انواع و آداب ختم صلوات

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،ختم به معنی خاتمه بخشیدن به هر کاری است که ابتدا و انتهایی دارد. و ختم صلوات هم به همین معنی است. یکی از مسائل اسلامی، مسئله دعا است که گاهی با هدف رسیدن به خواسته‌ها انجام می‌گیرد، اما باید بدانیم که برای رسیدن به هدف از طریق دعا، شرایطی وجود دارد. گاهی یکی از شرائط آن است که ذکر یا دعای خاصی را باید به مقدار عددی معیّن خواند تا نتیجه‌بخش باشد که از آن به «دستور عددی» تعبیر می‌شود. باید توجه داشت که گرچه این اعمال از مستحبات شمرده می‌شوند اما برای حصول نتیجه، سهل‌انگاری در حفظ عدد ممنوع است.

یکی از ختم های بسیار مهمی که مورد توجه بزرگان دین است، ختم صلوات می باشد که هر دردمندی به آن متوسل می شود، به روی او باب عافیت و رحمت گشوده می گردد، آنقدر که رسول‌الله (صلی الله علیه و آله) فرمود:هر که روزی بر من صلوات فرستد حق تعالی در عافیت را بر روی او بگشاید و حاجت معنوی و مادی، دنیایی و اخروی او به حرمت صلوات بر محمد( صلّی الله علیه و آله) و آل محمد برآورده می شود.
از حضرت محمد (صلوات الله علیه) روایت شده که حق تعالی می فرماید:« هر بنده ای که برای تو صلوات فرستد، هفتاد هزار فرشته بر او صلوات می فرستند و هر که هفتاد هزار فرشته بر او صلوات فرستد، اهل بهشت خواهد بود»  
باید توجه داشت که گرچه این اعمال از مستحبات شمرده میشوند ولی برای حصول نتیجه سهل انگاری در حفظ عدد ممنوع است؛ برای این که از امام صادق (علیه السلام) رسیده که فرموده است:بدانید اسماء الله به منزله گنجینه اند و عدد به منزله محدوده آن، اگر اندکی بیشتر و یا کمتر پا را پس و پیش بگذاری به گنج نخواهی رسید.
صلوات بر محمد و آل محمد دارای فضیلت فراوان است. و در فضیلت آن همین بس که خداوند آن‌را از کارهای همیشگی خود و فرشتگان قلمداد می‌فرماید: ان الله و ملائکته یصلون علی النبی، و به مؤمنان نیز دستور می‌دهد که آن‌را از برنامه‌های خویش قرار دهند: یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما.
 

انواع ختم صلوات

صلوات با صیغه و شکل خاص

مثلاً اگر کسی تصمیم دارد که قبل از مردن توفیق دیدار حضرت مهدی(عجل الله) را پیدا کند صلوات با این شکل را انجام دهد: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُم‏
 

گاهی عدد خاصی مطرح است

مثلا اگر کسی بخواهد به شصت حاجت برسد که سی تای آن حاجت دنیایی و سی تای آن حاجت اخروی باشد صلوات فوق را صدبار بفرستد که عدد صد نقش دارد؛ یعنی نباید کمتر و یا بیشتر باشد.در این‌جا و مانند آن است که کلمه ختم صلوات معنا پیدا می‌کند یعنی در صورتی ختم صلوات انجام شده که یک دوره صلوات صدتایی به پایان رسیده باشد. در هر صورت بر اساس روایات فرستادن صلوات دارای ثمرات فراوانی است که در بعضی روایات عدد خاصی معین شده است ولی در اکثر روایات عدد خاصی معیّن نشده است و تعیین عدد خاص در اختیار انسان است که می‌تواند به صورت نذر یا قسم، عدد خاصی را بر خود لازم و واجب نماید یا بدون آن به صورت استحباب برای رسیدن به هدفی، تعداد معینی را انتخاب کند یا برای ترویج آن در جامعه به صورت جلسه‌ای یا غیر آن به دیگران پیشنهاد کند.
 

قواعد و مناسک ختم صلوات

برای هرچه بهتر برگزار شدن ختم صلوات و نتیجه بخشی هرچه بیشتر آن قواعد و آدابی ذکر شده است که بدین شرح است.
 

طهارت

شرط قبولی و استجابت دعا و ذکر ختم صلوات، داشتن طهارت جسم و باطن می‌باشد.
 

قطع امید

شرط استجابت دعا، قطع امید از همه می باشد. جسم و جان ذاکر باید فقط به امید خدا باشد. به همین منظور، امام صادق (علیه السلام) می فرماید: باید از تمام مردم ناامید گشت و جز به درگاه خدا امیدی نداشت.
 

یقین

شرط استجابت دعا این است که ذاکر یقین داشته باشد که خدا توانایی آن را دارد که هر چه اراده فرماید انجام دهد.
 

دعای غریقی

یعنی این که نجاتی برای خود نمی‌بیند به جز خدا، و کمک و نجات را فقط از آنِ خداوند بداند و بس، زیرا خداوند به عیسی بن مریم فرمود: مرا چون غریقی دعا کن که پناه و نجاتی جز من نداری
 

ستایش

ستایش خدا قبل از شروع ذکر، از لوازم مهم بندگی می‌باشد، زیرا علی(ع) می فرماید: ستایش پیش از درخواست است، یعنی هر دعایی که پیش از آن حمد و ثنای حق تعالی نباشد ناتمام و بریده است.
 

اعتراف به گناه

یعنی اعتراف کن که گناهان تو را از بساط قرب دور ساخته و موجبات بلا را فراهم آورده، اعتراف بنما و عفو و پوزش از خداوند بخواه.
 

طلب عفو

یعنی از برخی گناهانی که قلبت را تیره نموده و دعاهایت را حبس نموده، طلب بخشش و عفو کن که کمترینش هفتاد مرتبه «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ أَتُوبُ إِلَیْه‏» گفتن است.
 

حضور قلب

وقتی باطن خود را از نجاسات و شهوات نفسانی پاک کردی و درون خود را درون تکانی کردی، حضور قلب حاصل می‌شود. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: آن مقدار از نماز قبول می‌شود که به خدا توجه قلبی داشته باشی.
 

نیت قلب

از مهم‌ترین مسائل و آداب ذکر و ختم و توسل، نیت قلبی است که اگر تحقق نیابد زبان به ذکر حقیقی مشغول نمی‌شود. و قلب سرگرم چیز دیگری است. به همین لحاظ، باید سعی داشت هنگام ذکر و دعا و توسل، نیت قلبی تحقق یابد؛ که امام صادق (علیه السلام) فرمود: صلوات را با خلوص و نیّت قلبی بگویید.
 

زمان

برای بعضی ذکرها و صلوات‌ها زمان مخصوصی با کیفیت ویژه‌ای تعیین شده است؛ چنان که معصومین (علیهم السلام)  برای بعضی از صلوات‌ها، پس از نماز صبح یا بعد از نماز مغرب، یا شب و روز، یا عصر روز پنجشنبه،‌یا روز جمعه و یا شب جمعه را معیّن فرموده‌ اند.
 

عدد ذکر

انتخاب عدد ذکر یکی از احکام مهم ذکر و ختم است که باید به آن توجه داشت؛ یعنی همان تعداد و مقداری که از ناحیه معصومین(ع) معین شده است عمل کرد، چنان که برای صلوات سه مرتبه، ده مرتبه، صد مرتبه و هزار مرتبه را بیان فرموده‌اند.
 

متن و صوت صلوات

ٱللَّٰهُمَّ صَلِّ عَلَیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
  

روش های ختم صلوات

ختم صلوات انواع و اقسام متفاوتی دارد که از جانب بزرگان دین در بسیاری از منابع دینی به ما مسلمانان توصیه شده است که در ذیل اشاره به آن خواهیم داشت.
 

ختم صلوات برای حاجت

امام رضا (علیه السلام) به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمایند: هر آنکس که در روز جمعه صد مرتبه بر پیامبر مکرم اسلام صلوات فرستد؛ سی حاجت دنیوی و سی حاجت اخروی، مجموعا شصت حاجت وی به اذن پروردگار برآورده خواهد شد.

ختم صلوات دیگری که برای حاجت روایی در منابع دینی ذکر شده است ختم صلوات امام جواد (علیه السلام) می باشد که بسیار مجرب می باشد. چنان که مرحوم آیت الله کشمیری فرموده اند: برای گشایش در مشکلات به امام جواد (علیه السلام) توسل نموده و ختم صلوات نمایید. ثواب صلوات را نثار امام جواد نموده و ایشان را واسطه رسیدن به حاجات قلبی خود نمایید. آیت الله کشمیری این ختم صلوات را بهترین روش برای برآورده شده حاجات دنیوی بیان نموده اند.

همچنین در منابع دینی ختم صلواتی براساس حروف ابجد ذکر شده است یکی از روش های بسیار مجرب بوده و بر اساس حروف ابجد مربوط به چهارده معصوم صورت می گیرد. به طور مثال اگر صلوات به ساحت مقدس امیر المومنین حضرت علی (علیه السلام) تقدیم می گردد و آن حضرت را واسطه ای برای حاجت روایی خویش قرار داده می شود بایستی 110 مرتبه صلوات فرستاده و ختم را به پایان رساند.
 

ختم صلوات با توسل به حضرت زینب (سلام الله علیه)

صلوات و توسل به حضرت زینب (سلام الله علیه) یکی از پر فضیلت ترین توسلات است که بسیار مجرب بوده و ختم صلوات آن موجب گشایش در امور و حاجت روایی می گردد. طریقه ختم حضرت زینب به این گونه است که در هر روز شصت و نه صلوات فرستاده و تا شصت و نه روز این روند ادامه یابد. در روز پایان ختم شصت و نه تومان نیز صدقه داده شود.
 

ختم صلوات با توسل به امام صادق (علیه السلام)

ختم صلوات امام صادق (علیه السلام) با صلوات بر حضرت محمد و آل ایشان آغاز می گردد. ایشان فرموده اند: ابتدا صلوات بر نبی و آلش فرستاده سپس حاجات قلبی خود را از پروردگار استدعا نمایید. سپس صلواتی بر محمد و آلش بفرستید. چرا که پروردگار کریم تر از آن است که دو سو را گرفته و میانه را رها سازد و محمد و آلش برای پروردگار محبوب ترین هستند.
 

ختم صلوات در چهارده شب

ختم صلوات در چهارده شب از جانب حضرت آیت الله کشمیری که به نقل از استاد خویش ضرت آیت الله قاضی نقل شده است که در ذیل به طریقه این ختم خواهیم پرداخت:
در ختم صلوات چهارده شب بهتر است از شب شنبه پس از ادای نماز عشاء غسل نموده و هزار صلوات نثار حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) نموده و صدقه ای کنار گذاشته شود.
در شب دوم هزار صلوات نثار امیرمومنان حضرت علی (علیه السلام) و صدقه کنار گذاشته شود.
در شب سوم هزار صلوات نثار حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیه) و صدقه کنار گذاشته شود.
این روال ادامه یافته و هرشب هزار صلوات و صدقه نثار یکی از دوازده امام گردد.
در شب چهار دهم هزار صلوات نثار امام زمان (عجل الله) و همچنین صدقه کنار گذاشته شود.
در این چهارده شب چهارده هزار صلوات تقدیم به معصومین می گردد که ختم کننده را نزد حضرت محمد و آل محمد محبوب می سازد و اینگونه است که حاجات قلبی ختم کننده برآورده شده و حاجت روا می گردد.