آمفی تئاتر فضایی بزرگ برای میزبانی تعداد افراد زیادی است که قرار است تا در جلسه‌ای مشترک یا برای تماشای فیلم و تئاتر و هر نوع همایش حاضر باشند. همگی افراد در این سالن‌های بزرگ به بهره‌مندی از صدایی رسا، تسلط مناسب بر سن و خدمات شایسته نیاز دارند. اصول طراحی و تجهیز آمفی تئاتر نیز برای همین منظور تدوین شده است. اما این اصول چه هستند؟ در چنین سالن‌هایی از چه نوع تجهیزاتی استفاده می‌کنند؟ در این محتوا برای آشنایی با اصول طراحی و تجهیز آمفی تئاتر، کارشناسان گروه نیکان نکاتی را ارائه می دهند تا با کمک آن ها به چگونگی طراحی سالن‌های بزرگ و استانداردهای پایه تجهیز آمفی تئاتر پی ببریم.
فضاهای اصلی طراحی سالن آمفی تئاتر
در یک سالن آمفی تئاتر با بخش‌های متعدد روبه‌رو هستیم که برای طراحی تا تجهیز آنها باید از برخی استانداردها استفاده کنیم. اما در کل می‌توانیم فضاهای مورد نیاز یک سالن کامل را در سه بخش کلی دسته بندی کنیم:
- بخش پذیرش شامل ورودی، کنترل بلیط، سالن انتظار و لابی است.
- بخش سالن اصلی که با ردیفی از صندلی‌های استاندارد تجهیز می‌شود.
- بخش سن که محل اجرای برنامه‌ها است.
اهمیت ظرفیت سالن در طراحی آمفی تئاتر
کارشناسان نیکان بر این باور هستند که تمام برنامه‌های طراحی و تجهیز آمفی تئاتر باید حول محور ظرفیت سالن باشد. اما حداکثر ظرفیت سالن نیز وابسته به جزئیات دیگری از قبیل فرم طراحی سالن، محدودیت‌های سمعی و بصری، نوع ویوی تماشاگران، رعایت خط دید، اندازه و شکل سکو، تراکم در رفت‌وآمد افراد و… است. از طرفی الگوی طراحی سالن‌های مسقف با سالن‌های روباز متفاوت است که تا حدود قابل توجه بر ظرفیت سالن تأثیر می‌گذارد.
ردیف صندلی‌ها در سالن اصلی
رعایت خط دید مهمترین نکته در طراحی و تجهیز آمفی تئاتر است. از نگاه کارشناسان نیکان وقتی در طراحی سالن آمفی تئاتر موفق هستیم که بتوانیم برای تمامی صندلی‌ها خط دیدی کامل از سکو یا همان سن اصلی ایجاد کنیم. برای این منظور استانداردهای جامعی تدوین شده است. به عنوان مثال موقعیت قرارگیری ردیف اول نسبت به سن باید حداکثر ۱۱۰ درجه باشد. این در حالی است که مقدار زاویه ردیف‌های میانی از موقعیت سن حداکثر ۶۰ درجه و مقدار زاویه ردیف‌های پایانی سالن لازم است تا حداقل ۳۰ درجه باشد. براساس این زوایا می‌توانیم موقعیت و فاصله هر ردیف صندلی تا سن را تعیین کرده و برای تجهیز آمفی تئاتر دست به کار شویم. به این ترتیب مثلاً فاصله ردیف اول تا سن حداقل ۳ متر است.
طول ردیف صندلی‌ها در طراحی آمفی تئاتر
به بهانه حداکثر ظرفیت نمی‌توانیم از تعداد قابل توجه صندلی در ردیف‌های بزرگ و فشرده استفاده کنیم. چرا که ردیف‌های طولانی هنگام ورود و خروج افراد باعث آشفتگی فضای سالن شده که ناراحتی حضار را به دنبال دارد. طبق استاندارد طراحی آمفی تئاتر طول هر ردیف از صندلی‌ها حداکثر ۱۶ عدد است. لذا به ازای هر ۱۶ صندلی باید یک راهرو پیش بینی شود. اما اگر به ازای هر ۳ یا ۴ راهرو یک درب خروجی در انتهای سالن در نظر گرفته شده باشد، می‌توانیم طول ردیف صندلی‌ها را تا ۲۵ عدد افزایش دهیم.
اهمیت صندلی‌ها در تجهیز آمفی تئاتر
صندلی‌ها از مهمترین عناصر تجهیز آمفی تئاتر هستند که قرار است تا به تعداد زیاد و در ردیف‌هایی منظم برای کل سالن مستقر شوند. از نگاه کارشناسان گروه نیکان چیدمان صندلی‌ها در بخش دکوراسیون سالن آمفی تئاتر قرار می‌گیرد و به نوعی جریان موازی از تجهیز این سالن است. لازم است تا فاصله پشت به پشت بین صندلی‌هایی که کف تاشو دارند، حداقل ۷۵ سانتی‌متر باشد. البته جهت سهولت برای رفت‌وآمد افراد نیز باید فاصله بین هر ردیف صندلی‌ها حداقل ۴۰ سانتی‌متر در نظر گرفته خواهد شد. البته می‌توانیم این فضا را تا ۶۰ سانتی‌متر نیز توسعه دهیم. در کل چیدمان صندلی ها در سالن کنفرانس را با دو روش انجام می دهند:
- چیدمان صندلی‌ها با طراحی چندین راهرو
- چیدمان قاره‌ای
شیب سالن آمفی تئاتر
در خلال صحبت با کارشناسان نیکان با نکته‌ای کلیدی روبه‌رو شدیم. موضوع شیب در طراحی و چیدمان صندلی‌ها که در عین سادگی از اهمیت بالایی برخوردار است. رعایت اصولی شیب در طراحی و تجهیز آمفی تئاتر باعث می‌شود تا تمام حضار از تسلط کافی برای تماشای برنامه‌ها بر روی سن برخوردار باشند. در کل لازم است تا ارتفاع هر فردی که در سالن حضور دارد، نسبت به سطح سن یا سکوی اجرا کمتر از ۱۲ سانتی‌متر نباشد. در این صورت حداکثر شیب مجاز طراحی آمفی تئاتر ۱۰ درصد است. در صورتی که برای شیب بیشتر اقدام می‌کنید، باید از تکنیک سطوح پله‌ای برای جانمایی ردیف صندلی‌ها اقدام کنید.
طراحی سقف، بخش کلیدی در تجهیز سالن آمفی تئاتر است. البته برای طراحی سالن‌های روباز مانند پروژه طراحی و تجهیز آمفی تئاتر روباز در خوی که توسط تیم نیکان انجام شده با این موضوع روبه‌رو نیستیم. اما برای سالن‌های آمفی تئاتر ساختمانی از سقف جهت نورپردازی، توزیع صدا و آکوستیک شدن فضای اصلی سالن استفاده می‌کنند.
فضاهای اجرایی و خدماتی سالن آمفی تئاتر
سالن‌های آمفی تئاتر با اهداف گوناگونی طراحی شده و کاربری‌های متفاوتی دارند. اما هر سالن آمفی تئاتر به طراحی فضاهای کلیدی از قبیل موارد زیر نیاز دارد:
- اتاق تعویض لباس و گریم
- اتاق کنترل نور و صدا
- اتاق کارگردانی و گروه موسیقی
- اتاق استراحت، تمرین و مطالعه
- اتاق مخصوص مصاحبه
- اتاق آرشیو
- بخش اداری و مدیریت
بخش ورودی در طراحی سالن آمفی تئاتر
کارشناسان نیکان از اهمیت طراحی لابی یا همان سالن انتظار در طراحی آمفی تئاتر صحبت می‌کنند. این بخش باید به شکلی طراحی شود که حین ورود افراد به سالن، تهیه بلیط و یا در هنگام خروج از سالن باعث ازدحام جمعیت نشود. طبق استاندارد نظام مهندسی لازم است تا ابعاد سالن انتظار حداقل ۱ متر مربع به ازای هر ۶ نفر باشد. به این ترتیب مثلاً برای سالنی که ظرفیتی بالاتر از ۱۲۰۰ نفر دارد، به طراحی لابی با حداقل ۲۴۰ متر مربع نیاز داریم.
سیستم‌ها و تجهیزات آمفی تئاتر
افراد زیادی برای بهره‌مندی از برنامه‌های گوناگون در سالن آمفی تئاتر گرد هم می‌آیند و هر کسی انتظار خدماتی شایسته را دارد. در عین حال باید برای مدیریت، امنیت و پایش این تعداد افراد در فضای سالن برنامه‌ریزی کنیم. مجموعه تجهیزات سالن آمفی تئاتر برای ارائه خدمات مناسب به مهمانان و تأمین شرایط ایمنی و کنترل برای مجریان سالن است. این تجهیزات به قرار زیر هستند:
- انواع اسپیکرهای دیواری و سقفی
- سیستم‌های آمپلی فایر و پیجینگ
- سیستم‌های نورپردازی سالن
- دوربین‌های مداربسته
- صندلی‌ها و ملزومات نصب آنها
- متریال برای دیوارپوش ها و سقف کاذب
هزینه طراحی و تجهیز آمفی تئاتر
اگر چه هزینه طراحی و تجهیز آمفی تئاتر قابل توجه است؛ اما از نظر کارشناسان نیکان می‌توانیم با تدوین سیاست درست و برنامه‌ریزی مناسب الگوی طراحی اقتصادی و عملیاتی در پیش بگیریم. بخش بزرگی از هزینه‌ها به علت عدم برنامه‌ریزی در پروسه طراحی و تجهیز سالن‌های آمفی تئاتر است. اهمیت طراحی آمفی تئاتر لزوماً در بهره‌مندی از بهترین متریال و یا مدرن‌ترین تجهیزات نیست؛ بلکه در هنرمندی برای چگونگی نصب و راه‌اندازی این امکانات با بهترین خدمات در مدت زمان کوتاه و هزینه منطقی است.
نظر شما