابی‌ها در این راه حتی به تفسیر سخنان رهبری هم می‌پردازند و اجازه مذاکره از سوی ایشان را به دلیل فشارهایی می‌دانند که دولت و عده‌ای وارد کرده‌اند. حسن قشقاوی، رئیس کمیته هسته‌ای مجلس اما به این موضوع پاسخ داده و گفت: «آیا شأنیت رهبری فرزانه این است که کسی بخواهد یا بتواند ایشان را اجبار کند؟»
با این وجود سوپرانقلابی‌ها باز هم از موضع خود کوتاه نیامدند و سعی کردند از گزارشی که سیدعباس عراقچی، وزیر امورخارجه درباره مذاکره به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارائه کرده، چشم‌پوشی کنند تا حربه‌ای برای ادامه تندروی خود داشته باشند.
به هر حال فضای مجلس کنونی که از فراکسیون اکثریت انقلاب و اقلیت مستقلین تشکیل شده است؛ نشانه‌هایش غلبه نگاه تندروانه است؛ به همین دلیل هم‌میهن با سه تن از نمایندگان از طیف‌های مختلف سیاسی گفت‌وگو کرد تا ارزیابی آنها را درباره مذاکره ایران و آمریکا، نتیجه آن و تاثیر آن بر شرایط کنونی کشور بررسی کند.
۳۱۲۲۲۲
