ایران ابتکار رسانه‌ای را در کنار دیپلماسی پنهان جدی بگیرد

به گزارش خبرآنلاین به نقل از جماران سفیر پیشین ایران در فرانسه با اشاره به فضاسازی بین‌المللی رژیم صهیونیستی علیه ایران، گفت: فرانسه آگاه است که جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از موضوعات تأثیرگذار است. با این حال، به دلایلی که خود را به مسکو وابسته کرده‌ایم و بر این باوریم که نگاه به شرق می‌تواند منافع ما را تأمین کند، بی‌جهت خود را از بازی‌ که در حال حاضر در غرب می‌تواند برای ما منافع بسیاری داشته باشد، عملاً کنار گذاشته‌ایم.

ابوالقاسم دلفی در پاسخ به پرسشی درباره موضع‌گیری اخیر وزیر خارجه فرانسه با محوریت اینکه اگر توافق هسته‌ای با ایران احیاء نشود، احتمال آغاز جنگ جدید بالا خواهد بود، گفت: اگر بخواهیم درباره فرانسه صحبت کنیم، باید توجه داشت که فرانسه و اروپا در بسیاری از مسائل، از جمله مسأله ایران، رویکردهای متفاوتی دارند. در شرایط فعلی، نمی‌توان انتظار داشت که آنها در مورد بسیاری از موضوعات، به ویژه ایران که اکنون یک مسأله حاد است، موضعی یکسان داشته باشند. فرانسوی‌ها مدتی است که نسبت به ما کمی تندتر شده‌اند؛ برای مثال، در اجلاس سالانه سفرای فرانسه که در ژانویه ۲۰۲۵ برگزار شد، رئیس‌جمهور مکرون در سخنرانی‌اش، ایران را به عنوان یکی از سرفصل‌های اصلی مطرح کرد. او گفت ایران در حال حاضر تهدیدی برای امنیت فرانسه، امنیت منطقه و حتی امنیت جهانی است. در واقع، در دیپلماسی ۲۰۲۵ فرانسه، ما را به عنوان یک خطر امنیتی برای حداقل فرانسه معرفی کردند.

سفیر پیشین ایران در فرانسه با اشاره به اینکه اظهارات اخیر وزیر خارجه فرانسه نیز در همین چهارچوب قابل تفسیر است، گفت: سال ۲۰۲۵ سال پایان امکان بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت علیه ایران به بهانه برنامه هسته‌ای آن طبق برجام است و فرانسوی‌ها این را خوب می‌دانند. آنها می‌خواهند ببینند در پایان این مسیر چه چیزی عایدشان خواهد شد و از حالا طراحی و برنامه‌ریزی کرده‌اند.

دلفی با اشاره به دیدار اخیر وزرای خارجه فرانسه و اسرائیل خاطرنشان کرد: نکته مهم دیگر این است که اظهارات وزیر خارجه فرانسه پس از دیدار با وزیر خارجه اسرائیل در پاریس مطرح شد. مشخص است که موضوع اصلی این دیدار، ایران بوده و حالا باید نشان دهند که دیدگاه‌شان درباره ایران چیست و موضع اسرائیلی‌ها در این زمینه چگونه است. البته می‌دانیم که فرانسوی‌ها به طور کلی یکی از تندترین مواضع را در میان اروپایی‌ها و شاید حتی غربی‌ها در قبال مسأله فلسطین دارند و با اسرائیلی‌ها زاویه جدی دارند، به ویژه شخص مکرون. چند روز پیش نیز وزیر خارجه ترکیه در پاریس بود و در خصوص سوریه با مقامات فرانسوی گفت و گو کرد. هم ترک‌ها در موضوع سوریه با ما زاویه دارند و با فرانسوی‌ها همکاری می‌کنند، هم اسرائیلی‌ها که همیشه یکی از موضوعات اصلی دستور کارشان در روابط خارجی، اقدامات علیه ما بوده و همچنان در حال فضاسازی هستند.

این دیپلمات با وارد دانستن انتقادهایی نسبت به سیاست خارجی ایران در مقابل اروپا می‌گوید: به نظر می‌رسد که دستگاه دیپلماسی ما نسبت اروپا و مشخصا فرانسه دچار نوعی انفعال شده است. همزمان فرانسوی‌ها بابت زندانی بودن اتباع خود در تهران نیز گلایه‌هایی دارند که بدون ورود به اصل این موضوع که روندی قضائی است معتقدم این گره در روابط تهران و پاریس باید به گونه ای مدیریت شود. موضوعاتی مثل اوکراین، سوریه و لبنان هم در این فضا مؤثرند. مثلاً در مورد لبنان، فرانسوی‌ها بیش از همه متضرر شدند. آنها ریاست‌جمهوری لبنان را از دست دادند به خاطر شرایطی که به وجود آمد. حالا این شرایط را ما ایجاد کردیم یا نه، بحث جداگانه‌ای است، اما واقعیت این است که فرانسوی‌ها بازنده بودند.

دلفی خاطرنشان کرد: قبلاً رئیس‌جمهوری که در لبنان بر سر کار بود، با توافق ما و فرانسوی‌ها انتخاب شد، اما رئیس‌جمهور بعدی را سعودی‌ها و آمریکایی‌ها آوردند و به اصطلاح لبنان هم از دست فرانسوی‌ها رفت.

وی ادامه داد: مجموعه این تحولات، همراه با موضوع هسته‌ای، فرانسه را وادار کرده که به ظن خود با برخی تاکتیک‌ها ما را به سمت مذاکره بکشاند. آنها می‌خواهند باب گفت‌وگو را باز کنند. ضمن اینکه فرانسه احساس کرده ما دوباره به آمریکا نزدیک می‌شویم، مشابه سناریوی برجام. یعنی مثل گذشته که پیش از امضای توافق موقت در ژنو، مذاکرات پنهانی با آمریکا داشتیم و وزیر خارجه فرانسه که از این روند دلخور بود مانع از حصول توافق موقت شد. الان هم فرانسوی‌ها نگرانند که اگر ما با آمریکایی‌ها به تفاهم برسیم، آنها و بقیه اروپایی‌ها کنار گذاشته شوند.

دلفی با اشاره به شرایط بحرانی فعلی روابط اروپا و ایالات متحده آمریکا، افزود: شاید عمدی در آنچه که فرانسه در حال پیگیری آن است وجود داشته باشد و همین مسأله ما را وادار می‌سازد به این فکر کنیم که این کنش‌ها عامدانه و مبتنی بر سیاست‌های فرانسه است. فرانسه آگاه است که جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از موضوعات تأثیرگذار است. با این حال، به دلایلی که خود را به مسکو وابسته کرده‌ایم و بر این باوریم که نگاه به شرق می‌تواند منافع ما را تأمین کند، بی‌جهت خود را از بازی‌ که در حال حاضر در غرب می‌تواند برای ما منافع بسیاری داشته باشد، عملاً کنار گذاشته‌ایم. این اظهارنظرها، این نوع برخوردها و تحریکاتی که در هر صورت تند و صریح هستند ــ مانند این‌که اگر توافقی حاصل نشود، جنگ رخ خواهد داد ــ سخنانی است که پیش از این تنها افرادی نظیر ترامپ آن را بیان می‌کردند. حال آنکه وقتی وزیر امور خارجه فرانسه چنین سخنی می‌گوید، به نوعی در تلاش است تا ما را به همان مسیر سوق دهد.

سفیر پیشین ایران در پاریس در ادامه با اشاره به تداوم جدال میان روسیه و اروپا و تأثیر آن بر جنس روابط هرکدام با تهران، گفت: در چنین شرایطی، علی‌رغم تمامی بحث‌هایی که مطرح است، ما عملاً کارت اروپا و فرانسه را در فضای فعلی از دست داده‌ایم، بی‌دلیل و بی‌جهت؛ چرا که روسیه نمی‌خواهد ما به اروپا نزدیک شویم. روسیه به خوبی می‌داند که در صورت نزدیکی ایران به اروپا، پرونده اوکراین، مسائل انرژی، امنیت و حتی روابط او با اروپا و ایالات متحده دچار چالش خواهد شد. از این رو، ما را به گونه‌ای تحریک می‌کنند تا از اروپا فاصله بگیریم. این در حالی است که اروپا نیز به خوبی آگاه است که اگر ایران با اروپا همراه شود و بتواند روابط پیشین خود را تا حدودی احیا نماید، هم امکان احیای مناسبات وجود دارد و هم می‌توان از دام روسیه  فاصله گرفت.

دلفی با اشاره به ضرورت هوشیاری دستگاه دیپلماسی در نحوه برخورد با اروپا و آمریکا و فضای فعلی میان آنها گفت: نکته اول این است که ما نباید بدون در نظر گرفتن نقش اروپا، صرف‌نظر از این‌که ایالات متحده آمریکا و اروپا دشمن باشند یا دوست، به عنوان وجه‌المصالحه میان این دو قرار بگیریم. آنچه اکنون مطرح می‌شود، مبنی بر اینکه اختلافات میان اروپا و آمریکا فرصتی برای بهره‌برداری ما فراهم می‌کند، تصوری خیالی و فانتزی است که هرگز تحقق نخواهد یافت.

وی ادامه داد: در موضوع برجام نیز دقیقاً همین اتفاق افتاد؛ در جریان برجام ما اروپا را دور زدیم و هیچ تعامل مؤثری با اروپا نداشتیم. تمامی اقدامات و توافقات ما با ایالات متحده آمریکا بود. زمانی که توافق نهایی شد و نوبت به بهره‌برداری رسید، تمامی آن را به اروپا واگذار کردیم؛ چرا که یا توان تعامل با آمریکایی‌ها را نداشتیم، یا از نظر سیاسی و حقوقی از همکاری با آمریکا منع شده بودیم. در این شرایط، اروپا وارد میدان شد. همین وضعیت را امروز روس‌ها نیز در قبال ما دارند. چنان‌که مشاهده شده، آن‌ها صراحتاً اعلام می‌کنند که اگر ما ایران را رها کنیم، به سمت آمریکا خواهیم رفت. یعنی در نهایت، نگاه غالبی در کشور وجود دارد که غرب را در موضوع آمریکا خلاصه می‌بیند. شاید این دیدگاه از منظری نیز درست باشد، زیرا آمریکا از نظر قدرت، امکانات و تسلط، بازیگر غالب‌تری است. اما اگر تمام تخم‌مرغ‌ها در سبد آمریکا گذاشته شود، آنگاه خروج آمریکا از برجام به معنای پایان اجرای آن خواهد بود. در چنین شرایطی، این اروپا نیست که مقصر است، زیرا اروپا اساساً توانایی اجرای برجام را بدون حضور آمریکا ندارد.

دلفی افزود: آمریکا هیچکدام از تعهدات خود در حوزه رفع تحریم طبق برجام را انجام نداد و اگر انجام می داد مسیر برای اروپا نیز باز می شد. روندی که آمریکای اوباما در برجام بر اساس آن عمل کرد، مربوط به اختیارات رئیس‌جمهور بود و کنگره دخالتی در آن نداشت. اگر موضوع به کنگره می‌رفت، تصویب نمی‌شد. آنچه ما با آمریکایی‌ها انجام دادیم، توافقی بود که به گمان ما می‌ توانستند در چهارچوب آن به تعهدات خود پایبند باشند. با این حال، آمریکایی‌ها به دلایل مختلفی که به بحث‌های داخلی آنها مربوط می‌شود، نتوانستند به تعهدات خود پایبند بمانند.

سفیر پیشین ایران در فرانسه خاطر نشان کرد: زمانی که ترامپ به قدرت رسید، مشاهده کرد که سر آمریکا در بازار ایران بعد از برجام بی کلاه مانده است. به عنوان مثال، کدام شرکت آمریکایی بود که اجازه بستن قرارداد در تهران را دریافت کرد؟ بوئینگ به ایران آمد و قراردادی صوری با ما بست که آقای وزیر راه توضیح داد چه اتفاقاتی برای آن پیش آمد.

دلفی با اشاره به ناتوانی اروپا در وفای به تعهدات برجامی ادامه داد: اروپایی ها در پرونده هایی مانند راه اندازی اینستکس تلاش کردند مستقل از آمریکا عمل کنند اما به دلیل سلطه شبکه بانکی آمریکا نتوانستند مؤثر باشد. نباید از اروپا دفاع کرد، اما اروپایی‌ها نیز در قضیه برجام ضرر کردند.

وی با انتقاد از دیپلماسی عمومی ایران در ماجرای مربوط به از سرگیری مذاکرات برای احیای برجام گفت: ما در حال توافق کردن با آمریکایی‌ها به شیوه‌های مختلف هستیم و دنیا در مورد آنچه در حال گذر است، بی‌خبر است. اروپایی‌ها فکر می‌کنند ما دوباره با آمریکا سازش می‌کنیم. دیپلماسی نباید و نمی‌تواند فقط مبتنی بر توئیت کردن و تماس تلفنی باشد. باید به گونه‌ای عمل کنیم که فضای بین‌المللی متوجه شود چه می‌کنیم.

سفیر پیشین ایران  در فرانسه یادآور شد: در این هشت نه ماه و پس از سفر سال قبل آقای پزشکیان به نیویورک، مقام های ارشد ما چند سفر به کشورهای مهم و فرامنطقه‌ای که به نوعی درگیر پرونده ما هستند، داشتند؟ کاری به مجموعه بریکس و کشورهای حاشیه فارس ندارم که باید فقط با آنها تهاتر کنیم. ما در سطح دیپلماسی نیاز به مقامات سیاسی داریم که بیشتر از ملاقات‌ها، بر روی گفت‌وگوها با اندیشکده‌ها و نهادهای تأثیرگذار بر سیاست‌ها و حتی افکار عمومی غربی تمرکز کنند.

دلفی ادامه داد: متأسفانه ما بیشتر به عکس گرفتن و رسانه‌ای کردن ملاقات‌ها توجه داریم. باید به دنیا بگوییم که در حال گفت‌وگوی غیرمستقیم با آمریکایی‌ها هستیم، اما جا نینداختیم که این دیپلماسی غیرمستقیم چه معنایی دارد. دیپلماسی ما باید هماهنگ‌تر و روشن‌تر باشد؛ به‌خصوص در رابطه با اروپا که یکی از نواقص دیپلماسی ما به حساب می‌آید. اروپا ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند روی روندهای فعلی تأثیرگذار باشد و به نفع ما در تعارضات موجود بین آتلانتیک باشد. من به دیپلماسی پنهان اعتقاد دارم و می‌دانم که به خوبی در جریان است، اما کافی نیست. دیپلماسی آشکار هم برای تأثیرگذاری بر روندها مهم است.

سفیر پیشین ایران در فرانسه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی اروپا گفت: به کار افتادن سناریوی ماشه به معنای تحریم‌های بیشتر است. با این حال، آیا تحریم‌های بیشتری برای ما وجود دارد؟ به نظر نمی‌رسد که از این نظر بتوانند فشار بیشتری بر ما بیاورند، مگر اینکه به سمت جنگ بروند، که بحث دیگری است.

دلفی با تأکید بر اینکه تهران باید رابطه با اروپا را جدی‌تر بگیرد و به آن به چشم اقدامی برای متنوع‌سازی بازیگران فعال در حوزه سیاست خارجی خود نگاه کند، گفت: فرانسوی‌ها همه تلاش‌های خود را به کار گرفته‌اند تا با ما ارتباط برقرار کنند و گفت‌وگو را آغاز کنند. آنها دارای نقاط مشترک بسیاری با ما هستند و آقای مکرون نیز در دور آخر ریاست جمهوری خود تحت فشار کمتری قرار دارد. در مورد انگلیس، موضوع این است که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا منجر به تغییراتی شده است. جریانی که در انگلیس به وجود آمده است، به ما این امکان را می‌دهد که روابط بهتری با حزب کارگر برقرار کنیم.

دلفی با اشاره به برنامه ریزی ها برای آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده در پایتخت عمان گفت: در مورد آنچه که قرار است روز شنبه در عمان اتفاق بیفتد، قدر مسلم آن است  که دو طرف مورد مناقشه یعنی ایران و آمریکا اصل مذاکره را پذیرفته‌اند و تبادل نامه‌ها بین دو کشور و پذیرش مذاکره در  بالاترین سطوح نشان دهنده اراده دو کشور برای آغاز این گفت و گوهاست.

وی ادامه داد: دونالد ترامپ برای شروع این گفت‌وگوها تحت فشارهای داخلی بسیاری بوده و مخالفت‌های شدیدی با مذاکرات در درون حزب جمهوری‌خواه و همین طور درون کابینه خود داشته است. به هر حال جناح طرفدار مذاکرات نظرات خود را به رئیس جمهور قبولاند و این مذاکرات انجام خواهدشد. اینکه مذاکرات در عمان انجام می‌شود نشان دهنده این است  که خواسته ما در مورد محل مذاکرات، محتوا و محورهای مورد نظر از طرف آمریکایی‌ها مورد قبول قرار گرفته است.

دلفی با اشاره به اینکه در بعد رسانه نوع انعکاس مواضع آمریکایی‌ها مقداری متفاوت است، گفت: ترامپ به دلیل شخصیتی که دارد باید به عنوان یک رسانه، مورد توجه ما باشد و برای آن راه حل مشخصی داشته باشیم. ما در مورد انعکاس اتفاقاتی که بین ما و آمریکا تا قبل از اعلام زمان گفت‌وگوها در عمان رخ داد اندکی تأخیر عمل کردیم در حالی که ما بایست با برنامه‌ریزی با این نقیصه روبرو می‌شدیم.

وی با اشاره به اینکه باید در این دور از مذاکرات یکی از نقیصه‌های موجود در برجام را حل و فصل کنیم، افزود: عدم حضور بخش اقتصادی و تجاری آمریکا در مناسبات تهران - واشنگتن باید در مذاکرات عمان مرتفع بشود. حداقل در افکار عمومی و رسانه‌ها آنچه را که رئیس جمهور پزشکیان به نقل از بالاترین مقامات کشور برای مناسبات اقتصادی ایران و آمریکا اعلام کرد به خوبی برای افکار عمومی دنیا و آمریکایی‌ها تبیین کنیم تا این سوء تفاهم از بین برود.

سفیر پیشین ایران در فرانسه در ادامه خاطرنشان کرد: در روند مذاکرات حتماً باید مراقب حواشی مذاکرات هم باشیم و آنها را به نحو مطلوب و مناسب توجیه و تبیین کنیم تا از عوارض منفی بی‌اطلاعی سایرین از روند مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا متضرر نشویم. در هر حال مذاکرات ما و آمریکا چه مستقیم چه غیر مستقیم تحول مهمی در مناسبات بین‌المللی است و تأثیرات قطعی در روندهای منطقه‌ای داخلی و بین المللی به جا خواهد گذاشت.

سفیر پیشین ایران در فرانسه در پایان با اشاره به برخی انتقادهای داخلی نسبت به این مذاکرات گفت: دولت مسعود پزشکیان و دستگاه دیپلماسی کشور باید متوجه اوضاع و احوالات داخل کشور و اخلالگری‌هایی که ممکن است توسط برخی رسانه‌های شناسنامه دار مخالف مذاکرات و جناح‌هایی که انتخابات گذشته را واگذار کردند باشد تا از آسیب‌های احتمالی اظهارنظرها و سنگ‌اندازی ها ممانعت به عمل آورد.

311311