آشنایی با همه وزرای خارجه بعد از انقلاب/ سیدعباس عراقچی وزیرخارجه پیشنهادی دولت چهاردهم کیست؟

رسول سلیمی: انتخاب وزیر خارجه در ایران نسبت به سایر وزرا از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. این اهمیت صرفا معطوف به جمهوری اسلامی نبوده و از آغاز فهم نظام سیاسی ایران از مفهوم دولت و ملت، انتخاب فردی که منافع ملی را دنبال کند مهم بوده است. فردی که دارای ویژگی های منحصر به فرد، عقلانیت و زکاوت و دانش و تجربه در فهم مسائل بین المللی باشد، انتخاب وزرای خارجه را پر اهمیت نموده است. در ادامه به بررسی زندگی و سوابق وزرای خارجه بعد از انقلاب ۵۷ می پردازیم تا در آستانه معرفی کاندیدای دولت چهاردهم به مجلس برای وزارت خارجه، چشم اندازی کلان از وزرای خارجه پیشین داشته باشیم.

کریم سنجابی

او نماینده مجلس شورای ملی، استاد دانشکده حقوق دانشگاه تهران و از رهبران جبهه ملی ایران و حزب ایران، وزیر فرهنگ دولت محمد مصدق بود که به عنوان اولین وزیر خارجه ایران در فردای انقلاب ۵۷ در دولت مهدی بازرگان مشغول به کار شد. سنجابی، قاضی اختصاصی ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری در پرونده نفت ایران و انگلیس بود که بعد از کودتای ۲۸ مرداد نیز مورد آزار و اذیت پهلوی قرار گرفت. در خرداد ۵۶ او به همراه داریوش فروهر و شاپور بختیار نامه سرگشاده معروف را به شاه نوشته و او را از ادامه سیاست‌هایش بر حذر داشتند.

سنجابی پس از انقلاب به مدت ۵۵ روز وزیر امور خارجه مهدی بازرگان در دولت موقت بود، اما به دلیل مشکلاتی که بر سر دولت موقت به وجود آمد، استعفا داد. سنجابی پس از اقامت کوتاه در ترکیه به پاریس رفت و بعد از چهل روز اقامت در پاریس ۲۸ شهریور ۱۳۶۱ وارد سانفرانسیسکو در آمریکا شد. کریم سنجابی در ۱۳ تیر ۱۳۷۴ در سن ۹۰ سالگی در شهر کاربوندیل در جنوب ایالت ایلینوی آمریکا درگذشت و همان‌جا به خاک سپرده شد. کتاب امیدها و ناامیدی‌ها مجموعه‌ای است از مصاحبه‌های کریم سنجابی که برای پروژه تاریخ شفاهی دانشگاه هاروارد تهیه شده و بعداً به‌صورت کتاب درآمده‌است. این کتاب در ایران با نام خاطرات سیاسی کریم سنجابی توسط انتشارات صدای معاصر منتشر شده‌است.

ابراهیم یزدی

ابراهیم یزدی در خلال زندگی در ایالات متحده، هنگامی که در دانشگاه «بیلور» درس می‌خواند، انجمن اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا، انجمن اسلامی پزشکان آمریکا و کانادا را تاسیس کرد. در بهمن ۱۳۵۷، ابراهیم یزدی به دستور امام خمینی(ره) به عضویت شورای انقلاب اسلامی ایران درآمد. و با آغاز به کار دولت موقت انقلاب به سمت «معاون نخست‌وزیر در امور انقلاب» برگزیده شد و برای مدتی به عنوان سرپرست مؤسسه کیهان منصوب شد و پس از استعفای کریم سنجابی از وزارت امور خارجه، به عنوان «وزیر امور خارجه دولت موقت انقلاب» معرفی شد.

او از اعضای شورای مرکزی نهضت آزادی به صورت متمادی بوده‌است. وی پس از درگذشت مهدی بازرگان در سال ۱۳۷۳، از سوی شورای مرکزی نهضت آزادی به سمت دبیر کلی نهضت آزادی برگزیده شد. نهضت آزادی در جریان حوادث پس از انتخابات ۱۳۸۸ از معترضان به نتایج انتخابات بود و ابراهیم یزدی نیز در این خصوص، چندین بار دستگیر شد. وی که از کهولت سن و سرطان پروستات رنج می‌برد، بعد از چندین بار تحمل زندان، به بیماری قلبی، آلزایمر و سرطان پانکراس مبتلا شد. وی در واپسین ساعات روز پنجم شهریور ۱۳۹۶، در سن ۸۵ سالگی در ازمیر، ترکیه درگذشت.

صادق قطب زاده

صادق قطب‌زاده در ۴ اسفند ۱۳۱۴ در تهران به دنیا آمد. پدر او تاجر چوب بود. او دو برادر و یک خواهر داشت. تحصیلات مقدماتی را در مدرسه  دارالفنون گذراند. برادر بزرگتر و خواهرش به امریکا رفته بودند و او نیز در سال ۱۳۳۷ برای تحصیل در رشته زبان انگلیسی به دانشگاه جورج‌تاون واشینگتن رفت. او در میهمانی نوروز ۱۳۴۰ که توسط سفارت ایران برپاشده بود پس از بیان نطقی مناقشه بر انگیز توسط قطب زاده به عنوان نماینده دانشجویان و ایجاد درگیری میان مسئولین برنامه و برخی دانشجویان به صورت اردشیر زاهدی، سفیر ایران در آمریکا، سیلی زد. در ادامه پس از لغو اقامت آمریکا به الجزایر، مصر، سوریه و نهایتاً به عراق رفت جایی که او خمینی را در سال ۱۳۴۲ ملاقات کرد.

 قطب‌زاده در این سال‌ها ارتباط گسترده‌ای با مبارزان لبنانی پیدا کرد. او در بهار سال ۱۳۵۷ لوسین ژرژ نماینده روزنامه لوموند در بیروت را به نجف فرستاد تا با انجام نخستین مصاحبه بین‌المللی با امام خمینی(ره)،  افکار عمومی جهانیان با انقلاب اسلامی آشنا شود. قطب‌زاده در ورسای پاریس خانه‌ای ویلایی برای امام خمینی(ره) فراهم کرد و بنام خود خرید. بعد از مدتی رفت و آمدها زیاد شد و برای مدرسه مقابل خانه مزاحمت‌ ایجاد شد که زمینه‌ساز انتقال امام خمینی(ره) به نوفل‌لوشاتو شد.

او پس از پیروزی انقلاب از اعضای شورای انقلاب اسلامی شد. وی در زمان روی کار آمدن دولت موقت عهده‌دار سازمان صدا و سیما سپس وزیر امور خارجه شد. قطب‌زاده در ۱۷ فروردین ۱۳۶۱، به اتهام طرح کودتا و تلاش برای ترور امام خمینی(ره) بازداشت شد. او متهم شد که با ریختن مواد منفجره در چاهی در نزدیکی منزل امام وجود داشت، قصد داشته ایشان را ترور کند. قطب‌زاده در ۲۴ شهریور ۱۳۶۱ اعدام شد. او در ابن‌بابویه در کنار قبر پدرش به خاک سپرده شد و «مرد در آینه» نام کتابی به قلم کارول جروم خبرنگار کانادایی درباره خاطرات قطب زاده و حوادث پس از انقلاب اسلامی است.

میر حسین موسوی

با تأسیس حزب جمهوری اسلامی توسط آیت الله شهید بهشتی در نخستین روزهای بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، میرحسین موسوی هم به این حزب پیوست و دبیر سیاسی این حزب شد و هم چنین به عضویت شورای انقلاب اسلامی درآمد. او همچنین سردبیر روزنامه جمهوری اسلامی، ارگان حزب نیز بود که با مخالفت حسن آیت، محمود کاشانی و عبدالحمید دیالمه از اعضای حزب جمهوری اسلامی مواجه شد. این سه نفر با اعطای پست وزارت امور خارجه به میرحسین موسوی در مجلس نیز مخالفت کردند.

زمانی که محمدعلی رجایی مأمور تشکیل کابینه شد، اصرار زیادی روی گماردن موسوی بر وزارت خارجه داشت و موسوی این مقام را تا چندماه حفظ کرد تا آن که در انفجار دفتر نخست‌وزیری، رجایی و باهنر ترور شدند. پس از آن در انتخابات ریاست جمهوری بعدی، آیت الله خامنه‌ای به ریاست جمهوری رسید. رئیس‌جمهور نیز پس از عدم تمایل مجلس به علی‌اکبر ولایتی برای نخست وزیری، میرحسین موسوی را برای این کار به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد و با رأی تمایل مجلس، موسوی برای چهارسال نخست‌وزیر شد. موسوی تا اسفند ۱۳۹۰ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود.

علی‌اکبر ولایتی

ولایتی چند بار در دوره دبیرستان به دلیل فراخواندن دانش‌آموزان به تعطیل کردن کلاس‌ها برای شرکت در تظاهرات‌های مخالف شاه بازجویی شد و در ساواک تهران پرونده داشت. ولایتی مدرک فوق تخصص بیماری‌های عفونی کودکان را از دانشگاه جانز هاپکینز گرفته و رئیس بیمارستان مسیح دانشوری تهران است. او در دانشکده پزشکی به همراه سید محمدباقر حسینی لواسانی، مرتضی لبافی‌نژاد، محمدعلی فیاض‌بخش انجمن اسلامی دانشکده پزشکی دانشگاه تهران را بنیان‌گذاری کرده‌اند.

 او در دور اول مجلس شورای اسلامی به نمایندگی مردم انتخاب شد. پس از عدم موفقیت در کسب مقام نخست‌وزیری به واسطه رأی مخالف مجلس وقت، به عنوان وزیر امور خارجه رأی اعتماد گرفت و در فاصله سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ به مدت ۱۶ سال این سِمَت را عهده‌دار بود. در دوره‌های ریاست جمهوری آیت الله خامنه‌ای و اکبر هاشمی رفسنجانی، به‌عنوان وزیر امور خارجه فعالیت کرده است.

کمال خرازی

در فاصله سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۵۹ معاون سیاسی وزیر امور خارجه بود. از ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۸ به عنوان مدیرعامل خبرگزاری ایرنا فعالیت می‌کرد. او در فاصله سالهای ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۶ سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل بود و از ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ در دولت‌های هفتم و هشتم بعنوان وزیر امور خارجه فعالیت می‌کرد. خرازی تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در مدرسه علوی به اتمام رساند و سپس دوره کارشناسی زبان عربی (۱۳۴۷) و کارشناسی ارشد علوم تربیتی (۱۳۵۱) را در دانشگاه تهران و دکتری رشته مدیریت آموزشی را در دانشگاه هوستون (۱۹۷۶) گذراند. از نخستین سمت‌های خرازی بعد از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، مدیریت برنامه‌های سیمای جمهوری اسلامی ایران و معاون سیاسی وزارت امور خارجه، مدیرعاملی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و مدیرعاملی خبرگزاری جمهوری اسلامی بود.

خرازی هم‌زمان با مدیرعاملی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در زمان جنگ ایران و عراق، مسئولیت ستاد تبلیغات جنگ را نیز برعهده داشت. وی پس از جنگ به ریاست نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد منصوب شد و پیش از انتصاب به سمت وزیر خارجه، مدت ۸ سال نماینده دائم و سفیر ایران در سازمان ملل متحد بود. وی هم اکنون رئیس شورای راهبردی روابط خارجی و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

منوچهر متکی

متکی در دولت‌های نهم و دهم از سال‌ ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ سمت وزیر امور خارجه را برعهده داشت. او در دوره‌ اول مجلس به‌عنوان نماینده کردکوی و در دوره هفتم به‌عنوان نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی حضور داشت. وی در سال ۱۳۹۰ توسط مقام معظم رهبری به عنوان معاون بین‌الملل دفتر رهبری منصوب شد اما در حال حاضر  نماینده دوره دوازدهم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس است. وی که در یک سالگی به همراه پدر و مادرش در بندرگز ساکن شد، تحصیلات ابتدایی تا سال پنجم دبستان را در مدارس بندرگز گذراند و در سال ۱۳۵۰ دیپلم خود را از دبیرستان شهریار مشهد اخذ نمود. منوچهر متکی در آذرماه ۱۳۵۳ به استخدام آموزش و پرورش درآمد.

 وی برای ادامه تحصیل ابتدا قصد عزیمت به ایتالیا را داشت، اما پس از فراهم نشدن مقدمات آن، در سال ۱۳۵۵ راهی هندوستان شد و در رشته علوم اجتماعی در دانشگاه بنگلور ثبت‌نام کرد. متکی در ورود به وزارت امور خارجه و در پذیرش نخستین مسئولیت اجرایی ترجیح داد به جای پذیرش پست سفارت و اعزام به کشور ونزوئلا، مسئولیت یکی از ادارات سیاسی (اداره هفتم) در مرکز را انتخاب و به این ترتیب عملاً با کارکرد دیپلماسی آشناتر شود. منوچهر متکی با ۵ سال و ۴ ماه، طولانی‌ترین سابقه وزارت در دو دولت احمدی‌نژاد را داراست. از این رو به وی لقب «شیخ الوزرا» نیز داده شده‌است. متکی در ۲۲ آذر ۱۳۸۹ در حالی‌که به منظور ابلاغ پیام محمود احمدی‌نژاد در سنگال به سر می‌برد، از سمت خود برکنار شد. برکناری متکی به جنجالی ترین رویداد اواخر دوره احمدی نژاد تبدیل شد که تا به امروز هم ابهامات این تصمیم احمدی نژاد پابرجاست.

علی اکبر صالحی

دانش‌آموخته دانشگاه آمریکایی بیروت و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)در رشته‌های فیزیک هسته‌ای و مهندسی هسته‌ای است. او مدرس مهندسی انرژی در دانشگاه صنعتی شریف است و به مدّت دو دوره رئیس دانشگاه صنعتی شریف بود. از نوادگان محمدصالح برغانی قزوینی است و همچنین پدر وی، احمد صالحی خواهرزاده عمادالکتاب است.

پروژه غنی‌سازی ۲۰ درصدی سوخت هسته‌ای و تبدیل آن به صفحات سوخت برای بکارگیری در رآکتور تحقیقاتی تهران که از افتخار آمیزترین پروژه‌های علمی و تحقیقاتی مهندسان و فیزیک‌دانان هسته‌ای ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران شمرده می‌شود و همچنین غنی سازی تا ۶۰ درصد بمنظور استفاده در پیشران هسته‌ای با پیشنهاد علی اکبر صالحی آغاز و تحت راهنمایی‌های وی با موفقیت به نتیجه رسید. در پی ایراد اتهام جاسوسی به حسین موسویان، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، صالحی این اتهام را رد کرد.

در سال ۱۳۸۹ و پس از برکناری چالش برانگیز منوچهر متکی از سوی احمدی نژاد، صالحی به‌عنوان وزیر امور خارجه انتخاب شد و فریدون عباسی دوانی جایگزین وی در سازمان انرژی اتمی شد. صالحی در دولت یازدهم و دوازدهم عضو تیم مذاکره کننده هسته ای و رئیس سازمان انرژی اتمی بود.

محمد جواد ظریف

دکتر ظریف، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه ایالتی سان‌فرانسیسکو و همچنین کارشناسی ارشد مطالعات بین‌الملل و دکترای حقوق و روابط بین‌الملل از دانشگاه دنور است. ظریف دوران کاری خود را از سال ۱۳۵۷ در کنسولگری ایران در سانفرانسیسکو آغاز کرد. او از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۱ معاونت حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه را بر عهده داشت. ظریف در فاصله سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۶ به عنوان سفیر ایران در سازمان ملل متحد فعالیت می‌کرد اما در پی وقایعی در سفر سال ۱۳۸۴ محمود احمدی‌نژاد به سازمان ملل توسط او برکنار شد اما در سال ۱۳۹۲ در دولت یازدهم به‌عنوان وزیر امور خارجه ایران انتخاب شد. او مسئول تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران در برنامه جامع اقدام مشترک بود.

وزارت خزانه‌داری آمریکا در سال ۲۰۱۹ ظریف را تحریم کرد و تاکید کرد که وی سخنگوی رهبر انقلاب است. او مجددا در سال ۱۴۰۱ توسط کانادا نیز تحریم شد. برجام سرانجام پس از ۲۲ ماه مذاکره محمد جواد ظریف به همراه تیم مذاکره‌کننده ایرانی بعد از ۱۷ روز مذاکره فشرده، سه‌شنبه (۲۳ تیرماه ۱۳۹۴) در وین پایتخت اتریش، موفق به دستیابی به یک توافق جامع و نهایی با گروه ۱+۵، بر سر آینده برنامه هسته‌ای ایران شدند.

فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ظریف، در یک نشست رسمی در مقابل رسانه‌ها در وین با خواندن بیانیه‌ای به زبان انگلیسی و فارسی اعلام کردند که توافق نهایی در برنامه هسته‌ای ایران به دست آمده است. بنیامین نتانیاهو بعد از اعلام توافق برجام گفته بود: «ایران بعد از ده سال (با پایان دوره محدودیت‌ها) قادر خواهد بود بمب‌های اتمی متعدد تولید کند.»

حسین امیرعبداللهیان

او در اردیبهشت ۱۳۴۳ در دامغان واقع در استان سمنان زاده شد. او در ۶–۷ سالگی پدر خود را از دست داد و مسئولیت اداره زندگی آنها بر دوش مادر و برادر بزرگ‌ترش افتاد. او در سال ۱۳۷۳ ازدواج کرد و دارای یک دختر و پسر است. امیرعبداللهیان دانش‌آموخته کارشناسی روابط دیپلماتیک از دانشکده وزارت امور خارجه، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۵ و دکترای روابط بین‌الملل از دانشگاه تهران است.

وی به علت دو دهه مسئولیت در وزارت امور خارجه به‌خصوص در سمت عربی و آفریقایی این وزارتخانه، ارتباط نزدیکی با قاسم سلیمانی داشت. سال ۱۳۸۶ در نشست سه جانبه ایران-آمریکا-عراق که در بغداد برگزار شد سرپرست تیم مذاکره کننده ایرانی بود. وی در ۲۰ مرداد ۱۴۰۰ به‌عنوان وزیر پیشنهادی وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم توسط سید ابراهیم رئیسی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد.

حسین امیرعبداللهیان همراه با سید ابراهیم رئیسی، برای گشایش سد قیز قلعه‌سی به آذربایجان شرقی سفر کردند. در مسیر تبریز، در منطقه حفاظت‌شده دیزمار در محدوده عمومی میان ورزقان و جلفا، بالگرد حامل او و رئیسی، سید محمدعلی آل‌هاشم امام‌جمعه تبریز، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهانش دچار سانحه شد و همه سرنشینان آن شهید شدند.در حال حاضر علی باقری کنی که پیش از این معاونت سیاسی وزارت خارجه را عهده دار بود، به عنوان سرپرست وزرات خارجه فعالیت می کند.

سید عباس عراقچی

اما در آخرین تحولات در راستای انتخاب وزرای دولت چهاردهم، رئیس‌جمهور فهرست وزرای پیشنهادی را برای اخذ رأی اعتماد از مجلس به هیأت رئیسه ارسال کرد که در آن سید عباس عراقچی به عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه معرفی شده است.

در ادامه مهمترین سوابق و فعالیت های وزیرخارجه پیشنهادی را مشاهده می کنید:

سید عباس عراقچی

• متولد 1341، تهران
• متاهل، دارای چهار فرزند

تحصیلات:

• دکتری علوم سیاسی (گرایش سیاست و حکومت)، دانشگاه کنت در انگلستان، 1375

زبان خارجی:

• انگلیسی (روان)
• عربی (خوب)

افتخارات:

• دریافت نشان خورشید تابان، ستاره زرین و سیمین از دولت ژاپن، 1401
• دریافت نشان ملی درجه دو لیاقت و مدیریت از رئیس‌جمهور، 1394
• دریافت لوح سپاس زرین از رئیس‌جمهور،‌ 1392
• پژوهشگر برگزیده وزارت امور خارجه، از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 1384
• تقدیرنامه‌های متعدد از روسای‌جمهور، وزرای امور خارجه و دیگر مقامات

سوابق کاری:

• دبیر شورای راهبردی روابط خارجی (مهر 1400 تاکنون)
• مشاور وزیر امور خارجه (شهریور 1400- ۱۴۰۳)
• معاون سیاسی، وزارت امور خارجه (بهمن 1396- شهریور 1400)
• مذاکره کننده ارشد، در مذاکرات هسته‌ای (شهریور1392 - شهریور 1400)
• معاون حقوقی و امور بین‌الملل، وزارت امور خارجه (شهریور 1392 - بهمن 1396)
• سخنگو، وزارت امور خارجه        (اردیبهشت1392-شهریور1392)
• معاون آسیا و اقیانوسیه، وزارت امور خارجه (آذر 1390 - شهریور 1392)
• سفیر جمهوری اسلامی ایران در توکیو، ژاپن (بهمن 1386- مهر 1390 )
• معاون حقوقی و امور بین‌الملل، وزارت امور خارجه (آذر 1384 - بهمن 1386)
• رئیس دانشکده روابط بین‌الملل، وزارت امور خارجه (آذر 1383 -  آذر 1384)
• رئیس اداره اول اروپای غربی، وزارت امور خارجه (مهر 1382 - آبان 1383)
• سفیر جمهوری اسلامی ایران در هلسینکی، فنلاند (دی 1378- شهریور 1382)
• سفیر آکردیته جمهوری اسلامی ایران در تالین، استونی (دی 1378- شهریور 1382)
• مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی (بهمن 1377- آذر 1378)
• معاون پژوهشی دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی (شهریور 1377- بهمن 1377)
• رئیس مرکز مطالعات خلیج‌فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی (1376- 1377)
• راه‌اندازی و سرپرستی نمایندگی ج.ا.ا. در سازمان کنفرانس اسلامی، جده (1371)
• معاون اداره مجامع اسلامی، منطقه‌ای و غیرمتعهدها، وزارت امور خارجه (1370 - 1372)
• کارشناس در بخش بین‌الملل، وزارت امور خارجه (1368 - 1370)

فعالیت‌های علمی، فرهنگی:

• عضو هیات علمی دانشکده روابط بین‌الملل با درجه دانشیار (از تیر 1384 تا کنون)
• رئیس دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه (از آذر 1383 تا  آذر 1384)
• استاد مدعو دانشگاه توکیو در Executive Management Program (1387- 1389)
• رتبه اول پژوهشگر برگزیده وزارت امور خارجه، از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (1384)
• عضو شورای راهبردی سیاست خارجی وزارت امور خارجه (از 1384 تا 1400)
• عضو کمیسیون علوم اجتماعی و تربیتی شورای پژوهش‌های علمی کشور (در سال 1378)
• سردبیر مجله سیاست خارجی (طی سال‌های 1377 الی 1379)
• عضو هیات تحریریه مجله سیاست خارجی (از سال 1379 تاکنون)
• عضو هیات تحریریه همشهری دیپلماتیک (از سال 1385 تا 1386)
• عضو هیات موسس و هیات امنا بنیاد فرهنگی مرحوم حاج سید حسین عراقچی (از ۱۳۹۰)
• رئیس هیئت مدیره انجمن دوستی ایران و فنلاند (از ۱۳۸۵)
• عضو هیات موسس و هیات امنا مسجد امام حسین علیه‌السلام واوان (از ۱۴۰۰)
• عضو هیات رئیسه انجمن ایرانی روابط بین‌الملل (1392 تا کنون)
• عضو هیات رئیسه فدراسیون نابینایان و کم بینایان (1392 تا ‍۱۴۰۲)
• عضو هیات امنا دانشکده روابط بین‌الملل (از ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۴)
• عضو شورای راهبردی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس (از دی ۱۴۰۱)
• تدریس در دانشکده روابط بین‌الملل، دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و دانشگاه عالی دفاع ملی (از سال 1375 (به زبان‌های فارسی و انگلیسی) تا کنون)
• تدریس در دوره‌های متعدد کوتاه مدت از جمله دوره‌های ارتقا مقام (از سال 1383)
• راهنمایی، مشاوره و داوری رساله‌های متعدد دانشجویی در سطوح دکتری، کارشناسی ارشد و کارشناسی (از سال ۱۳۷۵)
• عضو شوراهای علمی مختلف در معاونت پژوهشی وزارت امور خارجه (از سال 1375 )
• شرکت و ارائه مطلب در میزگردها و سمینارهای علمی متعدد داخلی و خارجی (از سال 1375)
• سخنرانی های متعدد در دانشگاه‌ها و مراکز علمی داخل و خارج کشور (از سال 1375)
• دبیر همایش‌های علمی و سیاسی مختلف داخلی و خارجی؛ آخرین مورد همایش گفت‌وگوهای ایران و جهان عرب (اردیبهشت ۱۴۰۳)
• نگارش شش کتاب و بیش از ۴۵ مقاله در مجلات و فصلنامه‌های علمی معتبر داخل و خارج کشور

فهرست کتاب ها:

• عراقچی، سید عباس؛ دیپلماسی آب‌های فرامرزی و نظام بین‌الملل: درس‌هایی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نشر وزارت امور خارجه، 1395
• عراقچی، سید عباس و دیگران؛ تروریسم و فضای مجازی در خاورمیانه، نشر پایتخت، 1397
• عراقچی، سید عباس و دیگران؛ راز سر به مهر: برجام؛ کوششی سترگ برای حقوق، امنیت و توسعه ایران، در شش جلد، نشر موسسه اطلاعات، 1400
• عراقچی، سید عباس و بهرامی، زهرا؛ دیپلماسی آب و لزوم برون رفت از وضعیت بحران، نشر وزارت امور خارجه، 1401
• عراقچی، سید عباس؛ ایران تایشی؛ خاطرات سید عباس عراقچی سفیر ایران در ژاپن، نشر موسسه اطلاعات، 1401
• عراقچی، سید عباس؛ قدرت مذاکره، نشر موسسه اطلاعات، ۱۴۰۲

فهرست مقالات انگلیسی:

1. Araghchi, Seyed Abbas; Islamic Movements, Fundamentalism or Radicalism?, Kent Papers, UK, 1995.
2. Araghchi, Seyed Abbas; Islamic Theo-Democracy, Iranian Journal of International Affairs, Tehran, 1997.
3. Araghchi, Seyed Abbas; Use and Misuse of the Internet, Iranian Journal of International Affairs, Tehran, 1998.
4. Araghchi, Seyed Abbas; Japan Ties’ Mutual Respect, Model for Global Relations, The Japan Times, Tokyo, February 10, 2009.
5. Araghchi, Seyed Abbas; Iran Upholding Foreign Policy Based on Justice, Morality, Dignity, Mutual Respect, Daily Yomiuri, February 10, 2009
6. Araghchi, Seyed Abbas; Iran Grows Stronger Despite Pressures, Challenges, Daily Yomiuri, February 10, 2009
7. Araghchi, Seyed Abbas; Iran Determined to Extend Friendly Relations, The Japan Times, Tokyo, February 10, 2010.

فهرست مقالات فارسی:

1. عراقچی، سید عباس؛ نهضت بازخیزی اسلامی در قرن بیستم، مجله سیاست خارجی، تهران، بهار 1375
2. عراقچی، سید عباس؛ سازمان کنفرانس اسلامی: آینده‌ای نا امید کننده؟، مجله سیاست خارجی، تهران، پاییز 1376
3. عراقچی، سید عباس؛  اینترنت، عرصه‌ای جدید در تعامل فرهنگ‌ها، مجله سیاست خارجی، تهران، تابستان 1377
4. عراقچی، سید عباس؛ زنان و سیاست‌های جهانی، ترجمه مقاله فوکویاما، مجله سیاست خارجی، تهران، پاییز 1377
5. عراقچی، سید عباس؛  اندیشه‌های سیاسی ابوالاعلی مودودی و جنبش احیاء طلبی اسلامی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، تهران 1378، شماره 19
6. عراقچی، سید عباس؛ حزب تحریر اسلامی، دانشنامه جهان اسلام، جلد ششم، 1381
7. عراقچی، سید عباس؛ مجموعه مقالات هشتمین همایش بین‌المللی خلیج‌فارس (گردآوری)، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، 1376
8. عراقچی، سید عباس؛  استراتژی امنیتی جدید اروپا و جمهوری اسلامی ایران، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مجموعه مقالات، مرکز مطالعات عالی بین‌المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1384
9. عراقچی، سید عباس؛ تغییرات و تهدیدات نظام جدید بین‌الملل، ماهنامه اقتصاد ایران، سال هفتم، شماره 74، فروردین 1384
10. عراقچی، سید عباس؛ آمادگی همه جانبه، همشهری دیپلماتیک، سال اول، شماره پنجم، نیمه مرداد 1385
11. عراقچی، سید عباس؛ جنگ با تروریسم، همشهری دیپلماتیک، سال اول، شماره ششم، نیمه شهریور 1385
12. عراقچی، سید عباس؛ بازی قدرت‌ها، همشهری دیپلماتیک، سال اول، شماره هفتم، نیمه مهر 1385
13. عراقچی، سید عباس؛ اشتباه محاسبه، همشهری دیپلماتیک، سال اول، شماره دهم، نیمه دی 1385
14. عراقچی، سید عباس؛ بیراهه شورای امنیت، همشهری دیپلماتیک، سال دوم، شماره سیزدهم، نیمه اردیبهشت 1386
15. عراقچی، سید عباس؛ عمل در برابر عمل، همشهری دیپلماتیک، سال دوم، شماره شانزدهم، نیمه مرداد 1386
16. عراقچی، سید عباس؛ مدیریت، آموزش، فناوری؛ تجربیات ژاپن در بهینه‌سازی مصرف انرژی، مجله پژوهش و توسعه، 1389
17. عراقچی، سید عباس؛ نگاه آسیایی در روابط معاصر ایران و ژاپن، مجله تاریخ روابط خارجی، تابستان 1389، شماره 43
18. عراقچی، سید عباس و سبحانی، مهدی؛ تقابل سرد آمریکا در آسیا - پاسیفیک، فصلنامه روابط خارجی، زمستان 1391، شماره 4
19. عراقچی، سید عباس؛ تاملی در باب مفهوم حق و اجرای حق با نگاهی به موضوع هسته‌ای ایران و توافق ژنو، مجله سیاست جهانی، پاییز 1392، شماره 5
20. عراقچی، سید عباس و صبوری، رضا؛ سنجش تهدید صهیونیسم در جهان اسلام، مجله امنیت ملی، بهار 1393، شماره 11
21. عراقچی، سید عباس؛ دیپلماسی آب، از منازعه تا همکاری، مجله سیاست جهانی، زمستان 1393، شماره 10
22. عراقچی، سید عباس و جوزانی کهن، شاهین؛ بهره‌برداری داعش از فضای مجازی، مجله روابط خارجی، سال هشتم، بهار 1396، شماره 33
23. عراقچی، سید عباس و بهرامی، زهرا؛ تهدیدات جدید امنیتی رژیم صهیونیستی، مجله سیاست دفاعی، بهار 1396، شماره 98
24. عراقچی، سید عباس؛ برجام و روندهای تسلیحاتی در غرب آسیا، مجموعه مقالات دومین کنفرانس امنیتی تهران، روندهای تسلیحاتی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا، 1396
25. عراقچی، سید عباس و بهرامی، زهرا؛ دیپلماسی آب و مفهوم جدید امنیتی در منطقه در غرب آسیا، مجموعه مقالات دومین کنفرانس امنیتی تهران، مخاطرات زیست محیطی و امنیت منطقه‌ای در غرب آسیا، 1396
26. عراقچی، سید عباس و جنتی محب، فائزه؛ دیپلماسی فرهنگی و تاثیر آن بر روابط سیاسی و اقتصادی کشورها، مطالعه موردی روابط ایران و ژاپن در دوران تحریم، مجله پژوهش‌های روابط بین‌الملل، زمستان 1396، شماره 26
27. عراقچی، سید عباس و بهرامی، زهرا؛ تقابل هویتی در بحران یمن و ناامنی چندوجهی در غرب آسیا، مجموعه مقالات چهارمین همایش بین‌المللی نظام بین‌الملل، تحولات منطقه‌ای و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، 1397
28. عراقچی، سید عباس و بیک بیلندی، علی اصغر؛ تاثیر عوامل ژئوپلتیک اقتصادی دریای خزر بر تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، تابستان 1397، شماره 72
29. عراقچی، سید عباس و دیگران؛ نقش لابی اسرائیل در سیاست خارجی آمریکا (با تمرکز بر مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5)، مجله پژوهش‌های روابط بین‌الملل، پاییز 1397، شماره 29
30. عراقچی، سید عباس و دیگران؛ تحلیل محیط راهبردی بحران یمن و شبیه سازی روندهای آتی با استفاده از تکنیک نقشه شناختی فازی، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، تابستان 1398، شماره 76
31. عراقچی، سید عباس و دیگران؛ راهبردهای سیاسی دفاع همه جانبه در جنگ احتمالی آینده، مجله مطالعات دفاعی استراتژیک، بهار 1399، شماره 79
32. عراقچی، سید عباس؛ دیپلماسی مقاومت محور، میراث حاج قاسم برای سیاست خارجی، روزنامه اعتماد، دی 1399، شماره 4831
33. عراقچی، سید عباس؛ دیپلماسی مقاومت محور، فرهنگ دیپلماسی، شماره اسفند ۱۳99 و فروردین1400
34. عراقچی، سید عباس؛ صنعت هسته‌ای ثمره مقاومت ملی است، مجله آفتاب نهان، بهار 1400، شماره 79
35. عراقچی، سید عباس؛ سیاست حسن همسایگی؛ راهکارها و الزامات برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست جهانی، ۱۴۰۱، شماره ۳
36. عراقچی، سید عباس و دیگران؛ توسعه مکران، الزامات منطقه‌ای و بین‌المللی، مجموعه مقالات، چهارمین همایش ملی توسعه سواحل مکران، ۱۴۰۱
37. عراقچی، سید عباس؛ چین شناسی، پیش درآمد تعریف راهبرد، سیاست و اقدام؛ دیپلماسی آسیایی، ویژه نامه چین، آبان ‍۱۴۰۲
38. عراقچی، سید عباس و دیگران؛ واکاوی جایگاه فناوری‌های نوظهور در روابط چین و ایالات متحده امریکا: مطالعه موردی فناوری ۵جی، دوفصلنامه سیاست و روابط بین‌الملل،  ۱۴۰۲، شماره ۱۱
39. عراقچی، سید عباس و بحرینی، علی؛ ماهیت حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در اعلامیه جهانی حقوق بشر در اعلامیه قاهره با تاکید بر حق کار و حق آموزش، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، آماده انتشار

311213