این مشکل برای ما در دوره معاصروابستگی علمی به ارمغان آورده است . که در نظام دانشگاهی باعث بروز مشکلات جدیدی مثل ناکارامدی علوم در حل مشکلات بومی را پدید آورده است.
اما راه چاره چیست ؟ وچگونه نظام دانشگاهی ما مخصوصا در عرصه علوم انسانی می تواند فکر ، ایده و علم تولید کند؟
پایان نامه مجالی برای تولید علم
متاسفانه نظام آموزشی ما چنان که همواره سالهاست صاحبنظران به آن اشاره دارند ، نظامی تئوریک است ؛ البته نه به آن معنی که در آن تئوری تولید شود بلکه به این جهت که در آن تئوری های تولید شده قبلی مصرف می شود و یا به عبارت بهتر حفظ شده و در قالب حل مشکلات و مسائل روز امتحان پای برگه امتحانی پیاده می شود.
اما اتفاقا مشکل اصلی جامعه فرهنگی ما در تولید تئوری است و در این میان مجال نوشتن تحقیق پایان نامه جزیره ایست برای نشستن و تفکر برای تولید علم.
اکثر دانشجویان ما در مرحله گزینش عنوان تحقیق مشکلات و مسایل بومی را مد نظر می گیرند. اما در بحث چارچوب نظری که مرحله ایجاد فکر برای حل مسئله تحقیق است با فقر علمی مواجه می شوند.
در این مرحله انبوهی از تئوری های تولید شده توسط متفکران کشورهای اکثرا اروپایی و آمریکایی برای حل معضلات پیشنهاد می شود . دانشجو یکی یا چند تا را گزینش کرده و مشکل و مسئله تحقیق خود را به نحوی قابل دفاع حل می کند.
اما این پروسه به تولید علم منجر نمی شود چرا که در نهایت این تحقیق سرنوشتی جز جاخوش کردن در بایگانی دانشگاه و موسسات و در قسمت خاطرات خوب مغز یک دانشجو ندارد.
دانشجویان ما درست در مرحله گزینش چارچوب نظری باید از مزیتی خدادادی و البته اکتسابی به نام تخیل علمی استفاده کنند ؛ تخیل علمی سپهری مجازیست که در آن مسئله و توان علمی و تئوریک یک فرد در کنار هم قرار می گیرند (درست مثل افتادن سیب روی سر نیوتون که موجب تولید تئوری جاذبه عمومی شد)
درست در همین جاست که نقش استاد راهنما در ارایه تجربیات علمی می تواند کمک کند استاد راهنما معمولا باید به سپهر علمی دانشجو در حیطه مورد بحث اشراف داشته باشد و به او نحوه فکر کردن برای حل مسئله را بیاموزد نه آنکه به او تئوری پیشنهاد دهد.
اکثر دانشجویان ما قسمت اعظم وقت خود را صرف جمع آوری اطلاعات مورد نیاز و محاسبات آماری تحقیق می کنند غافل از این که برای تولید علم قسمت اعظم وقت باید صرف تخیل شود . مسئله گزینش چارچوب نظری برای تحقیق که برای دانشجویان ما جزو مراحل ابتدایی تحقیق به شمار رفته و انرژی کمتری صرف آن می شود اتفاقا قلب تپنده تحقیق است و نادیده گرفتن و یا به عبارت بهتر کم اهمیت تلقی کردن این مرحله باعث می شود که یک تحقیق پایان نامه در عرصه علم مورد نظر در جا زده ودر خوش بینانه ترین حالت به یک مصرف کننده خوب بدل شود.
در نهایت این دایره بسته در علومی مانند علوم انسانی به جایی می رسد که که به آسانی می توان آن را در جایگاه متهم نشاند و هی به آن خرده گرفت که چرا فارغ التحصیلان این علوم یا بی کارند یا در مشاغلی غیر مرتبط کار می کنند.
نکته تاسف بارتر این که با مد شدن نوشتن پایان نامه توسط دیگران و کپی پیست از پایان نامه دیگران همین اندک فرصت تحقیق و تدبر و بالاخره تولید علم در جامعه ما ازبین می رود و علیرغم شعارهای دولتمردان و متولیان نظام دانشگاهی دولتی ، روز به روز وابستگی علمی و یا بن بست علوم در حل مشکلات بومی شدت یافته و در نهایت این مسئله در بلند مدت حیات نظام دانشگاهی مارا جز در چند رشته محدود تهدید می کند.
45301
نظر شما